Mehmet Emin Kalmuk
Mehmet Emin Kalmuk | |
|---|---|
| Doğum | 1869 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 20 Mart 1954 |
| Milliyet |  Türkiye |
| Meslek | Mühendis, Akademisyen |
Ord. Prof. Mehmet Emin Kalmuk (1869, İstanbul - 20 Mart 1954), Türk hendese muallimi, telgraf ve telefon müderrisi.
1869 yılında İstanbul'da doğdu. Ailesi Kırım Savaşından sonra göçmüştür. Babasını küçük yaşta kaybettiği için çocukluğu zorluklar içinde geçti.[1] Darüşşafaka lisesinden birincilikle mezun oldu. Osmanlılarda telgraf hatlarının döşenmesinde, telgraf ve elektrik mühendislerinin yetiştirilmesinde öncü isim Émile Henri Lacoine`den (1835-1899) bu lisede elektrik dersi aldi.[2] Aynı okulda Riyaziye ve Hendese hocalığına atandı.
Posta –Telgraf idaresinde görev alıp, gelişmesine büyük katkılar yaptı. Lacoine`nin yönlendirmesiyle 1887`de Paris Telgraf Yüksek Okuluna gönderildi.[3] 1889'da öğrenimini tamamlayarak ülkesine döndü.[4] İstanbul' da PTT idaresinde çeşitli görevlerde bulunmuş ve son olarak da Telgraf ve Telefon işleri müdürlüğü yapmıştır.[5] Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına girmesi ile ayrılan yirmibeş İngiliz mühendis ve teknisyenlerin elinden devraldığı İstanbul Telefon Tesislerini dört Türk eleman ile mükemmel idare etmiş, telefon konuşmalarını arızasız olarak devam ettirmiştir.[1]
İkinci Meşrutiyet devrinin ilk senelerinde Posta ve Telgraf Nezâreti yüksek mektebinin açılmasında önemli rol oynadı. Mektebin amacı haberleşme alanında gerekli idari ve teknik elemanları yetiştirmekti.[6] Kastamonu - Bakü, Marmaris - Lazkiye kablolarının döşenmesi, İstanbul - El-Ariş kara hattının yapılması, Lazkiye - Kıbrıs kablosundaki arızanın giderilmesi gibi işler onun başlıca mesleki başarıları arasındadır. 1919 yılında Romanya telgraf idaresinin talebi üzerine arızalı İstanbul - Köstence kablosunun tamirini yapmıştır.[7] Köln, Paris, Budapeşte, Londra ve Lizbon'da toplanan uluslararası telegraf ve telsiz konferanslarında Türkiye'yi temsil etmiştir.[1] İstanbul Darülmuallimin'de ve Dârülmuallimât'ında, Yüksek PTT Mektebinde, Askeri Fen Tatbikat Mektebinde öğretmen olarak çalışmıştır. Mühendis Mektebi'ndeki görevine 1927 yılında Hendese Muallimi olarak başlamış, 1929'da müderrisliğe terfi etmiştir. PTT idaresinin mühendis gereksinimini karşılamak üzere 25 Mayıs 1935 tarihinde yasalaşan “Yüksek Mühendis Mektebi Nizamnamesi” ile bir “Muhabere İşleri Şubesi” kurulmuş ve bu şubenin başına getirilmiştir. 1935'ten itibaren ayrıca burada Telgraf ve Telefon dersleri vermeye başlamıştır. İTÜ Elektrik Fakültesi'nin kuruluşunda çok büyük bir rolü olmuştur. (Kafescioğlu, Ruhi (Ocak 2010). Yüksek Mühendis Mektebi'nden İstanbul Teknik Üniversitesi'ne. İstanbul: YEM Yayın. ss. 59-60. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.)[8] Elektrik ve matematik üzerine çok sayıda yayın yapmıştır. 31 Aralık 1943'te kendi isteği ile emekliye ayrılmıştır.[5] 1952 yılında Adnan Adıvar ve Salih Murad Uzdilek ile birlikte bir bilim akademisi kurma girişiminde bulunmuştur.[9]
20 Mart 1954'te vefat etmiştir. Gazeteci Amberin Zaman`ın büyük dedesidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Unutamadiklarimiz". İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
- ^ Bahadir, Osman. "Unutulmuş bir öncü mühendis: Émile Lacoine". Sarkaç. 9 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
- ^ Demir, Tanju. "SALİH ZEKİ VE ECNEBİ POSTAHANELERİNİN KALDIRILMASI KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ". Dergipark. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
- ^ Bahadir, Osman. "Osmanlılarda İlk Elektrik Uygulamaları" (PDF). Elektrik Mühendisleri Odası. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
- ^ a b "Emeği Geçenler". İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2024.
- ^ Koçu, Reşad Ekrem (2 Eylül 1950). "Telgrafçı Mustafa Ef". İstanbul Ansiklopedisi. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2024.
- ^ Koçu, Reşad Ekrem (27 Eylül 1955). "P.T.T. Meslek Okulu Yeniden Açılmalıdır". İstanbul Ansiklopedisi. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Tarihçe". İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi. 4 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
- ^ Bahadir, Osman. "Öncü Osmanlı matematikçisi Ahmet Hamdi efendi". Sarkaç. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.