Macadamia
 | Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
| Macadamia | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Macadamia integrifolia ağaç yaprakları ve meyveleri | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Macadamia (makademya), Avustralya'nın bazı bölgelerinde, ayrıca Güney Afrika ve Endonezya'da yetişen çiçekli bitkilerden Proteaceae familyasına ait, dört türü kapsayan bir ağaç cinsidir. Cins, adını meslektaşı Ferdinand von Mueller ile birlikte bu bitkiyi ilk kez tanımlayan John Macadam'dan alır.[1] Aborjinler ve yerli Avustralyalılar arasında ise gyndl, jindilli ve boombera gibi adlarla anılır.[2]
Bu ağaçların meyveleri, "Macadamia fındığı" olarak bilinir; kabuğunun içinde etli, yumuşak ve tatlı bir çekirdek içerir. Bu çekirdekler lezzetli oldukları için yüksek fiyata satılır ve özellikle Avustralya ve Hawaii'de çeşitli ürünlerin yapımında kullanılır. Cinsin dört türü de doğal olarak Avustralya'da, birbirine oldukça yakın bölgelerde yetişir.
Bu türler, başlangıçta aynı ağaç ailesi içinde değerlendirilirken, sonrasında bazıları ayrı türler olarak sınıflandırılmıştır. Ancak yakın akrabalık ilişkileri nedeniyle, soy dağılımında halen aynı üst aile içinde kabul edilmektedir. Örneğin, Virotia türü Yeni Kaledonya'da, Catalepidia Kuzeydoğu Queensland'de, Lasjia ise tüm Kuzeydoğu Avustralya'daki Macadamia benzeri türleri temsil eder ve aynı zamanda Endonezya'da da bir türü bulunur.
Genellikle her dem yeşil olan (yaprak dökmeyen) bu ağaçlar, türlerine bağlı olarak 2 ila 12 metre arasında boylanabilir. Yaprakları 3 ila 6'lı halkalar hâlinde dizilebilir; eliptik, mızrak biçimli veya ters yumurtamsı formda, 6–30 cm uzunluğunda ve 2–13 cm genişliğinde olup kenarları dikenli olabilir. Çiçekleri ince, 5–30 cm uzunluğunda, basit salkım yapısındadır. Her bir çiçek 10–15 mm uzunluğunda olup beyazdan pembeye ya da mora kadar değişen renkte dört küçük tepal içerir. Meyveleri oldukça sert, odunsu ve küre biçiminde olup sivri tepeli folikül bir kabuk içinde bir ya da iki tohum barındırır.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupalı göçmenler yerleşmeden binlerce yıl önce, Doğu Avustralya'daki yağmur ormanlarında yetişen bu ağaçların meyveleri, Avustralya yerlileri olan Aborjinler tarafından tüketilmekteydi. Bu tohumlardan biri gyndl ya da jindilli (M. integrifolia) olarak adlandırılıyordu ve ilk Avrupalılar tarafından "kindal" gibi isimlerle anılarak satılıyordu. Yeni Güney Galler (New South Wales) eyaletinde ise ağacın güneydeki varyetesi geleneksel olarak boombera (M. tetraphylla) adıyla bilinmekteydi.[4] Gympie bölgesinde ise “boppal” olarak bilinen Macadamia mevsiminde, yerel halk sezonluk eğlenceler düzenlerdi. Bu etkinliklerin yapıldığı yerlerden biri de adını bu kutlamalardan alan Bauple Dağı'dır.
- 1828
- Allan Cunningham, Macadamia bitkisini keşfeden ilk Avrupalı oldu.
- 1857
- Alman asıllı Avustralyalı botanikçi Ferdinand von Mueller, bu bitki için Macadamia adını önerdi. Bu adı, arkadaşı ve Avustralya Felsefe Enstitüsü sekreteri Dr. John Macadam'ın onuruna verdi.
- 1858
- Walter Hill, Brisbane Şehir Botanik Bahçesi'nde görev yaparken, bu bitkinin meyve çekirdeğini bir çocuğun yediğini ve herhangi bir sağlık sorunu yaşamadığını gözlemledi. Bu çocuk, yerli halktan olmayan ve kayıtlara geçen ilk Macadamia fındığı tüketicisiydi.
- 1860'lar
- King Jacky adlı Logan River kabilesine mensup bir Aborjin, Brisbane'nin güneyinde Macadamia fındığını ticaret amacıyla satmaya başladı. Kendi kabilesiyle birlikte düzenli olarak topladıkları Macadamia meyvelerini Avrupalı yerleşimcilere satıyorlardı.[5]
- 1866
- Tom Petrie, Yebri Creek (Petrie civarında) ve Buderim’de Aborjinlerden edindiği Macadamia tohumlarını ekerek ilk yetiştirme çalışmalarını başlattı. (Nut Growing Experiments, The Queenslander, 8 Ekim 1931, s.13)
- 1881
- William H. Purvis, Macadamia fındığını Hawaii'ye şeker kamışı tarlalarında rüzgâr kesici olarak kullanılmak üzere götürdü.
- 1882
- Rous Mill'de, Lismore, Yeni Güney Galler'in 12 km güneyinde, Charles Staff tarafından bilinen ilk ticari Macadamia ekimi yapıldı.
- 1889
- Avustralyalı botanikçi Joseph Maiden, "Fındıkları her zaman satılabilir; yetiştirmeye değer." diyerek Macadamia’nın ekonomik potansiyelini vurguladı.[6]
- 1910
- Hawaii Tarımsal Keşif İstasyonu, Macadamia'nın Kona Bölgesi, Hawaii'nde kahve üretimini desteklemek üzere yetiştirilmesini teşvik etti.[7]
- 1916
- Thomas Petrie, Maryborough bölgesinde deneme amaçlı olarak Macadamia ile pekan yetiştiriciliğini birlikte denedi. (Nut Growing Experiments, The Queenslander, 8 Ekim 1931, s.13)
- 1922
- Ernst Van Tassel, Hawaiian Macadamia Nut Co. adlı şirketi Hawaii'de kurdu.
- 1925
- Tassel, Hawaii’de ilk ticari Macadamia fındığı tarlasını oluşturdu.
- 1931
- Van Tassel, Hawaii’de bir işleme tesisi kurarak fındıkları "Van's macadamia" markasıyla satışa sundu.
- 1937
- W. W. Jones ve J. H. Beaumont, "Science" dergisine verdikleri demeçte, toplu üretimi sağlayan ilk başarılı aşılamayı gerçekleştirdiklerini duyurdu.
- 1940'lar
- Steve Angus, Murwillumbah’da Macadamia Nuts Pty. Ltd. adlı şirketi kurarak küçük çaplı üretime başladı.
- 1946
- Hawaii’de büyük ölçekli bir Macadamia tarlası kuruldu.[8][9]
- 1953
- Castle & Cooke, "Royal Hawaiian" adlı yeni bir varyete ile ABD pazarında popülerlik kazandı.
- 1997
- Avustralya, Macadamia üretiminde ABD’yi geçti.[7]
- 2001
- Boo Yong Sia Estate, Malezya’nın Johor eyaletine 12.000 Macadamia ağacı dikti.
- 2003
- Avustralya’da yapılan bir araştırma, Macadamia tohumlarının genel ve LDL kolesterol seviyelerini düşürdüğünü ortaya koydu.[10]
Bilinen Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Lasjia cinsi 2008 yılına kadar Macademia cinsindeyken sonra ayrılmıştır.
- Lasjia claudiensis (C.L.Gross & B.Hyland) P.H.Weston & A.R.Mast; Sinonim, bilinen adı: Macadamia claudiensis C.L.Gross & B.Hyland
- Lasjia erecta (J.A.McDonald & R.Ismail) P.H.Weston & A.R.Mast; Sinonim, bilinen adı: Macadamia erecta J.A.McDonald & R.Ismail
- Lasjia grandis (C.L.Gross & B.Hyland) P.H.Weston & A.R.Mast; Sinonim, bilinen adı: Macadamia grandis C.L.Gross & B.Hyland
- Lasjia hildebrandii (Steenis) P.H.Weston & A.R.Mast; Sinonim, bilinen adı: Macadamia hildebrandii Steenis
- Lasjia whelanii (F.M.Bailey) P.H.Weston & A.R.Mast; Sinonimleri:bilinen adı : Helicia whelanii F.M.Bailey, Macadamia whelanii (F.M.Bailey) F.M.Bailey
Catalepidia, 1995 yılında kadar Macadamia ailesinden sayılırken şimdi ayrı bir cins olarak ayrılmıştır.
- Catalepidia P.H.Weston:
- Catalepidia heyana (F.M.Bailey) P.H.Weston; Sinonimleri, bilinen adı: Helicia heyana F.M.Bailey , Macadamia heyana (F.M.Bailey) Sleumer
Virotia, Macadamia cins ailesinden 1975 yılına kadar sayılırken sonrasında ayrılmıştır, 2008 yılında durumu tartışmalıdır.
- Virotia angustifolia (Virot) P. H. Weston & A. R. Mast (2008); Sinonim, bilinen adı: Macadamia angustifolia Virot
- Virotia francii (Guillaumin) P. H. Weston & A. R. Mast (2008); Sinonim, bilinen adı: Roupala francii Guillaumin
- Virotia leptophylla (Guillaumin) L.A.S.Johnson & B.G.Briggs (1975); Sinonim, bilinen adı: Kermadecia leptophylla Guillaumin
- Virotia neurophylla (Guillaumin) P. H. Weston & A. R. Mast (2008); Sinonimleri, bilinen adı: Kermadecia neurophylla Guillaumin, Macadamia neurophylla (Guillaumin) Virot
- Virotia rousselii (Vieill.) P. H. Weston & A. R. Mast (2008); Synonym, bilinen adı: Roupala rousselii Vieill
- Virotia vieillardi (Brongn. & Gris) P. H. Weston & A. R. Mast (2008); Synonym, base name: Roupala vieillardii Brongn. & Gris
Üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tohumları son derece değerli bir besin kaynağıdır. Ancak bu 4 tür içinde sadece 3 türün ticari önemi vardır. Lasija ve Virotia gibi yakınsak cins ailelerinden türlerinde ticari önemi bulunmamaktadır. Ticari önemi bulunan türler Macadamia integrifolia, Macadamia tetraphylla ve Macadamia ternifolia'dır. Ancak bu 3 tür içerisinde Macadamia Ternifolia sadece kozmetik sektörü gibi bir kısım sanayi de yağı için kullanılabilirken, sadece 2 türün hem yenilebilme ve hem de yağı açısından değerlendirilebilme özelliği vardır. (Macadamia integrifolia ve Macadamia tetraphylla) Bu cinsin geri kalan türleri ise M. jansenii ve M. ternifolia gibi zehirli ve/veya yenilemez tohumlara sahiptir zira bu türlerin tohumları içerdiği glikozitlerden biri olarak kabul edilen cyanogenic glycosidesler yüzünden toksik haldedir. Aynı durum Virotia ve Lasija cins aileleri için de söz konusudur. Bununla birlikte bu türlerin tohumları belli Avustralya yerlilerince iyice suda kaynatılarak bu maddenin etkisiz hale getirilmesi suretiyle yenilebilse de bu açıdan integratifolia ve tetraphylla kadar ticari değerleri bulunmamaktadır.
Diğer taraftan 2 adet yenilebilir macadamia türü genelde birbirleri ile çaprazlanmaktadır ve M. tetraphylla doğal ortamında bu sebeple tehdit altındadır.
Macadamia tohumları ilk olarak Güney Brisbane'de 1828'de kâşif ve botanist Alan Cunningham tarafından tanımlanmıştır. Yabani Macadamia ağaçları bugün Güneydoğu Queensland Avustralya'da Maryborough şehrinde Bauple Dağı'nda bulunmaktadır. Macadamia tohumları anavatanının Avustralya olduğu, yüksek miktarda üretilip yurtdışına ihraç edilen, yenilebilir başlıca tek bitkisel üründür.[11]
İlk ticari Macadamia ekimi 1880'lerin başında Rous Mill tarafından Lismore, Yeni Güney Galler'in 12 km güneydoğusunda olup ağaçların hepsi M. tetraphylla idi.[12] Küçük bir ticari gelişim ile 19. yy.ın sonu ve 20. yy.ın başlarında Avustralya'da başlayan Macadamia endüstrisi, 1920'lerde Hawaii'ye de ticari şekilde yayılmıştır. Macadamia tohumları ilk olarak 1882'de William H. Purvis tarafından Hawaii'ye getirilmiştir. Kendisi Hawaii'nin en büyük adasında bulunan Kukuihaele şehrinde Pacific Sugar Mill şirketinin genç bir müdürü olup aynı yıl tohumları Kapulena şehrine ekmiştir.[13]
Hawaii Macadamia üretiminde uluslararası çapta iyi şekilde bilinse de 2006 yılından beri Macadamia üretimi Hawaii'de düşmeye başlamıştır. Bunun nedeni ise aşırı üretimden kaynaklanan piyasadaki düşük fiyatlardır.[14]
Hawaii ve Avustralya dışında Macadamia Güney Afrika, Kaliforniya, Kosta Rika, İsrail, Kenya, Bolivya, Yeni Zelanda, Kolombiya, Guatemala ve Malavi'de de üretilmektedir. Ancak yıllık 100.000 tonluk tohum üretimi ve piyasanın %40'ına hakimiyeti ile Avustralya en büyük ticari üreticidir.
İşlenmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Macadamia, nemini kaybetmesi için sert ve katı bir yerde bekletilir. Sonrasında tohum sallanılıp dinlenildiğinde kabuğunun altındaki iç kısmın sallanırken ses çıkarması nemini kaybettiğini gösterip, kabuk kırılabilir. Buna karşın sallandığında ses gelmemesi tohumun yeterince nemini kaybetmediği ve kabuğundan ayrılamayacağını gösterir. Kabuğun yöneliminden periyodik olarak nemini kaybetmedikçe çıngırak gibi ses gelmez.
Sonra metal bir mengene veya çekiç ile hafifçe baskı basınç yapılmak suretiyle kabukta değişik düzlemlerde ufak kırıklar oluşturulup tohumu, değerlendirilmek üzere çıkarılır.[15]
Malavi'de ilk olarak çay bahçelerine çayları korumak için alçak yerlerde rüzgar koruyucusu gibi gelen Macadamialarda çay toplayıcıları bu şekilde çıkardıkları tohumları kavurup yağlı kuruyemiş gibi kullanırlar.
Besin Değerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaju, fındık gibi yenilebilir diğer kuruyemişlerle karşılaştırıldığında, makademya türlerinin lipitler (yağlar) yönünden zengin ancak protein yönünden fakir oldukları göze çarpmaktadır.[16] Hiçbir tohumu yenilebilen kuruyemişin ulaşamadığı oranda tekli doymamış yağlara sahiptir ve bu yağların yaklaşık %22'si omega-7 yağ asitlerinden doymuş yağlara benzer biyolojik etkiye sahip palmitoleik asittir.[17] Ayrıca %9 protein, %9 karbonhidrat ve %2 diyet lifi ayrıca, kalsiyum, fosfor, potasyum, sodyum, selenyum, demir, tiamin, riboflavin ve eser miktarda niasin makademya fındığında bulunmaktadır.[18]
| Macadamia(Makademya) (Yenilebilen kısımları 100 gr) [16] | |
|---|---|
| Besin değeri | |
| Enerji 3080 kJ (740 kcal) | |
| Karbonhidrat | 13,8 g |
| - Şeker | 4,57g |
| - Lif | 8,6 g |
| Yağ | 75,8 g |
| - Doymuş yağ | 12 g |
| - Doymamış yağ | 58 g |
| - Çoklu doymamış yağ | 1,5 g |
| Protein | 7,9 g |
| Tiyamin (Vit. B1) | 0.22 mg (%17) |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.12 mg (%8) |
| Folik asit (Vit. B9) | 81 μg (%20) |
| B12 vitamini | 0.12 μg (%5) |
| C vitamini | 0 mg (%0) |
| E vitamini | 4 mg (%27) |
| Kalsiyum | 64 mg (%6) |
| Demir | 2 mg (%16) |
| Magnezyum | 0 mg (%0) |
| Fosfor | 241 mg (%34) |
| Potasyum | 410 mg (%9) |
| Çinko | 0.64 mg (%6) |
| Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Makademyalar köpekler için toksiktir. Yenmesi halinde, yendikten 12 saat sonra halsizlik, ayakta durmayı zorlaştıran uzuv felci ile ortaya çıkan makademya toksikozlarına yol açar. Tüketilen miktara göre ayrıca kas titremesi, eklem ağrısı ve şiddetli karın ağrısı da ortaya çıkabilir. Yüksek miktarda toksin alımında ağrı kesici, narkoz vs. rahatlatıcılar toksik etkiler ortadan kalkana kadar hayvana verilebilir. Genel iyileşme sıkça 24 ila 48 saat sonra olur.[19]
Kullanım alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Macadamia ağaçları, tropikal ve subtropikal iklimlerin nemli topraklarda en iyi şekilde yetişir. Bu ağaçların gövdeleri, genellikle yüksekliği 15-20 metre arasında değişir ve gövdeleri, yapraklarının altında yoğun bir şapka gibi gizlenir. Ağaçların yaprakları, 15–30 cm uzunluğunda ve 5–10 cm genişliğindedir ve yaprakların uçları genellikle keskindir. Macadamia ağaçları, yaz aylarında çiçek açar ve çiçekleri, beyaz veya pembe renktedir. Meyveler ise, yaprakların arasında düzgün şekilde düzenlenmiştir ve kabuğu, yeşil veya sarı renktedir. Kabuğun içinde, yumuşak ve tatlı olan macadamia fındığı bulunur.
Macadamia ağaçları, özellikle Avustralya ve Hawai'de yaygın olarak yetiştirilir ve bu ülkelerde, macadamia fındığı üretimi, önemli bir tarım sektörüdür. Bu fındıklar, çeşitli tatlıların yapımında kullanılır ve aynı zamanda, zengin protein ve yağ içeriği nedeniyle, tüketimi önerilir. Macadamia fındığının yüksek fiyatı, üretim maliyetlerinin yüksek olması ve meyvenin çekirdeğine ulaşılmasının zor olması nedeniyle, özel ürünlerin yapımında kullanılır.
Ağaçlar aynı zamanda parlak yaprakları ve çekici çiçekleriyle süs bitkisi olarak subtropik bölgelerde yetiştirilebilir. Macadamia türleri Batrachedra arenosella gibi bazı Lepidoptera türleri için yemeklik bitki olarak kullanılabilir.
Macadamia bitkileri sümbül makav papağanı gibi bazı hayvanları bünyesinde barındırır. Zira büyük papağanlar insanlar dışında kabukları kırıp tohumları yiyen az sayıdaki hayvanlardan biridir.[20] Morris Arkin varyetesi daha kolayca kırılmaya hazır haldedir.
Makademya tohumları, evlilik öncesi doğu bölgelerinde geleneksel dans başlangıcında, geleneksel Polonya seremonilerinde önemli bir yer tutar.[21]
Cilt bakımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Macadamia yağı yaklaşık %22 Omega 7 palmitoleik asit içerdiğinden dolayı değerlidir.[22] Bu asit mink yağında da %17 oranında bulunup, makademya onun botanik bir alternatifidir. Mink yağına nazaran daha fazla deri bakımını sağlayan palmitoleik asit içermesi ve üzerine Macadamia'nın yüksek antioksidan özelliği onun özellikle cilt bakımı için kozmetikte yoğun talep görmesine yol açmıştır. Fakat pek çok tohumun yaptığı gibi Makademya da insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.
Bu reaksiyonlar dudaklarda şişme, boyunda aşırı derece kaşıntı gibi semptomlar ve anafilaksi şeklinde baş gösterir. Bu sebeple özellikle bu tohumları hiç tüketmemiş çocuk ve yetişkinlerinde kullanımında dikkat etmesi gerekir.
Yetiştirme ve işlenmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Makademya ağacı aşılama ile genellikle çoğaltılır ve genelde ticari kalitedeki tohumları 7 ile 10 yıllık bir süre geçtikten sonra iyi şekilde meyve verir ancak bir kere yerleşti mi yaklaşık 100 yıl boyunca meyve vermeye devam eder. Makademyalar iyi drenajlı ve verimli toprakları ve yıllık 1.000-2.000 mm yağışı tercih eder, ısı 10 derecenin altına düşmemelidir ancak bir kere geliştikten sonra ağaç -5 dereceye kadar hafif kısa süreli donlara dayanabilir; yine de ortalama yıllık sıcaklık 25 derece civarında olmalıdır. Kökleri gevşektir ve fırtınalar ağaçları kökünden devirebilir ayrıca Phytophthora kök hastalığına karşı aşırı hassastır. M. tetraphylla türü integrifolia türüne göre soğuklara biraz daha dayanıklıdır ancak bu tür kabuğunun kırılması daha zor olduğundan daha çok üzerine integrifolia türünün aşılanması için anaç olarak kullanılmakta veya "Beaumont" gibi 2 yenilebilir tür çaprazlanarak daha verimli ve dayanıklı yeni bir varyete tür oluşturulmaktadır. Yine de bu türün de ticari varyeteleri bulunmaktadır.
Kültivarları
[değiştir | kaynağı değiştir]Beaumont
[değiştir | kaynağı değiştir]A Macadamia integrifolia / M. tetraphylla hibriti ticari bir varyete olup Avustralya ve Yeni Zelanda'da geniş şekilde yetiştirilir; ilk olarak Dr. J. H. Beaumont tarafından keşfedilmiştir. Yağ yönünden zengindir ancak tatlı bir tür değildir. Yeni oluşan yaprakları kırmızımsı bir haldedir, çiçekleri parlak pembe ve uzun salkımlar halindedir. 4. yıldan sonra yararlı şekilde meyveye yatabilien ve yıldan yıla gelişen bahçelerde hızla yetişebilen varyetelerden biridir. İyi bir tozlaşma olursa çok iyi şekilde meyve verir. Ayrıca etkileyici üzüm şeklindeki salkımlarında oluşan meyveleri bazen ağacın dalını kıracak kadar ağır olabilir. Ticari bahçelerde ağaç başına 8. yılda 18 kg'a kadar ulaşabilir. Ancak kötü yanları olgunlaşmış meyveler ağaçtan kolay düşmeyip toplanmaları gerekir ve ağaçlar özellikle hasatta ağacın iç kesimlerindeki dallar biraz batıcıdır. Ancak pek çok ticari türe nazaran kabukları kolayca açılabilir.
Maroochy
[değiştir | kaynağı değiştir]Avustralya'dan gerçek bir M. tetraphylla varyetesidir, bu tür verimliliği, aroması ve istikrarı ile 'Beaumont' türünün tozlaşması için kullanılmaktadır.
Nelmac II
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Afrika'dan M. integrifolia / M. tetraphylla hibrit türüdür, tatlı tohumu vardır, bu sebeple şekerinin karamalize olmaması için dikkatli pişirilmelidir. Tatlı tohumu genelde tam olarak işlemden geçmez ve tadı genelde iyi değildir ancak hiç pişirilmeden de yenebildiğinden pek çok insanca sevilmektedir. Ayrıca çürümeye neden olabilecek ufak bir mikrofil (kabuğunda ufak bir delik) bulunmaktadır. Bu sebeple kırılabilme yüzdesi yüksektir. 10 yıllık bir ağaç 22 kg meyve verebilir. Beaumont türünün tozlaşması için kullanılan ürün miktarı yönünden onunla karşılaştırılabilir bir türdür.
Renown
[değiştir | kaynağı değiştir]M. integrifolia / M. tetraphylla hibritidir, ancak nadiren yayılan bodur bir ağaçtır. Buna ilaveten 9 yıllık bir ağacın 17 kg kadar meyve verebildiği görülmektedir ve meyveleri olgunlaşınca doğrudan yere düşer. Bununla birlikte dezavantajları meyveleri kalın kabuklu olup kırılması zordur ve pek fazla meyvelerinin tadı bulunmamaktadır.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir].JPG)
.jpg)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Morris Arkin Backyard Horticulturalist - Arkin Papershell Macadamia
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Flora of Australia: Macadamia3 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Macadamia F.Muell". Australian Plant Name Index (APNI), IBIS database. Centre for Plant Biodiversity Research, Australian Government.
- Australia's most delicious bush nut22 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hawaii Macadamia Nut Association2 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. official web site
Wikimedia Commons'ta Macadamia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Macadamia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "john macadam | Foodimentary". 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2023.
- ^ "Macadamia". Mindat. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2023.
- ^ Mueller, F.J.H. von (1857) Account of some New Australian Plants. Transactions of the Philosophical Institute of Victoria 2: 72 Type: Macadamia ternifolia F.Muell.[1] 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Macadamia history". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
- ^ McConachie, Ian (1980). "The Macadamia Story". California Macadamia Society Yearbook. Cilt 26. ss. 41-4730 Ekim 2012.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Maiden, J. H., The Useful Native Plants of Australia, 1889, s.40
- ^ a b Rieger, M., Introduction to Fruit Crops, 2006, s. 260. ISBN 15602225X
- ^ Sandra Wagner-Wright (1995). History of the macadamia nut industry in Hawai'i, 1881–1981. E. Mellen Press. ISBN 978-0-7734-9097-0. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
- ^ Mauna Loa Macadamia Nut Packaging
- ^ Garg, M. L., Blake, R. J., Wills, R. B. H., Macadamia Nut Consumption Lowers Plasma Total and LDL Cholesterol Levels in Hypercholesterolemic Men, The American Society for Nutritional Sciences J. Nutr. 133:1060–1063, April 2003.[2] 8 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Macadamia Health Benefits". Australian Macadamia. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
- ^ Macadamia Power Pty (1982). Macadamia Power in a Nutshell. Macadamia Power Pty Limited. s. 13. ISBN 0-9592892-0-8.
- ^ Schmitt, Robert. "Macadamia Nuts". Hawaiian Historical Society. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
- ^ "Hawaii Macadamia Nuts: Final Season Estimates" (PDF). Hawaii Department of Agriculture. 13 Temmuz 2007. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
- ^ T.Richards – Macadamia Horticulturist
- ^ a b [3] 3 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. USDA, search for "Nuts, raw" Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "USDA" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ (Almanca)/(İngilizce) [4] 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Federal Research Centre for Nutrition and Food (Bundesforschungsanstalt für Ernährung und Lebensmittel (BfEL))
- ^ "Macadamia nutrition". 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
- ^ Christin Allen (Ekim 2001). "Treacherous Treats – Macadamia Nuts" (PDF). Veterinary Technician6 Aralık 2010.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Kashmir Csaky (Kasım 2001). "The Hyacinth Macaw". Parrots Magazine. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Aralık 2010.
- ^ "Culture of Poland". History, People, Tradition. 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010.
- ^ (Almanca)/(İngilizce) [5] 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Federal Research Centre for Nutrition and Food (Bundesforschungsanstalt für Ernährung und Lebensmittel (BfEL)).
