Mübeccel Kıray
Mübeccel Belik Kıray | |
|---|---|
| Doğum | 1923 İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 7 Kasım 2007 (83-84 yaşlarında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Mezun olduğu okul(lar) | Ankara Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Sosyoloji, antropoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Ankara Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Londra Ekonomi Okulu İstanbul Teknik Üniversitesi Marmara Üniversitesi Teksas Üniversitesi |
Mübeccel Belik Kıray (1923, İzmir - 7 Kasım 2007, İstanbul), Türk akademisyendir. Türkiye'de sosyolojinin kurumsallaşmasında önemli rol oynamıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1923 yılında İzmir'de doğdu.[1] 1897'de Girit'ten İzmir'e göçen bir ailenin kızıdır.[2] 1940'ta İzmir Kız Lisesi'nden, 1944'te Ankara Üniversitesi'nden mezun oldu.[2] 1946'da Ankara Üniversitesi'nden antropoloji doktora derecesi aldı.[2] 1951 Tevkifatı sırasında tutuklanan isimlerden biri oldu. Daha sonra serbest kaldı.
1960'ta doçent, 1966'da profesör oldu.[3] 1959 yılından 1973 yılına kadar Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümünün gelişmesine emek verdi. 1973'te ODTÜ'den ayrılarak "Morris Ginsberg Fellow" olarak Londra Ekonomi Okulu'na gitti. Dönüşünde önce İTÜ'de 1982'den sonra da Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde çalıştı. Bu arada bir yıl, Austin'deki Teksas Üniversitesi'nde (University of Texas) ders verdi. 1989'da emekli oldu.[1] 2007'de İstanbul'da yaşamını yitirdi.[4][5]
Çalıştığı süre içerisinde Norveç Bergen Üniversitesi, Kahire Amerikan Üniversitesi, ABD Berkley Üniversitesi ve Zürih Teknik Üniversitesi'nde seri konferanslar verdi. ODTÜ Mustafa Parlar Ödülü Eskişehir Anadolu Üniversitesi Fahri Doktor unvanı ve Aydınlanma Kadınları Ödülünü aldı. 1994'te Kıray Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) şeref üyeliğine seçildi. Türkiye'de sosyolojinin üniversitelerde kurumsallaşmasında önemli rol oynayan ve toplumsal değişmeyi ele alma tarzı ile bir ekol oluşturan Mübeccel Kıray'ın en çok referans verilen eserleri Ereğli, Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, Social Stratification as an Obstacle in Development ve Örgütleşemeyen Kent isimli kitaplarıdır. Makaleleri arasında The Family of Migrani Workers, Changing Patterns of Patronage ile Survivial Strategies of Peasants in Cities' en çok zikredilenlerdir.
Anıları, Hayatımda Hiç Arkaya Bakmadım- Mübeccel B. Kıray ile Söyleşi (2001) adlı söyleşi adlı eserde yayımlanmıştır. Tıp doktoru İbrahim Zeki Kıray ile evliydi.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- “İstihlak Normları”,1962, Planlama Dergisi, Devlet Planlama Teşkilatı Dergisi, Cilt 1: Sayı:3, İlkbahar, Ankara.
- Değişen Toplum Yapısı, 1998, ISBN 975-6947-15-2
- Ereğli; Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, 1964.
- Kentleşme Yazıları Örgütleşemeyen Kent: İzmir, 1998. ISBN 975-6947-16-0
- Seçme Yazılar, 1999, ISBN 975-6947-26-8
- Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme, 1999, ISBN 975-6947-23-3
- Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, 2005 ISBN 975-8803-30-1
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Kongar, Emre (Mart 2012). Türk Toplumbilimcileri. 1 (2. bas.). İstanbul: Remzi Kitabevi. ss. 423-425. ISBN 978-975-14-1378-9.
- ^ a b c Aykol, Hüseyin (Haziran 2012). Aykırı Kadınlar: Osmanlı'dan Günümüze Devrimci Kadın Portreleri. Ankara: İmge. s. 109. ISBN 978-975-533-710-4.
- ^ Aykol 2012, s. 110.
- ^ "Mübeccel Belik Kıray vefat etti". www.cnnturk.com. 8 Kasım 2007. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ "Sosyolojinin duayeni öldü". Radikal. 9 Kasım 2007. 7 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
