Laz İsmail Efendi
İsmail Zühtü Bilgili veya Soyadı Kanunu çıkmadan önce bilinen adıyla Laz İsmail Efendi (1 Temmuz 1873, Çayeli, Rize - 18 Mayıs 1954, İnegöl), İnegöl belediye başkanıyken Yunan birlikleri tarafından esir alınmasıyla tanınan Türk devlet adamı. Arapça ve Farsçaya hakim olduğu için Müderris’zade adıyla bilinirdi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İsmail Efendi 1873'te Çayeli'nde doğdu. 15-16 yaşlarındayken medresede eğitim almak için İstanbul'a gitti. Eğitimini tamamladıktan sonra Bursa'ya gönderilen Laz İsmail Efendi, Ulucami ve Bursa'daki diğer camilerde irşatçı, müderris ve vaazcı olarak çalıştı. 1910'da yumurta sandığı üretimi ve kereste ticareti yapacağı İnegöl'e yerleşti. 17 Eylül 1920'de Atatürk'ün isteği ve Refet Bele'nin telgrafıyla İnegöl belediye başkanı olarak atandı. İsmail Efendi, 6 Ocak 1921-11 Ocak 1921, 24 Mart 1921-4 Nisan 1921 ve 10 Temmuz 1921-6 Ekim 1922 tarihleri arasında İnegöl belediye başkanı pozisyonundaydı. 20 Temmuz 1922 tarihinde Yunan işgal kuvvetleri tarafından esir alındı ve Mudanya'ya kadar yaya olarak götürüldü. 22 Kasım 1922'deki esir değişimine kadar önce Filibe'de, sonra Gümülcine'de esir tutuldu.[1] 1927-30 yılları arası İnegöl Ticaret ve Sanayi Odası'nın yönetim kurulu başkanlığını yaptı. Serbest Cumhuriyet Fırkası Bursa Teşkilatı'nın kurucuları arasında yer aldı. 18 Mayıs 1954'te öldü.[2]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Evinin bulunduğu caddeye İsmail Efendi'nin adı verildi. Ayrıca İnegöl'deki Hacı Hafız Lazlar Camii adını Laz İsmail Efendi'den almaktadır. Ayrıca İnegöl'ün Aşağıballık köyüne Laz çeşmesi adıyla anılan bir çeşme yaptırttı.[3]
Bursa Belediye Başkanı Alinur Aktaş, İnegöl’ün kurtuluşu konulu dramalı tarih programında Yunanların esir aldığı Laz İsmail Efendi'yi canlandırdı.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Selimoğlu, İsmail (1989). İnsanlığın yüz karası Bulgar mezalimi ve Bulgaristan'daki vakıf eserleri, camilerimiz. Vakıflar Genel Müdürlüğü. s. 19. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ Kahraman, Kenan (2013). İnegöl Ticaret ve Sanayi Odası 123 Yaşında. Bursa: İTSO. s. 278. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Recep Akakuş. "Millî Mücadele Sonrasında İnegölde İdârî Yapılanma 3". gencgazete.net. 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024.
- ^ "Aktaş Performansı İle İzleyenleri Mest Etti". milliyet.com.tr. 8 Eylül 2017. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.