Kurbağa Prens

Paul Friedrich Meyerheim (1889) Kurbağa Prens ve Prenses

“Kurbağa Prens” (Almanca: Der Froschkönig oder der eiserne Heinrich), Grimm Kardeşler'in 1812 yılında yayımladığı Çocuk ve Ev Masalları (Kinder- und Hausmärchen) derlemesinde yer alan ilk masaldır. Masalda bir prensesin altın topunu bir kuyuya düşürmesiyle başlayan olaylar, bir kurbağanın topu geri getirmesi karşılığında prensesle arkadaş olmak istemesiyle gelişir. Başta bu isteği küçümseyen prenses, saraya döndüğünde kurbağa verdiği sözü tutması için prensesi zorlamaya başlar. Prenses, kurbağayı öptüğünde (bazı versiyonlarda duvara fırlattığında) kurbağanın aslında lanetlenmiş bir prens olduğu ortaya çıkar ve lanet bozulur.

Konusu

Masal, genç bir prensesin saray bahçesinde altın topuyla oynarken oyuncağını derin bir kuyuya düşürmesiyle başlar. Üzülen prenses, topunu geri almak için yardım diler. Bu sırada ortaya çıkan bir kurbağa, topu geri getirebileceğini ancak karşılığında onunla arkadaş olup sarayda birlikte vakit geçirmesi gerektiğini söyler. Prenses bu teklifi isteksizce kabul eder, ancak topunu geri aldıktan sonra kurbağayı orada bırakıp kaçar.

Ertesi gün kurbağa saraya gelir ve prensesin sözünü tutmasını ister. Başlangıçta tiksintiyle yaklaşan prenses, kralın müdahalesiyle kurbağayı kabul eder; birlikte yemek yerler ve aynı odada uyurlar. Bazı versiyonlarda prenses kurbağayı duvara fırlatır, bazılarında ise onu öper. Bu eylem sonucunda kurbağa, aslında kötü bir büyüyle lanetlenmiş bir prens olduğunu açıklar. Lanet bozulur ve prensesle evlenerek mutlu bir şekilde yaşarlar. Masalın sonunda, prensin sadık hizmetkârı Heinrich'in kalbindeki demir çemberler de sevinçle çatlar.

Temalar ve semboller

Masalın en belirgin temaları arasında sözünde durma, içsel değerler, sadakat ve dönüşüm yer almaktadır. Kurbağanın dış görünüşünün ardında sakladığı gerçek kimliği, “görünüşe aldanmama” mesajını simgeler. Psikanalitik yorumlara göre, kuyuya düşen altın top bilinçaltını, kurbağayla yapılan anlaşma ise büyüme ve cinsellik gibi içsel dönüşümleri temsil eder.

Kökeni ve tarihi

Bu masalın kökeni Orta Çağ halk anlatılarına kadar uzanır. Grimm Kardeşler bu versiyonu Hessen bölgesinden topladıklarını belirtmişlerdir. Orijinal anlatımda, prenses kurbağayı öpmez; aksine onu duvara fırlatarak laneti bozar. Bu detay, 19. yüzyıl ahlaki kaygılarla daha “nazik” versiyonlara evirilmiştir. Masalın “Kurbağa Prens” adıyla İngilizceye çevrilmesi ise 19. yüzyıl sonlarına denk gelir. Günümüzde yaygın olarak Grimm Kardeşler masalları olarak bilinen öykü koleksiyonun parçası olarak 1812'de yayımlandı.

Farklı versiyonlar

Benzer motiflere Avrupa halk edebiyatının farklı kollarında da rastlanır. Örneğin Slav masallarında yılan ya da kurbağa şeklinde bir eş adayıyla evlenilmesi yaygındır. Norveç masalı “Doğu Rüzgârı ve Batı Rüzgârı” da benzer dönüşüm temaları taşır. Ayrıca masal, ATU 440 (The Frog Prince) numarasıyla Aarne-Thompson-Uther masal sınıflandırma sisteminde yer alır.

Uyarlamalar ve popüler kültür

Masal, tiyatroya ve özellikle sinemaya pek çok kez uyarlanmıştır. Disney'in 2009 yapımı “The Princess and the Frog” adlı filmi, bu masalın modern, New Orleans kültürüne uyarlanmış bir versiyonudur. Feminist eleştirilerde, masalın kadının “kurtarıcı öpücüğü” rolünü vurgulaması, toplumsal cinsiyet rollerine dair tartışmalara neden olmuştur.