Kuşadası
| Kuşadası | |
|---|---|
 | |
 Aydın'ın Türkiye'deki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Aydın |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İlçe oluşu | 1867 |
| İdare | |
| • Kaymakam | İbrahim Keklik |
| • Belediye başkanı | Ömer Günel (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 265 km² |
| Rakım | 5 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 130.835 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 121.493 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 09400 |
| İl alan kodu | 256 |
| İl plaka kodu | 09 |
Resmî site www.kusadasi.bel.tr | |
Kuşadası Türkiye'nin Aydın ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde İzmir ilinin Selçuk ilçesi, doğusunda ve güneyinde Söke ilçesi, batısında Ege Denizi bulunmaktadır. İlçede turizm gelişmiştir. 2024 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre ilçede 137.015 kişi yaşamaktadır.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken tarih
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Kuşadası'nın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber, Efes'e bağlı Neopolis ismi ile İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır.
Şehir daha önce, Pilavtepe eteklerinde, Andızkulesi denilen yerde kurulmuştur. Bir müddet sonra Bizanslılara ait olan bu kıyılara Venedik ve Cenevizliler, ekonomik bakımdan egemen olmuşlardır. Ulaşım güçlükleri nedeni ile Kuşadası; Andızkulesi mevkiinden alınarak bugünkü yerinde Yeni İskele (Scala Nuova) adı ile kurulmuştur.
Kuşadası'nın adını verdiği Kuşadası Körfezi ve yakın çevresi, sanat ve kültür merkezleri olarak bilinmektedir ve ilk çağlardan beri birçok farklı medeniyeti barındırmıştır.
MÖ 3000 yıllarında Lelegler, MÖ 11. yüzyılda Aioller, MÖ 9. yüzyılda İyonlar bölgede hâkim olmuşlardır. Büyük Menderes ve Gediz ırmakları arasında kalan alan, antik çağlarda İyonya adını alır. Tüccar ve denizci olan İyonlar denizaşırı ticaret sayesinde kısa zamanda zenginleşmişler ve üstün bir politik güce sahip olmuşlardır. Tarihte "İyon Kolonileri" adını alan 12 şehir kurmuşlardır.[kaynak belirtilmeli]
Kuşadası, antik çağlarda Anadolu'nun Akdeniz'e açılan başlıca limanlarından biri idi. O devirde Neopolis adı ile anılıyordu. MÖ 7. yüzyılda başkentleri Sardes olan Lidyalılar yöreye hâkim olmuşlardır.
MÖ 546'da başlayan Pers hâkimiyeti, MÖ 334'te Büyük İskender'in tüm Anadolu'yu ele geçirmesine kadar devam eder. Bundan sonra Anadolu'da Grek medeniyeti ile yerli Anadolu medeniyetinin sentezi olarak yepyeni bir çağ, yepyeni bir sanat ve kültür anlayışı hâkim olur ve bu çağ "Helenistik Çağ" adı ile anılır. Efes, Milet, Priene ve Didim bu devrin en ünlü şehirleridir.
MÖ 2. yüzyılda Romalılar yöreye egemen oldular. Hristiyanlığın ilk yıllarında, Meryem Ana'nın ve havarilerinden St. Jean'ın Efes'e gelip yerleşmesiyle burası bir dini merkez hâline gelir. Miletus da Hristiyanlık çağında Piskoposluk merkezidir. Bizans Çağında "Ania" adı ile anılır. Kuşadası, Orta Çağ'da korsanlar tarafından kullanılan bir liman olmuştur. 15. yüzyılda, Venedikliler ve Cenevizliler zamanında şehir "Scala Nuova" adını alır.
Selçuklu Devleti
[değiştir | kaynağı değiştir]1086'da I. Süleyman Şah'ın bölgeyi Selçuklu Devleti'ne katmasıyla Türk egemenliği başlar. Bölge, bu devirde kervan yollarının Ege'ye açılan bir ihraç kapısı olmuştur. Ancak Selçuklu Devleti'nin egemenliği 1. Haçlı Seferleri nedeniyle kısa sürdü ve yeniden Bizans'ın eline geçti. 1280'lerin sonunda Menteşeoğulları, 1397-1402 arasında Osmanlıların egemenliğine girdi. 1402-1425 arası yeniden Aydınoğulları'nın eline geçtiyse de 1425'te Osmanlılar bölgeyi kesinlikle ele geçirir.
Osmanlı İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuşadası, 1413 yılında I. Mehmed (Çelebi) tarafından Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine katılmıştır. Bu tarihten sonra, şehir tamamen Türklerin elinde kalmış ve Türklerin yaptığı eserlerle dolmaya başlamıştır. Bunlardan bugünkü Kervansaray ve Kuşadası'nı çeviren surlar, Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Surlarla çevrili şehre o zaman ancak üç kapıdan girilebilmekteydi. Bu kapılardan bir tanesi, Barbaros Hayreddin Paşa Caddesi ile Kahramanlar Caddesi'ni birbirinden ayırmakta ve üst kısmı önceden Şehiriçi Trafik Bölge Amirliği olarak kullanılmıştır, fakat şimdi Olay Yeri İnceleme Büro Amirliği olarak kullanılmaktadır. Diğer kapılar bugün mevcut değildir.
Küçükada (Güvercinada), Bizanslılar için önemli bir askeri üs görevini yapan önemli bir yerdi, 1834 yılında büyük bir yenilenme görmüş ve ünlü kalesi yapılmıştır. "Kuşadası" adı bu kaleden gelmektedir.
Kuşadası, 1867'de Aydın Vilayeti'nin İzmir sancağına bağlanarak kaza (ilçe) ünvanı almıştır.
1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Kuşadası'nda yaşayan kişi sayısı 15.047 kişidir. Bunların çoğunluğu (%58,6) Türklerden oluşmaktadır (8.822 kişi). Kuşadası'ndaki Rum nüfusu ise 6.121 kişidir (%40,7).
Kuşadası, Kurtuluş Savaşı'nda 1919-1921 yılları arasında İtalya'nın, onların çekilmesiyle Yunanistan'ın işgaline girdi ve 7 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtuldu.
Cumhuriyet dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuşadası, 1922'de yeni kurulan İzmir iline bağlanmıştır. 1 Eylül 1957'de Selçuk nahiyesi Kuşadası'ndan ayrılarak ilçe olmuş, Kuşadası da İzmir ilinden ayrılarak Aydın iline bağlanmıştır.[5][2]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin kuzeyinde İzmir'in Selçuk ilçesi, doğusunda ve güneyinde Söke ilçesi, batısında Ege Denizi bulunmaktadır. Yüzölçümü 265 km²dir.[1] Deniz seviyesinden 25 m yüksektir.[2][6] İlin kuzeybatısında bulunan Aydın merkez ilçe olan Efeler'e 71 km uzaklıktadır. İzmir iline uzaklığı 95 km, Selçuk ilçesine 21 km, Söke ilçesine 22 km,[7] Bodrum ve Çeşme ilçelerine 157 km uzaklıktadır. Kuşadası'nın batısında deniz; kuzeyinde, güneyinde ve doğusunda dağlar ve tepeler vardır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Kuşadası ilçesi (İzmir) | |||
| 1927[8] | 14.431 | 5.294 | 9.137 |
| 1935[9] | 17.029 | 5.846 | 11.183 |
| 1940[10] | 17.896 | 5.765 | 12.131 |
| 1945[11] | 17.819 | 5.442 | 12.377 |
| 1950[12] | 20.407 | 5.915 | 14.492 |
| 1955[13] | 23.229 | 6.396 | 16.833 |
| Kuşadası ilçesi (Aydın) | |||
| 1960[14][a] | 12.403 | 7.008 | 5.395 |
| 1965[15] | 13.724 | 7.388 | 6.336 |
| 1970[16] | 15.625 | 9.032 | 6.593 |
| 1975[17] | 16.019 | 10.269 | 5.750 |
| 1980[18] | 21.346 | 14.734 | 6.612 |
| 1985[19] | 29.098 | 21.227 | 7.871 |
| 1990[20] | 43.636 | 31.911 | 11.725 |
| 2000[21] | 65.765 | 47.661 | 18.104 |
| 2007[22] | 73.543 | 54.663 | 18.880 |
| 2008[23] | 78.793 | 58.650 | 20.143 |
| 2009[24] | 81.295 | 61.648 | 19.647 |
| 2010[25] | 84.056 | 64.359 | 19.697 |
| 2011[26] | 88.464 | 68.225 | 20.239 |
| 2012[27] | 90.652 | 70.143 | 20.509 |
| 2013[28] | 94.995 | 94.995 | veri yok |
| 2014[29] | 101.619 | 101.619 | veri yok |
| 2015[30] | 103.849 | 103.849 | veri yok |
| 2016[30] | 106.939 | 106.939 | veri yok |
| 2017[30] | 109.058 | 109.058 | veri yok |
| 2018[30] | 113.580 | 113.580 | veri yok |
| 2019[30] | 116.966 | 116.966 | veri yok |
| 2020[30] | 121.493 | 121.493 | veri yok |
| 2021[30] | 125.812 | 125.812 | veri yok |
| 2022[30] | 130.835 | 130.835 | veri yok |
| 2023[30] | 133.177 | 133.177 | veri yok |
| 2024[30] | 137.015 | 137.015 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuşadası Türkiye'nin ilk turizm merkezlerindendir, turizm tarihi 1960'lara dayanır ve ilk kruvaziyer gemi turizmi burada başlamıştır. Özellikle yazları yerli ve yabancı turist sayısı ile 110 bin civarı olan yerli nüfus zaman zaman 2 milyona dayanmaktadır. İzmir Adnan Menderes Havalimanı'na 65 km uzaklıktadır. Kuşadası Limanı Türkiye'nin en büyük 3. limanıdır. Ayrıca Kuşadası sınırları arasında bulunan Dilek Yarımadası Millî Parkı da önemli noktalardandır, evcil domuzlar dünyada tek burada bulunur. 2016'da büyük yolcu uçağı Kuşadası Körfezi'ne batırılmıştır ve dalış turizminde büyük pay sahibidir. Avrupa'nın en büyük golf sahası ve mavi bayraklı plajlarıyla Kuşadası önemli turizm merkezlerindendir. 2013 yılında yapılan kongre salonu da Avrupa'nın en büyüğü konumundadır. Büyük fuar ve toplantılara tanıklık etmektedir.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Neopolis (Yılancı burnu): Güvercinada'nın ilerisinde, denize uzanan ikinci bir yarımada hâlindedir. Antik Neopolis'in Kuşadası'nda ilk yerleşme yeri olduğu ve İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Görünürde birkaç duvar kalıntısı mevcuttur.
- Panionion: Kuşadası'na bağlı Güzelçamlı sınırları içinde, Davutlar-Güzelçamlı yolu kenarında, yoldan birkaç yüz metre içeridedir. Tarihte İyon konfederasyonuna bağlı 12 İyon şehrinin merkezidir. Ayinlerin ve törenlerin yapıldığı yer burasıdır.
- Pygela: Kuşadası'nın 3 km kadar kuzeyinde bir yerleşim yeridir. Günümüzde Kuştur Tatil Köyü'nün yer aldığı burun üzerinde bulunmaktadır. Antik kaynaklara göre Agamemnon tarafından kurulduğu düşünülse de yapılan arkeolojik kazılarda MÖ 3000-2500 yıllarına tarihlenen Erken Tunç Çağı'na ait buluntular ortaya çıkarılmıştır.
- Kaleiçi Camii: Çarşı içindedir. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa (ölümü 1619) tarafından yaptırılmıştır. Bu nedenle “Öküz Mehmet Paşa Camii” adı ile de anılmaktadır. 1830 yılında onarılmıştır. Son cemaat yeri ağaçtan yapılmıştır. Tek şerefeli minaresi sağdadır. Caminin giriş kapısının kanatları geometrik geçmeler ve sedef kakmalarla süslenmiştir. Camiyi 12 kenarlı ve 16 pencereli kasnak üzerine bir kubbe örtmektedir.
- Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı: Kuşadası İskelesi yakınındadır. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1966 yılında restore edilmiştir. Deniz ticareti için yaptırılan bir Osmanlı kalesi olup yaklaşık 18,50×21,60 m ölçülerindeki avlunun etrafını, iki katlı revaklı bir kapalı mekân çevrelemektedir. Kuzeybatı ve güneydoğudaki köşelerde, arka taraftan üst kata çıkılan iki merdiven vardır. Kervansarayın girişi kuzeydedir. 2,96 m enindeki mermer kapı boşluğu, bir basık kemerle örülmüştür. Kapının sadece bir görünümü vardır. Girişin sağ ve sol tarafında birer kemerle orta mekâna bağlanan iki bölüm mevcuttur. Soldakinin, arkaya küçük bir kapı ile bağlandığına bakılarak, eşyaların içeri alındığı emanet bölümü olduğu saptanmıştır. Sağdaki girintinin ise Han'ın giriş ve çıkışını sağlayan görevlilerin yeri olduğu düşünülmüştür. Avlunun ortasında kazı ile açığa çıkartılan şadırvan, bugün havuz hâline getirilmiştir.
- Kuşadası Altın Güvercin Müzik Yarışması: Bir beste ve müzik yarışması.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Belediye başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sıra | Belediye Başkanı | Tarih | Sıra | Belediye Başkanı | Tarih |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Hacı İbrahim Ağa | 1880 | 2 | Hüseyin Sadık Efendi | 1891 |
| 3 | Hacı İbrahim Ağa | 1894 | 4 | Hasan Bey | 1900 |
| 5 | Hacı İbrahim Ağa | 1903 | 6 | Ahmet Efendi | 1909 |
| 7 | Faik Bey | 1917-1923 | 8 | Hakkı Bey | 1923-1928 |
| 9 | Sedat Akdoğan | 1928-1931 | 10 | Sabri Önder | 1932-1936 |
| 11 | Kasım Yaman | 1936-1937 | 12 | Mithat Baysal | 1937-1940 |
| 13 | Mithat Baysal | 1940-1943 | 14 | Naci Akdoğan | 1943-1946 |
| 15 | Ali Denizel | 1946 | 16 | Haşmet Akdoğan | 1947-1949 |
| 17 | Ahmet Güntürkün | 1949-1950 | 18 | Hulusi Buyral | 1950-1954 |
| 19 | Ragıp Özsürücü | 1954-1958 | 20 | Sabri Mumcu | 1959-1960 |
| 21 | Selahattin Esat | 1960-1962 | 22 | Özer Türk | 1962-1964 |
| 23 | Ahmet Şaban Alkış | 1964-1968 | 24 | Ömer Taylan Sağnak | 1968-1972 |
| 25 | Mercan Küçükyağcı | 1973-1977 | 26 | Mustafa Lütfi Suyolcu | 1977-1980 |
| 27 | Kemal Yıldır | 1980-1982 | 28 | Mehmet Işık | 1982-1984 |
| 29 | Engin Berberoğlu | 1984-1989 | 30 | Mustafa Lütfi Suyolcu | 1989-1994 |
| 31 | Engin Berberoğlu | 1994-1999 | 32 | Fuat Akdoğan | 1999-2004 |
| 33 | Fuat Akdoğan | 2004-2009 | 34 | Mehmet Esat Altungün | 2009-2014 |
| 35 | Özer Kayalı | 2014-2019 | 36 | Ömer Günel | 2019- |
Medya
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede; Ajans Kuşadası, Kuşadası Haber, Son Nokta, Denge, Aktüel Ada, Gazete Yerel, Ada Meclisi, Ekspres Aydın, Yeni Haber, Aydın Telgraf, Kuşa Haber, Kuşadası Olay adlarında 12 yerel gazete ve Ada'da Yaşam adını taşıyan bir dergi bulunmaktadır.
Anadolu ve İhlas Haber Ajansları'nın temsilcileri, Kuşadası 105 FM, Kuşadası Radyo Net ve Radyo Ada adlarında 3 yerel radyo bulunurken Aydın'dan yayın yapan fakat Kuşadası'ndan da dinlenebilen Flash FM, Aydın N Radyo, Maraton FM gibi birçok yerel radyo da bulunmaktadır.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ardahan, Türkiye[31]
- Bambey, Senegal[31]
- Batum, Gürcistan[31]
- Bihaç, Bosna-Hersek[31]
- Cherkasy, Ukrayna[31]
- Creil, Fransa[31]
- Girne, KKTC[31]
- Grjorce Petrov, Kuzey Makedonya[31]
- Karabağlar (İzmir), Türkiye[31]
- Ludbreg, Hırvatistan[31]
- Marl, Almanya[31]
- Monterey, ABD[31]
- Nessebar, Bulgaristan[31]
- Oberursel, Almanya[31]
- Prizren, Kosova[31]
- Sındırgı (Balıkesir), Türkiye[31]
- Sinaia, Romanya[31]
- Strumyani, Bulgaristan[31]
- Tepebaşı (Eskişehir), Türkiye[31]
- Tirgü Müreş, Romanya[31]
- Tuzlukçu (Konya), Türkiye[31]
- Uzhhorod, Ukrayna[31]
- Vathy (Samos), Yunanistan[31]
- Zenica, Bosna-Hersek[31]
Görüntüler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kıyılardan bir görüntü. -
Kuşadası Limanı -
Kıyı yolu. -
Kervansaray genel görünüm. -
Güvercinada Kalesi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
- ^ "KUŞADASI NÜFUSU, AYDIN". nufusune.com. 4 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- ^ "7033 sayılı Kanun" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 27 Haziran 1957. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
- ^ "Kuşadası_Aydın". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2022.
- ^ Dr. Cengiz Kahraman (23 Mart 2012). "Kuşadası Arazi Kullanımı". 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi4 Şubat 2022.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i j
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kuşadası Nüfusu - Aydın". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Aydın Kuşadası Nüfusu". nufusune.com.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x "Kardeş Şehirler". Kuşadası Belediyesi. 18 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kuşadası Belediyesi
- Kuşadası Kaymakamlığı
- Turizm Bakanlığı'nda Kuşadası
- Kuşadası Müftülüğü 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kuşadası İlçe Emniyet Müdürlüğü 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kuşadası Devlet Hastanesi[ölü/kırık bağlantı]
- Kuşadası Adliyesi 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
