Katharina von Bora
Katharina von Bora | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 29 Ocak 1499 Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu |
| Ölüm | 20 Aralık 1552 Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu |
| Evlilik | Martin Luther (1525-1546) |
Boralı Katharina (29 Ocak 1499, Lippe - 20 Aralık 1552), Reform hareketinin önderi Martin Luther'in eşi ve Protestan Reformunun önde gelen figürlerinden birisidir. Martin Luther ile olan evliliğinin ardından Katharina Luther olarak anılmıştır. Hakkında pek fazla şey bilmememize rağmen Reform sürecinde mühim bir isim olduğu düşünülür. Martin Luther ile evlilikleri; Protestan Aile ve Ruhban Evliliklerinin yapısına örnek teşkil etmektedir.[1] Katharina aynı zamanda "die Lutherin" olarak da anılmaktadır.[2]
Kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Katharina, Sakson Asilzadelerinden olan bir ailenin kızıydı.[3][4][5] Yaygın bir kanaate göre 1499 yılının Ocak ayının 29. Günü Lippendorf'ta dünyaya gelmiştir fakat o çağın belgelerinde bu bilginin doğruluğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır. Bu husus yüzünden onun kökenine ve doğduğu yere dair muhtalif ihtilaflar bulunmaktadır.[6] Bunlardan ilki, onun Hirschfeld kentinde doğduğu ve Hans von Bora zu Hirschfeld ile Anna von Haugwitz çiftinin çocuğu olduğu yönündedir.[7] Aynı zamanda Jan von Bora auf Lippendorf ve eşi Margarete'ın çocuğu olduğuna da dair düşünceler vardır.[8]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Laurentius Zoch'un Martin Luther'e 1531'de gönderdiği mektuba göre, Katherina'nın babası onu daha beş yaşındayken Benedikten Tarikatı'nın kadın manastırına eğitim vasıtasıyla göndermiştir.[9] Dokuz yaşındayken de teyzesinin bir rahibe olduğu Grimma yakınlarındaki Marienthron adlı bir Sistersiyen tarikatına yerleşti.[10]
Bir rahibe olduktan sonra münzevi manastır yaşamından oldukça memnuniyetsiz olan Katharina, Reform Hareketinin ivmesinden etkilendi. Diğer kız arkadaşlarıyla beraber Luther ile iletişime geçtiler ve Luther'in kendilerine yardım etmelerini istediler.[11] Bu talebe binayen 4 Nisan 1523'te Kutsal Cumartesi'nde Torgau'lu bir tüccar ve meclis üyesi olan ve düzenli olarak ringa balığını manastıra teslim eden Leonhard Köppe'yi gönderdi. Böylelikle rahibeler onun vagonuna saklanarak Wittenberg'e kaçabildiler.[12] Luther, rahibelerin ailelerinden onları kabul etmelerini istedi fakat aileleri muhtemelen Katolik Kanunları uyarınca bunu reddettiler.[13]
Bu iki yıl içerisinde Luther, Katharina dışındaki bütün rahibeleri evlendirmeyi yahut onlara bir iş bulmayı başardı. Çok sayıda talibi vardı ancak tekliflerin hiçbiri evlilikle sonuçlanmadı. Luther'in arkadaşı Nicolaus von Amsdorf'a yalnızca Luther veya von Amsdorf ile evlenmek istediğini söyledi.
Martin Luther ve birçok arkadaşı ilk başta Luther'in evlenip evlenmemesi konusunda kararsızdı. Philip Melanchthon bunun skandala yol açarak Reforma zarar vereceğini düşünüyordu.[14] En nihayetinde Luther, Katharina ile olan evliliğine karar verdi. Bu evlilik vasıtasıyla Luther; Papayı kızdıracağına, melekleri güldürüp şeytanları ağlatacağına inanıyordu.[14]
Bu evlilikten 6 tane çocukları olmuştur. Bununla beraber, ev işlerini organize ederken maddi konuda tüm sorumluluğu üstüne alarak bir çiftliği idare etmiş ve bira işletmesini yürütmüştür.[15] Bir balık çiftliği de kiralayarak maddi konularda yönetimi sağlamıştır. Bu yüzden, eşi tarafından "benim beyim Kathi" olarak adlandırılmıştır.
Luther ile evliliğinin önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Luther ile Katharina'nın evliliği Protestan Devrimi için oldukça mühimdir. Bu evlilik, özellikle Protestan Düşüncenin evlilik ve cinsiyet rolleri hususundaki görüşlerin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Fakat Luther, Reform fikirlerinden etkilenip de evlenen ilk rahip değildir; ancak o rahipler arasından en çok öneme sahip olandır. Luther, alenen Ruhban Evliliğini savunduğu ve Katolik Karşıtı Propagandalar yaptığı için evliliği doğal haliyle düşmanlarının ilk hedefi olmuştur.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Curry, Andrew (20 October 2017). "How a Runaway Nun Helped an Outlaw Monk Change the World". National Geographic.
- ^ Rixner, Thaddä Anselm (1830). Handwörterbuch der Deutschen Sprache (in German). Vol. 1. Sulzbach: J. E. von Seidel'schen Buchhandlung. p. 290. Retrieved 11 May 2023
- ^ Fischer, Fritz; Stutterheim, Eckart von (2005). "Zur Herkunft der Katharine v. Bora, Ehefrau Martin Luthers" [On the Origins of Katharine v. Bora, Wife of Martin Luther]. Archiv für Familiengeschichtsforschung (in German): 242–271.
- ^ Wagner, Jürgen (2005). "Zur mutmaßlichen Herkunft der Catherina v. Bora: Einige bisher unbeachtete Urkunden zur Familie v. Bora" [On the Presumed Origins of Catherina v. Bora. Some Hitherto Unnoticed Documents on the v. Bora Family] (PDF). Genealogie: Deutsche Zeitschrift für Familienkunde (in German): 673–703. Retrieved 11 May 2023 – via Familienarchiv Wagner.
- ^ Wagner, Jürgen (2006). "Die Beziehungen von Luthers Gemahlin, Catherina v. Bora, zur Familie v. Mergenthal. Wi(e)der eine Legende" (PDF). Familienforschung in Mitteldeutschland (in German): 342–347 – via Familienarchiv Wagner.
- ^ Thoma, Albrecht (1900). Katharina von Bora: Geschichtliches Lebensbild (in German). Berlin: Georg Reimer. Retrieved 11 May 2023
- ^ Liebehenschel, Wolfgang (1999). Der langsame Aufstieg des Morgensterns von Wittenberg: eine Studie und eine Erzählung über die Herkunft von Katharina von Bora [The Slow Rise of the Morning Star of Wittenberg: A Study and Narrative of the Origins of Katharina von Bora] (in German). Ziethen. p. 79.
- ^ Wagner, Jürgen (2010). "Zur Geschichte der Familie v. Bora und einiger Güter in den sächsischen Ämtern Borna und Pegau" [On the History of the v. Bora Family and Some Estates in the Saxon Districts of Borna and Pegau.] (PDF). Genealogie: Deutsche Zeitschrift für Familienkunde (in German). 30 (4): 289–307. Retrieved 11 May 2023 – via Familienarchiv Wagner.
- ^ D. Martin Luthers Werke : kritische Gesamtausgabe [The Works of D. Martin Luther: Complete Critical Edition] (in German). Vol. 4. Weimar: Hermann Böhlau. 2002. I
- ^ Weber, Erwin (1999). "500th Anniversary of Katharine von Bora". The Lutheran Journal. 68 (2). Archived from the original on 16 February 2020. Retrieved 11 May 2023
- ^ Kilcrease, Jack (20 December 2016). "Katharina von Bora Luther". Lutheran Reformation. Retrieved 11 May 2023.
- ^ Bainton, Roland H. (1950). Here I Stand: A Life of Martin Luther. Abingdon-Cokesbury. p. 223.
- ^ Rines, Geroge Edwin, ed. (1920). The Encyclopedia Americana. Bora, Katharina von.
- ^ a b Germany, TourComm. "Katharina von Bora (1499–1552)
- ^ D. Martin Luthers Werke: Kritische Gesamtausgabe (in German). Vol. 2. Weimar: Hermann Böhlau.
- ^ Smith, Jeanette C. (199). "Katharina von Bora Through Five Centuries: A Historiography". The Sixteenth Century Journal. 30 (3): 745–774
