Karpuz
| Karpuz | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Citrullus lanatus Schrad. ex Eckl. & Zeyh., Index Seminum (TI, Tokyo) 1915-1916: 30 (1916).
| |||||||||||||||
Karpuz (Citrullus lanatus), kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından tek yıllık bir bitki türüdür. Anavatanı Kuzey Afrika'dır.[1]
Karpuz sözcüğü Yunancadan Türkçeye geçmiştir. Kaşgarlı Mahmut'un 1071 yılında yazdığı Dîvânü Lugati't-Türk ve Ali Şîr Nevaînin yazdığı Muhakemetü'l-Lugateyn (İki dilin yargılanması) de Karpuz sözcüğünün Türkçesi Büken olarak geçmektedir.
Bitkinin kolları toprak yüzeyinde 100 – 200 m kadar uzayabilir. Normal şartlar altında ağırlığı 1,5-2 kilo ile 6,5-7 kilo arasında değişir. Susuz tarım şartlarında kökler oldukça derine inse de sulu tarım şartlarında saçak kökler daha çok 40–50 cm derinlikte yoğunlaşır. İri top şeklindeki meyveleri ise tatlı ve suludur. Karpuz yağ ve kolesterol içermez ancak şeker içeriği yüksektir.
İklim isteği
[değiştir | kaynağı değiştir]Karpuz, sıcak ve ılıman iklimde yetişir. Soğuklardan çok etkilendiği için yetişme devresinde don tehlikesi olmamalıdır. Tohum ekiminde toprak sıcaklığı 12 °C'nin üzerinde olmalıdır. Nem oranı fazla olan yerlerde hastalıklar görülebilir.
Üretim
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](/wiki/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
| Dünya Karpuz üretimi-2023 (ton) | |
|---|---|
 Çin |
63.821.304 |
 Hindistan |
3.626.000 |
 Türkiye |
3.147.921 |
 Cezayir |
2.507.140 |
 Brezilya |
1.781.971 |
| Dünya toplamı | 104.932.071 |
| Kaynak: Birleşmiş Milletler gıda & tarım organizasyonu (FAO)[1]19 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |
Dünyada domatesten sonra en çok üretilen meyvedir. 2023 yılında 104,9 milyon ton karpuz elde edilmiştir. Dünyada sırasıyla; Çin 63,8 milyon ton, Hindistan 3,6 milyon ton, Türkiye 3,1 milyon ton, Cezayir 2,5 milyon ton, Brezilya 1,7 milyon ton ile önemli üretici ülkelerdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Origin of the dessert watermelon, Citrullus lanatus | International Society for Horticultural Science". www.actahort.org (İngilizce). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024.
