Karbokimya

Karbokimya, kömürün (bitümlü kömür, taş kömürü katranı, antrasit, linyit, grafit ve odun kömürü) faydalı ürünlere ve hammaddelere dönüştürülmesini inceleyen kimya dalıdır.^[1] Karbokimya süreçleri arasında karbonizasyon ve koklaştırma gibi gazdan arındırma işlemleri, gazlaştırma ve sıvılaştırma yöntemleri yer alır.^[2]

Tarihçe

Karbokimya çalışmalarının kökeni 16. yüzyıla kadar uzanır. Bu dönemde, demir cevherlerinin ergitilmesinde büyük miktarda odun kömürü kullanılıyordu. Ancak odun kömürü üretimi, yavaş yenilenebilen orman kaynaklarına yüksek oranda bağımlıydı. Bu nedenle, alternatif bir kaynak olarak taş kömürünün kullanımı araştırılmaya başlandı. Taş kömürünün doğrudan kullanımı, yan ürün olarak oluşan sıvı ve katı maddeler nedeniyle zorluk yaratıyordu. Bu sorunu aşmak amacıyla, kömür ilk aşamada odun gibi işlenerek fırınlarda koka dönüştürüldü.

1684 yılı civarında, John Clayton taş kömüründen elde edilen kömür gazının yanıcı olduğunu keşfetti. Bu buluşunu Royal Society’nin Philosophical Transactions adlı yayınında duyurdu.^[3]^[4]

Kaynakça

^ Diez, María Antonia; Garcia, Roberto (1 Ocak 2019). Suárez-Ruiz, Isabel; Diez, Maria Antonia; Rubiera, Fernando (ed.). "15 - Kömür katranı: koklaştırma sürecinde bir yan ürün ve karbokimyada temel bir hammadde", 9 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New Trends in Coal Conversion. Woodhead Publishing. ss. 439–487. doi: 10.1016/b978-0-08-102201-6.00015-7. ISBN 978-0-08-102201-6. S2CID 139687258 9 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
^ Dumon, R. (1 Kasım 1977). "Kömür ve karbokimya" 11 Mart 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ind. Pet. (Fransa) (Fransızca). Sayı 488.
^ Clayton, John (1735). "Kömürlerin ruhuna dair bir deney", Philosophical Transactions, No. 452, s. 59.
^ Layton, Walter T. (1926). The Discoverer of Gas Lighting: Notes on the Life and Work of the Rev. John Clayton, D.D., 1657–1725. Londra.

Ayrıca bakınız

[1] Diez, María Antonia; Garcia, Roberto (1 Ocak 2019). Suárez-Ruiz, Isabel; Diez, Maria Antonia; Rubiera, Fernando (ed.). "15 - Kömür katranı: koklaştırma sürecinde bir yan ürün ve karbokimyada temel bir hammadde", 9 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New Trends in Coal Conversion. Woodhead Publishing. ss. 439–487. doi: 10.1016/b978-0-08-102201-6.00015-7. ISBN 978-0-08-102201-6. S2CID 139687258 9 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.

[2] Dumon, R. (1 Kasım 1977). "Kömür ve karbokimya" 11 Mart 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ind. Pet. (Fransa) (Fransızca). Sayı 488.

[3] Clayton, John (1735). "Kömürlerin ruhuna dair bir deney", Philosophical Transactions, No. 452, s. 59.

[4] Layton, Walter T. (1926). The Discoverer of Gas Lighting: Notes on the Life and Work of the Rev. John Clayton, D.D., 1657–1725. Londra.

[1]

[2]

[3]

[4]