John Lennon
| John Lennon | |
|---|---|
_(cropped).jpg) Lennon, 1974 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | John Winston Lennon 9 Ekim 1940 Liverpool, Birleşik Krallık |
| Ölüm | 8 Aralık 1980 (40 yaşında) New York, ABD |
| Tarzlar | Rock |
| Meslekler | Şarkıcı, Söz yazarı, Müzisyen, Şair |
| Çalgılar | Vokal, gitar, bas gitar, piyano, armonika |
| Etkin yıllar | 1957-1975, 1980 |
| Müzik şirketi | Parlophone, Capitol, Apple, EMI, Geffen |
| İlişkili hareketler | The Beatles, Plastic Ono Band, The Dirty Mac |
| Resmî site | http://www.johnlennon.com |
| Önemli çalgılar | |
Rickenbacker 325 Epiphone Casino Gibson J-160E Les Paul Junior | |
John Winston Ono Lennon (9 Ekim 1940, Liverpool - 8 Aralık 1980, New York), İngiliz müzisyen ve aktivisttir. The Beatles isimli müzik grubunun üyelerinden biridir.[1] Beatles grubunun kurucusu, ortak söz yazarı, ortak vokalisti ve ritim gitaristi olarak dünya çapında ün kazanmış İngiliz şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve barış aktivistiydi. Lennon'ın çalışmaları, müziğinin, yazılarının ve çizimlerinin, filmlerinin ve röportajlarının isyankâr doğası ve keskin zekâsı ile karakterize edildi. Paul McCartney ile olan şarkı yazarlığı ortaklığı, pop müzik tarihinin en başarılı ve etkili iş birlikteliklerinden biri olarak kabul edilmektedir.[2]
Liverpool'da doğan Lennon, gençliğinde skiffle çılgınlığına dahil oldu. 1956 yılında The Quarrymen grubunu kurdu ve bu grup 1960 yılında Beatles'a dönüştü. Bazen "the smart Beatl" olarak da anılan Lennon, başlangıçta grubun fiili lideriydi ve bu rol yavaş yavaş McCartney'e geçti. Lennon kısa süre içinde, aralarında How I Won the War'ın da bulunduğu çok sayıda filmde rol alarak ve her ikisi de saçma yazı ve çizimlerden oluşan In His Own Write ve A Spaniard in the Works adlı kitapları yazarak çalışmalarını başka mecralara da taşıdı. "All You Need Is Love" ile başlayan şarkıları, savaş karşıtı hareket ve 1960'lardaki karşı kültür tarafından marş olarak benimsendi. 1969'da ikinci eşi multimedya sanatçısı Yoko Ono ile Plastic Ono Band'i kurdu, iki hafta süren Bed-ins for Peace adlı savaş karşıtı gösteriyi düzenledi ve Beatles'tan ayrılarak solo kariyerine başladı.
1968 ve 1972 yılları arasında Lennon ve Ono, avangart albümlerden oluşan bir üçleme, birkaç film, ilk solo albümü John Lennon/Plastic Ono Band ve "Give Peace a Chance", "Instant Karma!", "Imagine" ve "Happy Xmas (War Is Over)" gibi uluslararası alanda ilk 10'a giren single'lar da dahil olmak üzere birçok çalışmada işbirliği yaptı. 1971'de New York'a taşınan Lennon'ın Vietnam Savaşı'na yönelik eleştirileri, Nixon yönetimi tarafından üç yıl boyunca sınır dışı edilmeye çalışılmasına neden oldu. Lennon ve Ono 1973'ten 1975'e kadar ayrı kaldılar ve bu süre zarfında Harry Nilsson'ın Pussy Cats albümünün yapımcılığını üstlendi. Ayrıca Elton John ("Whatever Gets You thru the Night") ve David Bowie ("Fame") ile liste başı olan işbirlikleri yaptı. Beş yıllık bir aranın ardından Lennon, 1980 yılında Ono ile birlikte Double Fantasy ile müziğe geri döndü. Albümün yayınlanmasından üç hafta sonra bir Beatles hayranı olan Mark David Chapman tarafından öldürüldü.
Sanatçı, yazar ya da ortak yazar olarak Lennon'ın Billboard Hot 100 listesinde bir numara olan 25 single'ı bulunmaktadır. En çok satan albümü Double Fantasy, 1981 Yılın Albümü Grammy Ödülü'nü kazandı. Lennon 1982'de Müziğe Üstün Katkı dalında Brit Ödülü'nü kazandı. Lennon 2002'de BBC'nin 100 Greatest Britons anketinde sekizinci seçildi. Rolling Stone onu tüm zamanların en büyük beşinci şarkıcısı ve en büyük 38. sanatçısı seçti. Songwriters Hall of Fame (1997'de) ve Rock and Roll Hall of Fame'e (1988'de Beatles üyesi olarak ve 1994'te solo sanatçı olarak iki kez) kabul edildi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yıllar: 1940–1956
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lennon, 9 Ekim 1940'ta Liverpool Doğum hastanesinde Julia (doğumdaki soyadı Stanley) (1914–1958) ve Alfred Lennon (1912–1976)'nın çocuğu olarak dünyaya geldi. Alfred, İrlandalı kökenli bir ticari denizci idi ve oğlunun doğumu sırasında uzaktaydı.[3] Ailesi ona, baba tarafından büyükbabası John "Jack" Lennon ve Başbakan Winston Churchill'den sonra John Winston Lennon adını verdi.[4] Babası genellikle evden uzaktaydı ama maaş çeklerini Lennon'ın annesiyle birlikte yaşadığı Liverpool, 9 Newcastle Road, Liverpool'a gönderiyordu;[5] Şubat 1944'te askerlikten firar edince çeklerin gelişi durdu.[6][7] Altı ay sonra eve geldiğinde ailesine bakmak istedi ama o zamana kadar başka bir adamın çocuğuna hamile olan Julia kendisini reddetti.[8] Kız kardeşi Mimi Smith, Liverpool'un Sosyal Hizmetlerine iki kez şikayette bulunduktan sonra Julia, Lennon'ın velayetini verdi.
Temmuz 1946'da, Lennon'ın babası kendisini ziyaret etti ve gizlice oğluyla Yeni Zelanda'ya göç etme niyetiyle oğlunu Blackpool'a götürdü.[9] Julia, o zamanki birlikte yaşadığı Bobby Dykins ile birlikte onları izledi ve hararetli bir tartışmanın ardından babası, beş yaşındaki çocuğu aralarında seçim yapmaya zorladı. Bu olayın bir anlatımında, Lennon iki kez babasını seçtiği ama annesi uzaklaşırken Lennon'ın ağlamaya başladığı ve annesini takip ettiği söylenir.[10] Ancak yazar Mark Lewisohn'a göre, Lennon'ın ebeveynleri Julia'nın ona bakması konusunda anlaştılar. Olaya tanık olan Billy Hall, genç John Lennon'ın ebeveynleri arasında bir karar vermeye zorlanmasının dramatik tasvirinin yanlış olduğunu söyledi.[11] Lennon, 20 yıla yakın bir süredir Alf ile bir daha görüşmedi.[12]
Lennon, çocukluğunun ve ergenliğinin geri kalanında Mendips, 251 Menlove Avenue, Woolton'da Mimi ve kendi çocukları olmayan kocası George Toogood Smith ile birlikte yaşadı.[13] Teyzesi onun için ciltler dolusu kısa öykü satın aldı ve ailesinin çiftliğinde sütçü olan amcası ona bir melodika aldı ve çapraz bulmaca çözmeyi öğretip bulmaca çözmeye yönlendirdi.[14] Julia düzenli olarak Mendips'i ziyaret etti. John, sık sık Liverpool'daki 1 Blomfield Road'da onu ziyaret etti, burada annesi ona Elvis Presley plaklarını çaldı, banço öğretti ve Fats Domino'nun "Ain't That a Shame" şarkısını nasıl çalacağını gösterdi.[15] Eylül 1980'de Lennon, ailesi ve asi doğası hakkında şöyle yorum yaptı:
Bir parçam toplumun tüm yönleri tarafından kabul edilmeyi ve bu geveze deli şair/müzisyen "olmamayı" isterdi. Ama olmadığım şey olamam... Diğer tüm çocukların ebeveynlerinin - Paul'ün babası da dahil - "Ondan uzak dur"... dediği kişi bendim. Ebeveynler içgüdüsel olarak benim bir baş belası olduğumu anladılar, yani uyum sağlamadım ve çocuklarını etkileyecektim, öyle de yaptım. Her arkadaşımın evini alt üst etmek için elimden geleni yaptım ... Kısmen bu sözde eve sahip olmadığım için kıskançlıktan ... ama yaptım ... Ailem olarak beş kadın vardı. Beş "güçlü", "zeki", "güzel" kadın, beş kız kardeş. Biri annemdi. O hayatla başa çıkamadı. En küçüğüydü ve kocası denize kaçmıştı ve savaş devam ediyordu ve benimle baş edemiyordu ve sonunda ablasıyla yaşamaya başladım. Şimdi o kadınlar harikaydı ... Ve bu benim ilk feminist eğitimimdi ... Diğer erkeklerin zihinlerine sızardım. "Ebeveynler tanrı değil çünkü benimkilerle yaşamıyorum ve bu yüzden biliyorum."[16]
Fleetwood'da yaşayan kuzeni Stanley Parkes'ı düzenli olarak ziyaret eder ve onu yerel sinema gezilerine götürürdü.[17] Okul tatillerinde Parkes, başka bir kuzen olan Leila Harvey ile sık sık Lennon'ı ziyaret ederdi ve üçü, şovları izlemek için haftada iki veya üç kez sık sık Blackpool'a giderlerdi. Blackpool Tower Circus'u ziyaret ederler ve Dickie Valentine, Arthur Askey, Max Bygraves ve Joe Loss gibi sanatçıları görürlerdi. Parkes, Lennon'ın özellikle George Formby'yi sevdiğini hatırlardı.[18] Parkes'ın ailesi İskoçya'ya taşındıktan sonra, üç kuzen okul tatillerini sık sık orada birlikte geçirirdi. Parkes, "John, kuzen Leila ve ben çok yakındık. Edinburgh'dan Durness'teki aile çiftliğine giderdik. Bu, John'un dokuz yaşından 16 yaşına kadar olan bir zamanıydı." diye hatırlardı.[19] Lennon'ın amcası George, 5 Haziran 1955'te 52 yaşında karaciğer kanamasından öldü.[20]
Lennon bir Anglikan olarak yetiştirildi ve Dovedale İlkokulu'na gitti.[21] Eleven-plus sınavını geçtikten sonra, Eylül 1952'den 1957'ye kadar Liverpool'daki Quarry Bank Lisesi'ne gitti ve o sırada Harvey tarafından "şanssız, güler yüzlü, uyumlu, canlı bir delikanlı" olarak tanımlandı.[22] Bununla birlikte, sık sık kavga ettiği, zorbalık yaptığı ve dersleri bozmasıyla da biliniyordu.[23] Buna rağmen kısa sürede sınıfın soytarısı[24] olarak ünlendi. Kendi yaptığı okul dergisi Daily Howl 'da sık sık komik karikatürler çizdi.[25][nb 1]
1956'da Julia, John'a ilk gitarını aldı. Enstrüman ucuz bir Gallotone Champion akustiğiydi ve gitarın Mimi'nin yerine kendi evine teslim edilmesi şartıyla oğluna beş pound on şilin ödünç verdi. Çünkü kız kardeşinin, oğlunun müzikal özlemlerini desteklemediğini çok iyi biliyordu.[27] Mimi, bir gün ünlü olacağına dair iddiasına fikrine şüpheyle yaklaşıyordu ve müzikten sıkılacağını umarak ona sık sık, "Gitar çok iyi John, ama bundan asla geçimini sağlayamayacaksın." derdi.[28]
15 Temmuz 1958'de Julia Lennon, Smith'lerin evini ziyaret ettikten sonra eve yürürken bir arabanın çarpması sonucu öldü.[29] Annesinin ölümü, sonraki iki yıl boyunca çok içki içen ve sık sık kavga eden, "kör bir öfke" tarafından tüketilen genç Lennon'a travma geçirtti.[30] Julia'nın hatırası daha sonra Lennon için büyük bir yaratıcı ilham kaynağı olacak ve 1968 Beatles şarkısı "Julia" gibi şarkılara ilham verecekti.[31]
Lennon'ın lise yıllarında davranışlarında değişiklikler oldu. Quarry Bank Lisesi'ndeki öğretmenler onu şöyle tanımladılar: "Çok yanlış hırsları var ve enerjisi genellikle boşa gidiyor" ve "İşinde çabalamıyor. Yeteneklerini kullanmak yerine 'serseriliğinden' memnun."[32] Lennon'ın uygunsuz davranışı, teyzesiyle olan ilişkisinde çatlak yarattı.
Lennon O seviyesi sınavlarında başarısız oldu ve teyzesi ile müdürünün araya girmesiyle Liverpool Sanat Koleji'ne kabul edildi.[33] Üniversitede Teddy Boy kıyafetleri giymeye başladı ve davranışlarından dolayı okuldan atılmakla tehdit edildi.[34] Lennon'ın öğrenci arkadaşı ve ardından eşi olan Cynthia Powell "son yılından önce üniversiteden atıldığını" anlatmıştı.[35]
The Quarrymen'den Beatles'a: 1956–1970
[değiştir | kaynağı değiştir]Grubun oluşması, şöhreti ve turneleri: 1956–1966
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lennon, 15 yaşındayken Quarrymen adında bir skiffle grubunu kurdu. Adını Quarry Bank Lisesi'nden alan grup, Eylül 1956'da Lennon tarafından kuruldu.[36] 1957 yazında Quarrymen, yarı skiffle ve yarı rock and roll'dan oluşan "canlı birçok şarkı" çaldı.[37] Lennon, Paul McCartney ile ilk kez Quarrymen'in 6 Temmuz'da Woolton'da St Peter's kilisesinin bahçe şenliğinde düzenlenen ikinci performansında tanıştı. Lennon daha sonra McCartney'den gruba katılmasını istedi.[38]
McCartney, Mimi Teyze'nin "John'un arkadaşlarının alt sınıftan olduğunun çok farkında olduğunu" ve Lennon'ı ziyarete geldiğinde ona patronluk tasladığını söyledi.[39] McCartney'nin erkek kardeşi Mike'a göre, babaları da benzer şekilde Lennon'ı onaylamadı ve Lennon'ın oğlunun "başını belaya sokacağını" ilan etti.[40] Yine de McCartney'nin babası, acemi grubun ailenin 20 Forthlin yolundaki ön odasında prova yapmasına izin verdi.[41][42] Bu süre zarfında Lennon, 1963'te Birleşik Krallık'ta the Fourmost listesinde ilk 10'a giren ilk şarkısı "Hello Little Girl"ü yazdı.[43]
McCartney, arkadaşı George Harrison'ın baş gitarist olmasını tavsiye etti.[44] Lennon, o zamanlar 14 yaşında olan Harrison'ın çok genç olduğunu düşünüyordu. McCartney, bir Liverpool otobüsünün üst katında, Harrison'ın Lennon için "Raunchy" şarkısını çaldığı ve katılmasının istendiği bir seçme ayarladı.[45] Stuart Sutcliffe, Lennon'ın sanat okulundan arkadaşı, daha sonra basçı olarak katıldı.[46]
Lennon, McCartney, Harrison ve Sutcliffe, 1960'ın başlarında "The Beatles" oldu. O yılın Ağustos ayında Beatles, Batı Almanya'daki Hamburg'da 48 gece için anlaştı ve çaresizce bir davulcuya ihtiyaç duyuyordu. Pete Best'in kendilerine katılmasını istediler.[47] Lennon'a geziden bahsettiğinde dehşete düşen teyzesi, onun yerine sanat çalışmalarına devam etmesi için Lennon'a yalvardı.[48] İlk Hamburg ikametgâhından sonra grup, Nisan 1961'de bir diğerini ve Nisan 1962'de üçüncü kere kalmayı kabul etti. Diğer grup üyeleri gibi, Lennon da Preludin ile Hamburg'dayken tanıştırıldı[49] ve uzun, gecelik performansları sırasında uyarıcı olarak düzenli uyuşturucu aldı.[50]
.jpg)
Brian Epstein, 1962'den 1967'deki ölümüne kadar Beatles'ı yönetti. Daha önce sanatçı yönetme deneyimi yoktu ancak grubun kıyafet kuralları ve sahnedeki tavrı üzerinde güçlü etkisi vardı.[51] Lennon, onun grubu profesyonel görünüm sergilemeye teşvik girişimlerine başlangıçta direndi ancak sonunda "Biri bana para ödeyecekse kanlı balon giyeceğim" diyerek buna uydu.[52] Sutcliffe Hamburg'da kalmaya karar verdikten sonra bası McCartney devraldı ve Best'in yerine davulcu Ringo Starr getirildi. Böylece grubun 1970'teki dağılmasına kadar kalacak olan dört kişilik kadro tamamlandı. Grubun ilk 45'liği "Love Me Do", Ekim 1962'de yayınlandı ve İngiliz listelerinde 17 numaraya çıktı.
11 Şubat 1963'te, ilk albümleri Please Please Me'yi 10 saate yakın,[53] o gün kaydedilen son şarkı vokalinden de belli olan "Twist and Shout" adlı son şarkıyı[54] Lennon'ın soğuk algınlığından muzdarip günde kaydettiler.[55]
Lennon-McCartney şarkı yazarlık ortaklığıyla on dört parçadan sekizi yapılmıştı. Birkaç istisna dışındaki biri albüm adının kendisidir ve Lennon, henüz kelime oyunu sevgisini şarkı sözlerine yansıtmamışken şöyle diyordu: "Biz sadece şarkı yazıyorduk ... fazla düşünülmemiş bir ses yaratmak için yazılmış pop şarkıları. Ve kelimeler neredeyse ilgisizde.[54] 1987'deki bir röportajda McCartney, diğer Beatles'ın Lennon'ı idolleştirdiğini söyledi: "O bizim küçük Elvis'imiz gibiydi. ... Hepimiz John'a baktık. Daha yaşlı ve büyük liderdi; grubun hızlı zekalısı ve en akıllısıydı."[56]
The Beatles, 1963'ün başlarında Birleşik Krallık'ta başarıya ulaştı. Lennon, ilk oğlu Julian Nisan ayında doğduğunda turneye çıktı. Kraliçe Anne ve diğer İngiliz kraliyet ailesinin katıldığı Royal Variety performans'larında Lennon seyircilerle şöyle dalga geçti: "Bir sonraki şarkımız için yardımını istiyorum. Ucuz koltuklarda oturanlar elinizi çırpın ... ve geri kalanınız, sadece mücevherlerinizi şıngırdatırsanız."[57] Birleşik Krallık'ta bir yıllık Beatlemania'dan sonra, grubun tarihi Şubat 1964'te The Ed Sullivan Show'da ABD'deki ilk çıkışı, uluslararası yıldız olma yolunda atılımlarını işaret etti. Lennon'ın In His Own Write ve A Spaniard in the Works adlı iki kitap yazdığı iki yıllık sürekli turneyi, film yapımı ve şarkı yazarlığı dönemi izledi. 1965 Kraliçe'nin doğum günü onurlarında Beatles, Britanya İmparatorluğu Nişanı'nın (MBE) üyeleri olarak atandığında İngiliz devletinden takdir görmüş oldu.[58]
Lennon, Beatles konserlerine katılan hayranların, hayranların çığlıkları dışında müziği duyamamalarından ve bunun sonucunda grubun müzisyenliğinin zarar görmeye başlamasından endişe duymaya başladı.[59] Lennon'ın "Help!" 1965'te kendi duygularını dile getirdi: "Ciddiydim ... 'Help' şarkısını ben söylüyordum".[60] Kilo almıştı (daha sonra buna kendi "Şişman Elvis" dönemi adını verecekti),[61] ve bilinçaltında değişiklik aradığını hissetti.[62] O yılın mart ayında, iki müzisyen ve eşlerinin katıldığı bir akşam yemeği partisine ev sahipliği yapan bir diş hekimi konukların kahvesine uyuşturucu kattığında o ve Harrison bilmeden LSD ile tanıştılar.[63] Ayrılmak istediklerinde, ev sahibi ne aldıklarını açıkladı ve olası etkiler nedeniyle onlara evden çıkmamalarını şiddetle tavsiye etti. Daha sonra, bir gece kulübündeki asansörde, hepsi yandığına inandı; Lennon şöyle hatırladı: "Hepimiz ... ateşli ve histerik bir şekilde bağırıyorduk."[64] Mart 1966'da, Evening Standard muhabiri Maureen Cleave ile yaptığı bir röportajda Lennon, "Hıristiyanlık gidecek. Yok olacak ve küçülecek ... Artık İsa'dan daha popüleriz - hangisinin önce gideceğini bilmiyorum, rock and roll veya Hıristiyanlık."[65] Yorum İngiltere'de neredeyse hiç fark edilmedi ancak beş ay sonra oradaki bir dergi tarafından alıntılandığında ABD'de büyük bir saldırıya neden oldu. Bunu izleyen, Beatles plaklarının yakılması, Ku Klux Klan faaliyetleri ve Lennon'a yönelik tehditleri içeren öfke grubun turneyi durdurma kararını etkiledi.[66] Lennon, daha sonra ABD basınına yaptığı açıklamada: "Eğer televizyon İsa'dan daha popüler deseydim muhtemelen yakamı kurtaracaktım. Ben İsa'dan daha iyiyiz, mükemmeliz demiyorum veya karşılaştırmıyorum. Sadece söylediğim şekilde söyledim; ama yanlış bir ifadeydi ya da yanlış algılandı; hepsi bu. Bunun için üzgünüm; din karşıtı bir söylem değildi. Hâlâ bu kadar yanlış ne yapmış olduğumu tam olarak anlamıyorum. Size ne demek istediğimi anlatmaya çalıştım; ama benden mutlaka bir özür bekliyorsanız ve bu sizi mutlu edecekse özür dilerim." şeklinde konuştu.
Stüdyo yılları, ayrılık ve solo çalışma: 1966–1970
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Grubun 29 Ağustos 1966'daki son konserinden sonra, Lennon savaş karşıtı kara komedi How I Won the War filmini çekti. Beatles dışı uzun metrajlı bu film, kasımda başlayan uzun süreli kayıt için grup arkadaşlarına yeniden katılmadan önce Lennon'ın tek görünüşüdür. [67] Lennon, LSD kullanımını artırmıştı[68] ve yazar Ian MacDonald'a göre, 1967'de sürekli uyuşturucu kullanması onu "kimliğini silmeye yaklaştırdı".[69]
1967 yılında, Time dergisi tarafından "şaşırtıcı yaratıcılığı"[70] ve grubun ilk yıllarındaki basit aşk şarkılarıyla güçlü tezat oluşturan Lennon'ın sözlerini ortaya çıkaran grubun dönüm noktası albümü Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band nedeniyle övülen "Strawberry Fields Forever" yayınlandı.[71]
Haziran sonunda Beatles, Lennon'ın "All You Need Is Love" şarkısını Our World uydu yayınına Britanya'nın katkısı olarak, 400 milyon kadar olduğu tahmin edilen uluslararası izleyici kitlesinin önünde seslendirdi.[72] Verdiği mesajı kasıtlı olarak basit[73] olan şarkı, onun pasifist duruşunu resmîleştirdi ve Summer of Love için marş oldu.[74] Beatles, Maharişi Maheş Yogi ile tanıştırıldıktan sonra, grup Ağustos hafta sonu Galler, Bangor'daki Transandantal Meditasyon seminerinde kişisel eğitime katıldı.[75] Seminer sırasında Epstein'ın ölüm haberini aldılar. Lennon daha sonra "O zamanlar başımızın belada olduğunu biliyordum." dedi. "Müzik çalmaktan başka bir şey yapabildiğimiz konusunda hiçbir yanılgım yoktu. Korkmuştum - 'Artık elimizdeydi' diye düşündüm." [76] McCartney, grubun ilk Epstein sonrası projesini,[77] kendi yazdığı, yapımcılığını ve yönetmenliğini yaptığı televizyon filmi Magical Mystery Tour 'u düzenledi. O yılın Aralık ayında film gösterime girdi. Filmin kendisi ilk kritik başarısızlıkları olduğunu kanıtlasa da, Lennon'ın Lewis Carroll'dan ilham alan "I Am the Walrus" şarkısını içeren film müziği başarılı oldu.[78][79]
The Beatles ile dünya çapında başarılar kazanıp bazı eleştirmenler tarafından dünyanın gelmiş geçmiş en iyi grubu olarak nitelendirildi. Aynı zamanda, aykırı tavırlar takınan grup, birtakım problemler de yaşadı. 1966'da Filipinler'e gittikleri bir sırada devlet başkanının grubu davet etmesinin ve Beatles'ın da resmi davetleri kabul etmediğini açıklamasının ardından ülkeden ayrılırken yanlarına koruma verilmedi ve havaalanında saldırıya uğradılar.
1969'da Yoko Ono ile evlenen John Lennon, yine ayni yıl The Beatles'dan ayrıldı. Bu dönemden sonra Lennon'ın hayatında çeşitli iniş ve çıkışlar yaşandı. Beş yıl aradan sonra müziğe dönme hazırlıkları yaptığı dönemde, akli dengesi yerinde olmadığı iddia edilen Mark David Chapman tarafından 1980 yılında New York'ta kaldığı otelin önünde silahla öldürüldü.
Ayrıca, ölümünden bir ay önce son albümü olan Double Fantasy yayınlanmıştır.
Cinayet: 8 Aralık 1980
[değiştir | kaynağı değiştir]
8 Aralık 1980'de yaklaşık saat 17:00'de Lennon, Record Plant'nde kayıt seansı için Ono ile Dakota apartmanlarından ayrılmadan önce Mark David Chapman için Double Fantasy'nin bir kopyasını imzaladı.[80]
Seanstan sonra Lennon ve Ono saat 22:50 gibi bir limuzinle Dakota apartmanlarına döndüler. Araçtan indiler ve binanın kemerli yolundan geçtiler. Chapman daha sonra Lennon'ı yakın mesafeden iki kez arkadan ve iki kez de omzundan[81] olmak üzere silahla vurdu. Lennon bir polis aracına bindirilerek Roosevelt Hastanesi'nin acil servisine götürüldü ve orada saat 23:15 'de öğleden sonra öldüğü açıklandı.[82][83]
Kariyerinde yeniden yükselmeye başladığı bir dönemde, Beatles hayranı olduğunu iddia eden ve akli dengesi yerinde olmadığı öne sürülen Mark David Chapman[84] tarafından kaldığı otelin önünde öldürülmüştü. Lennon vurulduğu anda yanına yaklaşan polis memuru tarafından, aldığı yaranın bilincini etkileyip etkilemediğini kontrol etmek için adı sorulduğunda "Ben John Lennon, The Beatles'in John Lennon'u" yanıtını verdi.
Ono ertesi gün "John için cenaze yok" şeklinde bir açıklama yaptı ve bunu "John insan ırkını sevdi ve dua etti. Lütfen aynısını onun için yapın" sözleriyle bitirdi.[85]
Ölüsü New York, Hartsdale'deki Ferncliff Mezarlığı'nda yakıldı. Ono, küllerini daha sonra Strawberry Fields anıtının yapıldığı New York Central Park'a serpti.[86] Chapman, avukatının tavsiyesini dinlemeyip ikinci derece cinayetten suçunu kabul edince mahkemeye çıkmaktan kaçındı ve 20 yıldan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.[87][nb 2]
Cinayeti takip eden haftalarda "(Just Like) Starting Over" ve Double Fantasy Birleşik Krallık ve ABD'de liste başı oldu.[89] [90] "Imagine", Double Fantasy'den ikinci single olan "Woman" İngiltere listesinin zirvesine yerleşti.[91] O yıl, Roxy Music'in Lennon'a bir övgü olarak kaydedilen "Jealous Guy" cover versiyonu da Birleşik Krallık'ta bir numara oldu.[21]
İngiliz olmasına rağmen New York'ta hayatını sürdüren Lennon, Nixon yönetimi sırasında ulusal tehlike olarak hedef gösterilmiş ve sınır dışı edilmek istenmişti. Çünkü Lennon, insanları yazdığı ve bestelediği parçalarıyla; katıldığı televizyon programlarındaki açıklamalarıyla; peşinde dolanan kameralara verdiği cevaplarla ve eylemlerle her daim barışa çağırıp Vietnam Savaşı'nı sorgulatmaktaydı.
Sinemada John Lennon
[değiştir | kaynağı değiştir]1967 yılında Richard Lester'in yönettiği How I Won The War adlı savaş karşıtı komedi filminde başrol oynamıştır. Bunun dışında Beatles üyeleri ile yaptığı filmler A Hard Day's Night, Help, Magical Mystery Tour ve Yellow Submarine'dir.
John Lennon ile ilgili filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Chapter 27
- Nowhere Boy
- The Hours And Times
- Backbeat
- Across the Universe
- Lennon Naked
- Two of Us
- Yesterday
Albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Double Fantasy - 1980
- Rock 'n' roll - 1975
- Walls and Bridges - 1974
- Mind Games - 1973
- Some Time in New York City - 1972
- Imagine - 1971
- John lennon / Plastic Ono Band - 1970
- Live Peace in Toronto - 1969
- Wedding Album - 1969
- Unfinished Music no. 2: Life with the Lions - 1969
- Unfinished Music no. 1: Two Virgins - 1968
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ In 2005, the National Postal Museum in the US acquired a stamp collection that Lennon had assembled when he was a boy.[26]
- ^ In September 2022, he was denied parole for the 12th time.[88]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sadie, Stanley (2021). The new Grove dictionary of music and musicians (5. bas.). New York: Grove. ISBN 978-0195170672.
- ^ Newman, Jason (23 Ağustos 2011). "It Takes Two: 10 Songwriting Duos That Rocked Music History". Billboard. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Ekim 2017.
By any measure, no one comes close to matching the success of The Beatles' primary songwriters.
- ^ Harry 2000b, s. 504.
- ^ Spitz 2005, s. 24: "Julia offered the name in honour of ... Winston Churchill".
- ^ Spitz 2005, s. 24: "The entire Stanley clan gathered nightly at Newcastle Road".
- ^ Lennon 2005, s. 54: "Until then he had sent her money each month from his wages, but now it stopped".
- ^ Spitz 2005, s. 26: "In February 1944 ... he was arrested and imprisoned. Freddie subsequently disappeared for six months".
- ^ Spitz 2005, s. 27.
- ^ Lennon 2005, s. 56: "Alf admitted to her that he had planned to take John to live in New Zealand".
- ^ Spitz 2005, s. 30: "Julia went out of the door ... John ran after her".
- ^ Lewisohn 2013, ss. 41–42.
- ^ Spitz 2005, s. 497.
- ^ Lennon 2005, s. 56: "Hard to see why Mimi wanted John, as she had always said she didn't want children".
- ^ Spitz 2005, s. 32: "When he was old enough, taught John how to solve crossword puzzles".
- ^ Spitz 2005, s. 48: "To get them started, she applied the triad to 'Ain't That a Shame'".
- ^ Sheff 2000, ss. 158–59, 160–61.
- ^ Spitz 2005, s. 32: "Parkes recalled ... Leila and John to the cinema as often as three times a day".
- ^ Harry 2009.
- ^ Harry 2000b, s. 702.
- ^ Harry 2000b, s. 819.
- ^ a b Harry 2000b, s. 411.
- ^ Spitz 2005, ss. 32–33.
- ^ Kenny, Francis (11 Temmuz 2018). The Making of John Lennon (İngilizce). Indiana University Press. ISBN 978-1-68435-036-0. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ [Must Read Personalities] A life Story of John Lennon. by Mocktime Publication. 5 Haziran 2022. s. 10. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ Spitz 2005, s. 40.
- ^ John Lennon's First Album. 2 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Owen Edwards, Smithsonian.com, September 2005. Retrieved 17 September 2016.
- ^ Spitz 2005, s. 45.
- ^ Norman 2008, s. 89.
- ^ Miles 1997, s. 48.
- ^ MacDonald 2005, s. 326.
- ^ MacDonald 2005, s. 327.
- ^ Heichelbech, Rose (19 Aralık 2018). "John Lennon's Abysmal 1956 Report Card Shows Grades Aren't Everything". Dusty Old Thing (İngilizce). 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019.
- ^ Spitz 2005, s. 100.
- ^ Harry 2000b, ss. 553–555.
- ^ Lennon 2005, s. 50.
- ^ Harry 2000b, s. 738.
- ^ Spitz 2005, s. 95.
- ^ Spitz 2005, ss. 93–99.
- ^ Miles 1997, s. 44.
- ^ Miles 1997, s. 32.
- ^ Miles 1997, ss. 38–39.
- ^ Lennon 2005, s. 47.
- ^ Harry 2000b, ss. 337–338.
- ^ Miles 1997, ss. 47, 50.
- ^ Miles 1997, s. 47.
- ^ Lennon 2005, s. 64.
- ^ Miles 1997, s. 57.
- ^ Lennon 2005, s. 53.
- ^ Miles 1997, ss. 66–67.
- ^ Lennon 2005, s. 57.
- ^ The Beatles 2000, s. 67.
- ^ Frankel 2007.
- ^ Lewisohn 1988, ss. 24–26: "Twist and Shout, which had to be recorded last because John Lennon had a particularly bad cold".
- ^ a b Harry 2000b, s. 721.
- ^ Spitz 2005, s. 376: "He had been struggling all day to reach notes, but this was different, this hurt".
- ^ Doggett 2010, s. 33.
- ^ Shennan 2007.
- ^ London Gazette 1965, ss. 5487–5489.
- ^ Coleman 1984a, s. 288.
- ^ Gould 2008, s. 268.
- ^ Lawrence 2005, s. 62.
- ^ The Beatles 2000, s. 171.
- ^ Rodriguez 2012, ss. 51–52.
- ^ Harry 2000b, s. 570.
- ^ Cleave 2007.
- ^ Gould 2008, ss. 5–6, 249, 281, 347.
- ^ Hoppa 2010.
- ^ Gould 2008, s. 319.
- ^ MacDonald 2005, s. 281.
- ^ Time 1967.
- ^ Gould 2008, ss. 399–400.
- ^ Lewisohn 1988, s. 116.
- ^ Schaffner 1978, s. 86.
- ^ Wiener 1990, ss. 39–40.
- ^ BBC News 2007b.
- ^ Brown 1983, s. 276.
- ^ Miles 1997, ss. 349–373.
- ^ Logan 1967.
- ^ Lewisohn 1988, s. 131.
- ^ Harry 2000b, s. 145.
- ^ Thiel, Stacia (2 Aralık 2005). "Revolver". New York. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Ekim 2020.
- ^ Ingham 2006, s. 82.
- ^ "John Lennon's Death: A Timeline of Events". Biography.com. 16 Haziran 2020. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ "Bu dünyadan gitmeden önce". 10 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- ^ Harry 2000b, s. 692.
- ^ Harry 2000b, s. 510.
- ^ "Inmate Population Information Search". Nysdoccslookup.doccs.ny.gov. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014.
- ^ "JJohn Lennon's Killer, Mark David Chapman, Denied Parole for the 12th Time". Rolling Stones. 12 Eylül 2022. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022.
- ^ Badman 2001, s. 277.
- ^ Badman 2001, s. 279.
- ^ "All The Number 1 Singles". The Official Charts Company. 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- John Lennon Resmi Web Sitesi19 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- John Lennon üzerine güzel bir Türkçe biyografi
- John Lennon
- 1940 doğumlular
- Liverpool doğumlu müzisyenler
- 1980'de ölenler
- Lennon ailesi
- 20. yüzyılda İngiliz erkek oyuncular
- 20. yüzyılda İngiliz şarkıcılar
- 20. yüzyıl piyanistleri
- İngiliz erkek şarkıcılar
- İngiliz rock şarkıcıları
- İngiliz şarkıcı-şarkı yazarları
- İngiliz deneysel müzisyenler
- İngiliz erkek sinema oyuncuları
- İngiliz rock gitaristleri
- İngiliz rock piyanistleri
- İngiliz pasifistler
- İngiliz vejetaryenler
- Britanyalı feministler
- Britanyalı LGBT hakları aktivistleri
- İrlanda asıllı İngilizler
- Ivor Novello Ödülü sahipleri
- En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahipleri
- BRIT Ödülü sahipleri
- Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülü sahipleri
- Capitol Records sanatçıları
- Parlophone sanatçıları
- The Beatles üyeleri
- Ritim gitaristleri
- Atco Records sanatçıları
- 1960'lardaki karşı kültür
- Din eleştirmenleri
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İngiliz göçmenler
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İngiliz gurbetçiler
- Feminist müzisyenler
- Geffen Records sanatçıları
- Erkek feministler
- Şiddet karşıtı aktivistler
- Polydor Records sanatçıları
- Songwriters Hall of Fame üyeleri
- Yoko Ono
- Apple Records sanatçıları
- Plastic Ono Band üyeleri
- The Dirty Mac üyeleri
- The Quarrymen üyeleri
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ateşli silahtan ölümler
- İngiliz cinayet kurbanları
- Suikast sonucu ölen İngilizler
- Suikast sonucu ölen oyuncular
- Öldürülen müzisyenler
- Ölüm ile ilgili komplo teorileri
- Ateşli silahtan ölenler
- En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi şarkı yazarları
- En İyi Müzik Filmi Grammy Ödülü sahipleri
- Yılın Şarkısı Grammy Ödülü sahipleri
- Yılın Albümü Grammy Ödülü sahipleri
- En İyi Orijinal Film Müziği Grammy Ödülü sahipleri
- Rock and Roll Hall of Fame
- İngiliz erkek gitaristler
- 20. yüzyılda İngiliz erkek şarkıcılar