Independenta tanker kazası

Independenta tanker kazası
Independenta tanker kazası
Tarih	15 Kasım 1979
Saat	05.30 IST
Konum	İstanbul Boğazı, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar

Independenta tanker kazası ya da Independenta faciası, 15 Kasım 1979 tarihinde ham petrol yüklü bir tanker gemisi ile bir kuru yük gemisinin çarpışması sonucu İstanbul Boğazı'nda meydana gelen kaza. Ham petrol yüklü Independenta isimli gemi, 27 gün süren büyük bir yangına ve çevre felaketine yol açtığı için kaza geminin ismiyle anılmaktadır. Kazada 43 gemi mürettebatı ölmüştür.^[2]^[3]

Gemi

MT Independența, o zamanlar ülkesinin ticari filosunun en büyük gemisi olan, 1978 yapımı Romanya bandıralı bir ham petrol taşıyıcısıydı. 283 m (928 ft 6 inç) uzunluğundaydı, 46 m (150 ft 11 inç) genişliğe ve 22 m (72 ft 2 inç) derinliğe sahipti. MT Independența tankeri, 1978 yılında Romanya'nın Köstence kentindeki Șantierul Naval tersanesinde beşli bir seride (Independența, Unirea, Biruința, Libertatea ve Pacea) lider gemi olarak inşa edildi.^[4] 22 Temmuz 1976'da ilk bölümün temeli atıldı. 27 Mayıs 1977'de Rumen diktatör Nikolay Çavuşesku'nun eşi Elena Çavuşesku tarafından vaftiz edilirken, geminin kıçına atılan şampanya şişesinin patlamaması kötü bir alamet olarak görüldü. Tanker, Romanya'da o ana kadar inşa edilen en büyük gemi ve Romanya ticaret filosunun en büyüğüydü.

Kaza

Kasım 1979'un ortalarında, Libya'nın Es Sider limanından, Romanya'nın Köstence şehrine 94.000 ton^[5] (714.760 varil) ham petrol taşıyan Independența, İstanbul Boğazı'nın güney girişindeki Haydarpaşa Mendirekinden yaklaşık 4 deniz mili açıkta demir attı. Boğazdan 19. kez ɡeçecekti ve rehberlik için bir deniz kılavuz kaptanını bekliyordu. Çarpışma anında, bugünün aksine tankerlerin sadece gündüzleri İstanbul Boğazı'ndan geçme zorunluluğu yoktu. Ayrıca geçiş sırasında kılavuz veya römorkör kullanılmasına gerek yoktu. 1970 yılında inşa edilen Yunan kargo gemisi M/V Evriali (10.000 DWT), Ukrayna'nın Mariupol kentinden İtalya'ya 7.400 ton çelik taşıyordu ve boğazı güneye doğru çoktan geçmişti.

İstanbul Boğazı'nda Haydarpaşa Limanı'nın 800 metre açığında 15 Kasım 1979 günü Türkiye saatiyle sabah saat 05:30'da M/V Evriali, sancak tarafında Independenta ile çarpıştı.^[6] Evriali'nin boğazı geçmesine yardımcı olan Türk kılavuz Dinçer Sümerkan, Yunan gemisinden erken inerek 260 derece sağa rota izlemeleri talimatını vermişti, ancak Yunan kargo gemisi 160 derece sola rota izledi.

04:35'teki çarpışmadan çıkan kıvılcımlar, Independenta'da büyük bir patlamaya neden oldu. 3 dakika sonra başka bir patlama izledi. 04:47'de üçüncü bir patlama meydana geldi. Independența, Haydarpaşa Limanı'nın yarım mil açığında karaya oturdu. Tanker mürettebatından 43 kişi öldü; feci kazadan sadece 3 kişi kurtuldu. Patlama sonrası çıkan yangında gemi tamamen yanmış ve kullanılamaz hale gelmiştir. Geminin ölen 43 mürettebatından bazılarının cesedi yanmış halde kıyıya vurmuştur. Yüzeyde yanan petrolün rüzgar tarafından kıyıya doğru sürüklenmesi sonucu kurbanların neredeyse tamamı suda öldü; Hayatta kalan denizciler, rüzgara karşı geminin diğer tarafına atlamışlar ve daha sonra botlarla kurtarılmışlardır.

Türk Donanması yangını hemen söndürmeye çalıştı. Ancak yangının şiddeti nedeniyle bu çabalardan vazgeçilmek zorunda kaldı. 19 Kasım'da Marmara Denizi Bölge Müdürü sızıntıyı devraldı ve Donanma geri çekildi.

Uluslararası Tanker Sahipleri Kirlilik Federasyonu'ndan (ITOPF) uzmanlar, 17 Kasım'da kaza mahalline geldi. Ancak Türk hükûmeti, ITOPF personeline kaza mahallinin üzerinden uçma izni vermediği için tüm incelemelerin tekneden yapılması gerekti. Başlangıçta yanan enkazdan neredeyse hiç kirlilik bulunmamasının ardından, ITOPF sörveyörleri 27 Kasım'da bölgeden ayrıldı ve 6 Aralık'taki patlamalardan sadece dört gün sonra geri döndü. Yangın nihayet kendi kendine söndükten sonra, enkazda tahmini 2.000 ton petrol vardı. Kazayı takip eden haftalarda önemli miktarda petrol denize dökülerek İstanbul Boğazı ve Haydarpaşa Limanı'nı kirletirken, bir haftadır süren yangın ve buna bağlı hava kirliliği en önemli sorun oldu. İstanbul Boğazı'ndan geçen çimenli yol, önce enkaz tarafından kapatılmış, daha sonra engellenmiştir. Yıllar sonra Tuzla'da enkazı kırılarak hurdaya ayrıldı.

Evriali'nin Yunan kaptanı Alekos Adamopulos (o sırada 29 yaşındaydı) 20 ay hapis cezasına çarptırıldı. Tutuklanması ile 20 ay arasındaki zaman farkı 850 dolar para cezasına çevrildi.

Soruşturmalar

Kazanın kesin nedeni ɡünümüzde bile net değildir. tankerin sahibi ve işletmecisi Rumen nakliye şirketi "Navrom", geminin sigortacısından yaklaşık 10 milyon ABD doları tazminat talep etti. Lloyd's Register of Shipping tarafından görevlendirilen dalgıçlar tarafından enkazın su altında yapılan incelemesi, hiçbir temel tasarım kusuru göstermedi, bu nedenle sigorta bedeli nihayet ödendi. 1986'da çarpışma olayında Independența suçlandı. Romanya, Yunan tarafının tazminat taleplerini her zaman reddetti. Türkiye, verilen zarar ve yapılan temizlik çalışmaları için Romanya'dan yaklaşık 200 milyon dolar talep etti.

Duruşma

Kazanın ardından mahkeme, Yunan gemisinin kaptanı Alekos Adamopoulos ve yedi mürettebatı dikkatsiz ve ihmalkar davranmak, uluslararası denizcilik kurallarına uymamak ve İstanbul'un güvenliğini tehlikeye atmakla suçladı. 20 ay hapis cezasına çarptırıldı, ancak yargılama sırasında 7 aylık hapis cezası nedeniyle serbest bırakıldı.

Kazanın çevreye etkisi

17 Kasım'dan 27 Kasım'a kadar tankerden hafif bir sızıntı oldu. 6 Aralık gecesi saat 22:40'ta gemide başka bir büyük patlama meydana geldi ve bu da daha fazla petrol sızıntısına neden oldu. Gemiden çıkan çamur Haydarpaşa Limanı'na doğru sürüklenirken, girişindeki bariyerler yaklaşık 50 ton petrolün limana girişini engelleyemedi. Tanker 14 Aralık'a kadar yanmaya devam etti.

714,760^[7] varil ham petrol 27 gün süren yangında yanmış ya da denize karışmıştır. Yangının sebep olduğu duman nedeniyle insan sağlığını tehdit eder düzeyde havadaki zararlı parçacık oranı artmış olup, insan sağlığı için izin verilen sınırın dört katını aşmıştır. Tahminlere göre 30,000 ton ham petrol yanmış, geriye kalan 64,000 ton 5,5 kilometrelik bir alanda denize karışmıştır.^[8] Deniz dibinde yaşayan canlıların ölüm oranının %96 olduğu tahmin edilmektedir.^[8] Hafif bileşenlerin hızlı buharlaşması nedeniyle ham petrol, yaklaşık 5,5 km çapındaki bir alanda hızla denizin dibine battı.^[9] Ağır petrol kirliliği nedeniyle de deniz yüzeyinde siyah bir tabaka oluşmuştur.

Kardeş gemi olayı

Independența'nın kardeş gemisi M/T Iris Star, 27 Temmuz 2000 tarihinde İstanbul Boğazı'ndan geçerken motor arızası nedeniyle gücünü kaybederek Kandilli burnuna doğru sürüklendi. Kapsamlı bir hasar bildirilmedi.

Ayrıca bakınız

Türkiye'deki denizcilik kazaları ve olayları listesi
İndependenta KDY

Kaynakça

^ "Independenta faciasının üzerinden 43 yıl geçti". TRT Haber. 15 Kasım 2022. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
^ "50 yılda 500'den fazla deniz kazası yaşandı". Zaman. 23 Aralık 2004. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ 23 Aralık 2019 tarihli BBC haberi 18 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 18 Mayıs 2022 tarihinde erişilmiştir
^ "Bauliste der Werft". 29 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023.
^ "Project Fiche for Phare" (pdf) (İngilizce). s. 29. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
^ "Boğaz gemi hurdalığı". Yavuz Rençberler. Akşam. 20 Temmuz 2003. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
^ "Implementing and Enforcing Regional Environmental Policies in Comparative Perspective" (PDF) (İngilizce). s. 22. 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
^ ^a ^b "The Turkish Straits" (PDF). Nilüfer Oral, Bayram Öztürk (İngilizce). Türk Deniz Araştırmaları Vakfı. s. 120. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.
^ Strait Data Bank at Turkish Maritime Research Foundation 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Independenta faciasının üzerinden 43 yıl geçti". TRT Haber. 15 Kasım 2022. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.

[2] "50 yılda 500'den fazla deniz kazası yaşandı". Zaman. 23 Aralık 2004. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] 23 Aralık 2019 tarihli BBC haberi 18 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 18 Mayıs 2022 tarihinde erişilmiştir

[4] "Bauliste der Werft". 29 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023.

[5] "Project Fiche for Phare" (pdf) (İngilizce). s. 29. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.

[6] "Boğaz gemi hurdalığı". Yavuz Rençberler. Akşam. 20 Temmuz 2003. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.

[7] "Implementing and Enforcing Regional Environmental Policies in Comparative Perspective" (PDF) (İngilizce). s. 22. 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.

[tudav-8] "The Turkish Straits" (PDF). Nilüfer Oral, Bayram Öztürk (İngilizce). Türk Deniz Araştırmaları Vakfı. s. 120. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010.

[9] Strait Data Bank at Turkish Maritime Research Foundation 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]