Histogenez

Histogenez, farklılaşmamış hücrelere ait farklı dokuların oluşumudur. Bu hücreler, üç primer germ tabakası olan endoderm, mezoderm ve ektodermin bileşenleridir. Histogenezde oluşan dokuların mikroskobik yapılarının bilimi histoloji olarak adlandırılır.

Germ katmanları

Bir diploblastın gastrulasyonu: Ektoderm hücrelerinin bazıları (turuncu) içe doğru hareket ederek endodermiyi (kırmızı) oluşturur.

Germ tabakası, hayvan ve memeli embriyogenezi sırasında oluşan hücre kümesidir.

Endoderm

Gastrulasyon sırasında, hücreler aktif ve pasif olarak yer değiştirirler. Bu yer değiştirmeler sonucunda hücreler gastrula boşluğuna göre dışta, ortada ve içte olmak üzere sıralanırlar. Süngerler, Taraklılar ve Knidliler takımlarında orta tabaka bulunmaz ve diğer iki tabaka hayvanın tüm dokularını oluşturur. Buna diploblastik gelişim denir. Derisi dikenliler ve kordalılar gibi diğer yüksek hayvanlarda ise ektoderm ve endoderm arasında mezoderm denen üçüncü bir tabaka oluşur ki bu olaya triploblastik gelişim denir. Bu hücre tabakaları görünüm ve genetik aktivite yönünden birbirlerinden farklıdırlar. Bu tabakaların en içtekine endoderm denir.

Mezoderm

Gastrulasyon sırasında, hücreler aktif ve pasif olarak yer değiştirirler. Bu yer değiştirmeler sonucunda hücreler gastrula boşluğuna göre dışta, ortada ve içte olmak üzere sıralanırlar. Süngerler, Taraklılar ve Knidliler takımlarında orta tabaka bulunmaz ve diğer iki tabaka hayvanın tüm dokularını oluşturur. Buna diploblastik gelişim denir. Derisi dikenliler ve Kordalılar gibi diğer yüksek hayvanlarda ise ektoderm ve endoderm arasında mezoderm denen üçüncü bir tabaka oluşur ki bu olaya triploblastik gelişim denir. Bu hücre tabakaları görünüm ve genetik aktivite yönünden birbirlerinden farklıdırlar. Mezoderm, kasları, cinsiyet organlarını, iç organların dış yüzeyini, iç deriyi, kemik ve kıkırdağı, kalp ve kan damarlarını oluşturmaktadır.

Ektoderm

Ektoderm vücut yüzeylerini kaplayan bir dokunun başlangıcıdır. İlk önce ortaya çıkar ve germ tabakalarının en dışından oluşur.

Üretim

Endoderm akciğerler, tiroit ve pankreasta doku üretir. Mezoderm, kalp kası, çizgili kas, düz kas, böbrekler içindeki dokular ve alyuvarların üretimine yardımcı olur. Ektoderm, epidermis içinde dokular üretir ve beynin içindeki nöronların oluşumunda ve melanositlerde yardımcı olur.

Ayrıca bakınız

• Histoloji