Hans Gustav Güterbock

Hans Gustav Güterbock, 1952

Hans Gustav Güterbock (27 Mayıs 1908 - 29 Mart 2000), Alman-Amerikalı Hititolog. Almanya'da doğup eğitim gören akademisyen, Yahudi kökenli olmasından ötürü dönemin Nazi baskısından kariyerini noktalayan ve Türkiye'ye yerleşmek zorunda kalan akademisyenlerden biridir.

Hayatı

Güterbock, Bruno Güterbock'un (kendi ifadesi ile “des Privatgelehrten Dr. Bruno Güterbock”un) erkek evladı olarak 27 Mayıs 1908'de Berlin'de dünyaya gelir. Babasının 1936'ya kadar 35 yıldır Deutsche Orient Gesellschaft'ın sekreterlik görevini üstlenmiş bir kimse olmasından ötürü, Güterbock, antik Yakın Doğu çalışmalarının ve ilgili faaliyetlerinin sürdürüldüğü bir ortamın atmosferinde çocukluğunu geçirmiştir.

1926-1932 yılları arası, Berlin, Leipzig, Marburg ve yeniden Leipzig üniversiteleri olmak üzere Doğu filolojisi üzerine eğitim görür ve 1933 yılında Leipzig'de (doktora?) tez savunmasını gerçekleştirir. Bu dönemde, bir sene boyunca, Hans Ehelolf'tan Hitit dili eğitimi alır. Leipzig döneminde Hitit çalışmalarına devam ederken Asurolojiyi de çalışmalarına katar ve doktorasını Johannes Friedrich ve Benno Landsberger'in danışmanlığı ile tamamlar.

Özel bir fon ile, Güterbock, Boğazköy'de (Hattuşaş) çalışmalarını sürdüren bir Alman araştırma grubuna epigraf olarak dahil olmayı başarır ve bu ekiple üç sene boyunca bu bölgede çalışır. Fakat, Yahudi kökenli olmasından ötürü Nazi Almanya'sının siyasi ikliminden ötürü olumsuz etkilenir ve bu pozisyonundan ayrılmak zorunda bırakılır. Bu sebeple, 1936 yılında o dönem yeni kurulmuş olan Ankara Üniversitesi'nde Hititoloji dalında iş bulur ve üniversitedeki ilk Hititoloji profesörü olarak kadroya alınır.

1948 yılında, İsveç'in Uppsala Üniversitesi'nde bir sene misafir öğretim görevlisi olarak çalışmak üzere Türkiye'den ayrılır. 1949'da Thorkild Jacobsen tarafından Chicago Üniversitesi Doğu Enstitüsü'ne davet edilir ve Güterbock bu daveti kabul eder. Bu üniversitenin profesörlüğüne 1956 senesinde terfi eden Güterbock, 1969-1976 arası emekli oluncaya değin aynı üniversitede Tiffany ve Margaret Blake Seçkin Hititoloji Profesörü unvanı ile görev alır.

1962 senesinde American Oriental Society'nin başkanı olur ve 1996'da grubun Liyakat Madalyasını alan ikinci kişi olmayı başarır.

1976 senesinde Chicago Hittite Dictionary'i oluşturmak ve hazırlamak için çalışmalar gerçekleştirir ve bu sözlüğün ortak editörlüğünü Harry Hoffner ile sürdürür.

Güterbock, 1940 yılında Karl Hellmann kızı olan Franziska Hellmann (1919-2014) ile İstanbul'da evlenir. Eşi ile iki çocuğu olur: Thomas Martin ve Walter Michael.

Güterbock'a Ankara Üniversitesi tarafından fahri doktora verilmiş; Türk Tarih Kurumunda da seçkin bir üye olarak görev yapmıştır.

Çalışmaları

• Alaca Höyük civarinda ele geçen bir eti mührü. İstanbul: Devlet basimevi. 1937. 
• Siegel aus Boğasköy. Berlin. 1940-42. 
• Ankara Bedesteninde bulunan Eti Müzesi büyük salonunun kılavuzu. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. 1946. 
• İstanbul Arkeoloji Müzelerinde bulunan Boǧazköy tabletleri II. Boǧazköy. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. 1947. 
• The song of Ullikummi; revised text of the Hittite version of a Hurrian myth. New Haven: American Schools of Oriental Research. 1952. 
• The Hittite dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago. Chicago: Oriental Institute of the University of Chicago. 1980.  (edited with Harry A. Hoffner)
• Hiéroglyphes de Yazılıkaya : à propos d'un travail récent. Paris: Institut franciçais d’études anatoliennes. 1982. 
• Perspectives on Hittite civilization : selected writings of Hans Gustav Güterbock. Chicago: Oriental Institute of the University of Chicago. 1997. ISBN 1-885923-04-X.  (edited by Harry A. Hoffner)