Hans Conrad Escher von der Linth
Hans Conrad Escher von der Linth (d. 24 Ağustos 1767, Zürih - ö. 9 Mart 1823, Zürih), İsviçreli bilim insanı, inşaat mühendisi, iş insanı, haritacı, ressam ve politikacıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Zürih'in eski ve varlıklı ailelerinden Escher vom Glas ailesindendir. Babası Hans Kaspar, tekstil fabrikatörü ve şehir yöneticisi idi. Annesi Anna Dorothea Landolt'du.[1] Cenevre, Fransa, İngiltere, Almanya ve İtalya'da eğitim gezileri yaptı. Aile şirketinde çalışmasının yanında doğal bilimler ve felsefe alanında da eğitim gördü. Daha erken yaşlarda, var olan devlet yapısının yetersizliği fark edip, aydınlanma ve Fransız devriminin etkisinde kaldı. Jean-Jacques Rousseau ve Immanuel Kant'in aydınlanmacı fikirlerinden etkilendi.[2]
1791'de bir grup cumhuriyetçi aydın tarafından kurulmuş olan Helvetik topluluğuna katıldı. Helvetik topluluğunun diğer üyeleri gibi federalizme karşı ve merkezi hükûmet anlayışıyla oluşturulan Helvetia Cumhuriyetinden yana idi.[3] 1798'de Aarau'dan meclise girdi ve Fransız işgali sırasında isteği dışında meclis başkanı seçildi.[1] 1802'de Savaş Bakanlığına getirildi ve 1803'te Napoleon'un aracılık yasasından sonra politikadan çekildi ve 1814'e kadar politik bir görev almadı.[1]
Linth projesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Hans Konrad Escher, Linth'deki bataklık bölgeyi ilk olarak 1786'da yaptığı bir gezide gördü. Bölgede sık sık sıtma salgınları yaşanıyordu. 1793'te bir devlet adamı ve filozof kimliği ile yaşanan felaketlerin çözümleri konusunda daha fazla yoğunlaştı. Doğa koşullarını kontrol alma ve insanları sefaletten kurtarmayı hedefleri olarak benimsedi. Bu hedefler oluşmakta olan İsviçre "ulus"unun ilerleme ve vatanseverlik hedefleri haline getirildi.[2]
Linth projesi, su baskınlarını engellemek ve Linth vadisini verimli hale getirmek için geliştirilmiş olmasına karşın, çok daha derin bir politik anlamı vardı. İnsanlık, "eski rejim"in bataklıkları ve enkazı üzerine yeni bir rejim kuruyordu.[4] Fransız devriminin de etkisiyle yükselen vatanseverlik duyguları ile Linth projesi 1806'da bir "milli proje" olarak gündeme geldi ve adeta bir seferberlik ilan edildi.[4]
Bu proje nedeniyle, 1823'te Zürih şehir yönetimi, Linth'in ıslah edilmesi için yaptığı katkılardan dolayı Hans Conrad Escher ve ailesini soyadlarına ek olarak "von der Linth" adını taşımaya layık gördü. Adına bir hatıra parası bastırıldı. Bilten belediyesi onu onursal vatandaş ilan etti ve Walenstadt'taki bir ilkokul ile Bilten ve Niederurnen'deki Linth-Escher caddelerine adı verildi. Yine Zürih'te bir sokağa Lintheschergasse adı verildi. Walensee'de Glarner Linth kanalına da "Escherkanal" adı verildi.
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1789'da Regula von Orelli ile evlendi. Çiftin 9 çocuğu oldu, bunların üçü çocuk yaşlarda iken öldü. Hayatta kalan tek çocukları Arnold oldu ve onun da hiç çocuğu olmadığı için, Conrad Escher'e verilen "von der Linth" unvanı kullanılmaz oldu.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Escher, Hans Conrad (von der Linth) 29 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Historisches Lexikon der Schweiz
- ^ a b Hans Konrad Escher – Pionier an der Zeitenwende 26 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.linthwerk.ch
- ^ Hans Conrad Escher 15 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopedia Britannica
- ^ a b Das Linthwerk – eine nationale Aufgabe 26 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.linthwerk.ch
- ^ HansConrad Escher von der Linth 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Linth-Escher-Stıftung
