Hacı Ali

Hacı Ali Hi Holly Philip Tedro
Hacı Ali ve eşi
Doğum	Philip Tedro y. 1828 İzmir, Aydın Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	16 Aralık 1902 (74 yaşında) Quartzsite, Arizona, Amerika Birleşik Devletleri
Defin yeri	N end of Cemetery Rd, Quartzsite, Arizona 33°39′53″K 114°14′11″B
Anıtlar	Hi Jolly Anıtı
Milliyet	Osmanlılı
Etnik köken	Yunan-Suriyeli
Vatandaşlık	Osmanlı İmparatorluğu (1828-1856) ABD (1856–ölümüne kadar)
Meslek	Asker
Din	İslam (doğarken Yunan Ortodoks)

Hacı Ali (Arapça: حاج علي, Ḥājj ʿAlī), ABD'deki ismiyle Hi Jolly veya doğum ismiyle Philip Tedro (y. 1828 — 16 Aralık 1902), Yunan ve Suriye kökenli Osmanlı vatandaşı, deve eğitimcisi ve sürücüsü.

İzmir, Aydın Eyaleti'nde dünyaya gelip, ABD Ordusu Develi Askerler Tümeni'ni kurmak için ABD tarafından 1856'da davet edilip ABD'ye gitmiş, 30 yıl ordu için çalışmış ve yaşamının geri kalanını orada tamamlamıştır. Hacı Ali, Hacı Ali ismini telaffuz edemeyip Hi Jolly diyen Amerikalılar tarafından o kadar sevilmişti ki ülke genelinde, Arizona'daki ölümüne kadar, yaşayan bir efsane haline gelmişti. Günümüzde dahi her yılın ocak ayında, mezarının bulunduğu Quartzsite, Arizona'da "Hi Jolly Festivali" düzenlenmektedir.

Biyografi

1828 yılı civarında, Yunan bir baba ve Suriyeli Arap Hristiyanı bir anneden Philip Tedro ismi ile İzmir'de dünyaya gelmiştir. Sonradan İslam'a geçip ismini Ali yapmış, hacca gidip geldiği için çevresindekiler tarafından Hacı ön ismini almış ve Hacı Ali ismini almıştır.

İki yıl süren Meksika Savaşı (1846-1848) sonrası düzenin tekrar sağlanması ve askerî malzemelerin rahatça taşınması için at ve katırların yetersiz kalması üzerine ABD Savunma Bakanı Jefferson Davis, bu iş için en uygun hayvanın develer olduğunu belirterek Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı büyükelçisi aracılığı ile padişah Abdülmecid ile mektuplaşır. Abdülmecid'in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile Amerika Birleşik Devletleri'ne dönecek Amerikalılar develerin kullanımı ve bakımı için İstanbul'dan sonra İzmir'e uğrayarak aralarında Hacı Ali'nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alırlar.

Develer ile Teksas Indianola limanına gelen bu ilk kafile, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk deve birliğinin de temelini oluşturur. Deveci Hacı Ali bu kafilenin liderliğini yapmıştır. Amerikalıların telaffuzda zorlanması sonucu adı Hi Jolly'e dönüşen Hacı Ali, 1880 yılında Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmuştur; resmî kayıtlardaki ismi Tedro'dur.

30 yıl Amerikan ordusuna hizmet etmiş, Gertrudis Serna adında Meksikalı bir kızla evlenip iki çocuk sahibi olmuştur. Batı'daki altına hücum akımına kapılarak Yuma ve Tuscan şehirleri arasında birçok girişimde bulunan Hacı Ali, maden aramada başarısız olması üzerine kısa bir süre sonra ordudaki işine geri dönmüştür. Son yıllarını madencilik ve ara sıra da Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti adına izcilik yaptığı Arizona'daki Quartzsite(Quartzsite, Arizona) şehrinde geçirmiş ve burada ölmüştür.

Mezarı ve Anıtı

Hacı Ali'nin Quartzsite, Arizona'daki mezarı.

Hacı Ali anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite'de gömülüdür ve bulunduğu mezarlığa adı verilmiştir. Hacı Ali'nin mezarı 1935'te Arizona Ulaşım Birimi tarafından piramit şeklinde dizayn edilerek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü konulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri devletine ait son devenin külleri de bu anıtın yakınına gömülmüştür. Quartzsite şehrinin en çok ziyaret edilen yeri olan Hacı Ali anıtında şunlar yazılıdır:

“ Hi Jolly'nin son kampı.
Takriben 1828'de Suriye'de doğdu. 12 Aralık 1902'de Quartzsite'de öldü.
10 Şubat 1856'da bu ülkeye geldi. Deveci, denkçi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükûmeti'ne doğrulukla hizmet etti. ”

Her yıl ocak ayında Quartzsite'de Hacı Ali adına düzenlenen festivalde geçit töreni, deve yarışları ve konserler düzenlenmektedir.