Hüda Şaravi
Hüda Şaravi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Nur Hüda Muhammed Sultan eş-Şaravi 23 Haziran 1879 Minye, Mısır |
| Ölüm | 12 Aralık 1947 (68 yaşında) Kahire, Mısır |
| Milliyet | Mısırlı |
Nûr Hüdâ Muhammed Sultan eş-Şaravî[1] ya da kısaca Hüdâ Şaravî (Arapça: هدى شعراوي; d. 23 Haziran 1879, Minye - ö. 12 Aralık 1947, Kahire, Mısır), Mısırlı milliyetçi-feminist lider ve Mısır Feminist Birliği'nin kurucusudur.[2]
1935 yılında İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi'ne katılmış ve Mustafa Kemal Atatürk hakkında şöyle demiştir:
"Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' yani 'Şarkın Babası' demek istiyorum."[3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüdâ Şaravî, Yukarı Mısır eşrafından El-Şaravi Ailesi'nin[4] çocuğu olarak dünyaya geldi. Mısır Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olan Muhammed Sultan'ın kızıdır.[5] Annesi İkbal Hanım, Çerkes kökenlidir ve Kafkasya'dan Mısır'daki amcasının yanına gelmiştir.[5] Hüdâ, çocukluğunu ve gençliğini üst sınıf bir Mısır hareminde münzevi bir şekilde geçirdi.
On üç yaşında, kuzeni Ali Paşa Şaravî ile evlendi. Margaret Badran'a göre, kocasından bir süre ayrı kalması ona eğitimini ilerletmenin yanı sıra, özgürlüğün lezzetini tatma imkânı vermiştir.[5] Kur'an okumayı öğrendi ve Kahire'deki kadın öğretmenler tarafından Kur'an Arapçası ve Islamî konularda ders aldı. Şaravî, hem Arapça hem de Fransızca şiir yazdı. Daha sonra, hayatını anlattığı Mudhakkirati (Türkçe: Anılarım) başlıklı Arapça bir kitap yazdı.[5]
Feminist harekete katılması
[değiştir | kaynağı değiştir]
Onun zamanında, Mısır'da kadınlar eve ya da hareme hapsolmuş, ona göre çağ dışı bir sistemin parçasıydı. Pek çok fotoğrafında görüldüğü gibi Hüdâ da tesettürlüydü. Hüdâ, kadınlar üzerinde kurulan baskılardan rahatsızdı ve kadınlara onların ilgi duyduğu konularda dersler vermeye başladı. Bu dersler birçok kadının halk içine çıkmasını sağladı. Hüda bu kadınları ikna ederek toplumun yaşam kalitesini artırmak ve fakir Mısırlı kadınları desteklemek için para topladı. 1910 yılında bir okul açarak kadınlara ev hanımlığı yerine akademik dersler vermeye başladı.[6]
1922'de eşinin ölümünden sonra peçesini çıkarmaya karar verdi. Roma'da gerçekleşen Uluslararası Kadın Süfraj Birliği kongresinden dönüşünde, peçesini herkesin önünde çıkarması Mısır'da feminizmin dönüm tarihlerinden biri oldu. Karşılamaya gelen kadınlar önce şaşırdılar, daha sonra alkışladılar ve bazıları kendi peçelerini de çıkardı. Hüda'nın kararının üzerinden bir asır sonra hala peçe takan kadınlar az sayıdadır. Peçe çıkarma kararı Fransa doğumlu Arap feminist Eugénie Le Brun'ın etkisindeki daha büyük bir hareketin parçasıdır.[7] 1923 yılında, Mısır Feminist Birliğini kurdu ve ilk başkanı olmuştur. 20. yüzyılın başlarındaki liberal feminizmin bir özelliği olarak MKB evlilik, boşanma ve çocuk tutukluluğu gibi kişisel özgürlük konularında reformlar için çalıştı.[8]
Genç bir kadınken dahi, satın aldığı kıyafetleri eve gönderten hısımlarının aksine İskenderiye'de bir giyim mağazasına gidip kendi alışverişini yapardı. 1909'da bir kadın sosyal hizmet kuruluşunun, 1914'te Mısırlı Kadınlar Entelektüel Birliğinin yönetilmesinde Mubarrat Muhammad Ali'yi destekledi.[5] Aynı yıl ilk defa Avrupa'ya seyahat etti. 1919 Mısır Devrimi sırasında ilk kadın yürüyüşlerinin düzenlenmesinde rol oynadı ve Vefd Partisi'nin Merkez Kadın Kurulunun başkanı seçildi. Kadınlarla evinde düzenli toplantılar yapmış ve bundan Mısır Feminist Birliği doğdu. 1925'te, davasının yayılması için, iki haftada bir çıkan L'Égyptienne dergisini yayımlamaya başladı.[9][10]
Atatürk'le görüşmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]12. Uluslararası Kadın Konferansı 18 Nisan 1935'te İstanbul'da yapıldı. Hüda Şaravi 12 kadının başkanı olarak katıldı. Bu konferansta Atatürk'ü rol model kabul eden Hüda, Uluslararası Kadın Birliği'nin başkan yardımcısı seçildi.
Hüda, Atatürk'le görüşmesini anılarında şöyle anlatır: "İstanbul'daki konferansın sonunda, Türkiye'nin kurtarıcısı Mustafa Kemal Atatürk'ün düzenlediği bir kutlamaya davet edildik ... Makamının yanındaki salonda, davetli delegeler bir yarım daire oluşturacak şekilde bekliyordu, kısa bir süre sonra kapı açıldı ve Atatürk etrafında bir görkem ve azamet haresiyle içeriye girdi. ... Sıra bana geldiğinde çevirmen olmaksızın doğrudan onunla konuştum. Doğulu bir Müslüman kadının Uluslararası Kadınlar Sözcüsü olarak bulunduğu ve Türkçe konuşarak ona Türkiye'de yürüttüğü özgürleşme hareketi için Mısırlı kadınlar adına teşekkür ettiği benzersiz bir andı. Ona şöyle dedim: ... doğunun bütün ülkelerini özgürleşmeye ve kadın haklarını talep etmeye teşvik ettiniz ve dedim ki: Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' ('Şarkın Babası') demek istiyorum. ... ve bana yarattığım büyük etki için teşekkür etti, ben de cenaplarından L'Égyptienne dergisinde yayımlanmak üzere bir resim istedim."[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Shaʻrāwī, Hudá; Badran, Margot (1987). Harem years: the memoirs of an Egyptian feminist (1879-1924) (İngilizce). New York: Feminist Press at the City University of New York. ISBN 978-0-935312-71-3.
- ^ Çetin, Zozan (14 Ocak 2016). "Harem yaşantısından meydanlara bir feminist: Huda Sha'arawi". Gaia Dergi. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Mustafa Özcan (6 Şubat 2008). "Başörtüsü kimin bidatı?". yeniasya.com.tr. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2018.
- ^ Zénié-Ziegler, Wédad (1988), In Search of Shadows: Conversations with Egyptian Women, Zed Books, s. 112, ISBN 0862328071,
Mısır Kadınları Federasyonu, Türk kökenli, orta sınıf bir kadın olan Hüda Şaravi tarafından kuruldu. 1923 yılında, o ve iki aktivist Cesa Nabaravi ve Nebeviye Musa, aynı zamanda Türk kökenliler...
- ^ a b c d e Huda Shaarawi, Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924), ed. and trans. by Margot Badran (London: Virago, 1986).
- ^ Engel, Keri (12 Kasım 2012). "Huda Shaarawi, Egyptian feminist & activist". Amazing Women In History. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Hudá Shaʻrāwī (Ocak 1987). Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924). Feminist Press at CUNY. ISBN 978-0-935312-70-6. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Weber, Charlotte (Kış 2008). "Between Nationalism and Feminism: The Eastern Women's Congresses of 1930 and 1932". Journal of Middle East Women's Studies. 4 (1). s. 84. doi:10.2979/mew.2008.4.1.83. JSTOR 10.2979/mew.2008.4.1.83.
- ^ Khaldi, Boutheina (2008). Arab Women Going Public: Mayy Ziyadah and her Literary Salon in a Comparative Context (Tez). Indiana University. s. 40. OCLC 471814336.
- ^ Zeidan, Joseph T. Arab women novelists : the formative years and beyond. Albany: State University of New York Press. s. 34. ISBN 0-7914-2172-4.
- ^ Huda Shaarawi's Diaries - Book of Al-Hilal, Eylül / 1981
