Giovanni de Dondi
Giovanni Dondi dell'Orologio | |
|---|---|
 Padova'daki Giovanni de Dondi anıtı | |
| Doğum | y. 1330 Chioggia, Veneto, İtalya |
| Ölüm | 19 Ekim 1388 (58 yaşlarında) Abbiategrasso, Milano, Lombardiya |
| Milliyet | Venedikli |
| Diğer ad(lar)ı | Giovanni de' Dondi |
| Mezun olduğu okul(lar) | Padova Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Astrarium Tractatus Astrarii |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurum | Pavia Üniversitesi Padova Üniversitesi |
| Akademik danışmanları | Jacopo Dondi dell'Orologio (babası) |
Giovanni de' Dondi, ya da Giovanni Dondi dell'Orologio (1300 Chioggia, Veneto, İtalya - 1388 Milano, Lombardiya), İtalyan bilim insanı. Astrarium adındaki dünyanın ilk astronomik saatini geliştirmiştir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Giovanni, Padova Üniversitesi'nde ders veren bir doktor ve bunun yanında Astronomi ve saat yapımı ile de ilgilenen Jacopo de Dondi'nin (1290–1359) oğludur. Francesco Petrarca (1304–1374) ile de arkadaşlık yapan Dondi, bu tarihlerde Padova Üniversitesi tıp fakültesinde Profesör olarak görev yapmakta olan babasının izini takip etmiş ve 1350/1352 yılları arasında o da aynı şekilde tıp profesörü olmuştur. 1359 yılında tıp, astroloji, felsefe ve mantık (Matematik) gibi 4 ayrı bölümün üyesi olmuş ve disiplinlerarası bir tanınırlık elde etmiştir.
1368-1370 yılları arası Florenz Üniversitesi Tıp Fakültesinde profesör olarak çalışmıştır. 1371 yılında Venedik'e büyükelçi olarak atandıktan sonra 1389 yılında Milano'da ölmüş ve Padova'da bulunan aile mezarlığında babasının yanına defnedilmiştir.
Astrarium
[değiştir | kaynağı değiştir]
Babasının Astronomi'ye gösterdiği ilgi sebebiyle Dondi'de astronomiye karşı bulunan merak içten içe büyüdü. Bu merak ve heves onu astronomik bir saat yapımı uğraşına yöneltti. Padova Prensi Ubertino de Carrara'nın desteğiyle kamusal bir astronomik saat inşa etti. Bu saat 1390 yılında Milano'lular saraya saldırdıklarında zarar görmüştür.
Giovanni kendi zamanının en önemli astronomlarından biri olarak kabul edilir. 1348 yılında Padova'ya geldiğinde "Astrariums" ya da "Planetariums" adını verdiği kendi astronomik saatin çizim çalışmalarına başlamıştır. Bu çalışmalarını tam 16 yıl sonra, 1364 yılında tamamlayabilmiş ve keşfi Padova meydanına dikilmiştir. Bu astronomik saat, güneş ve ayın hareketlerinin yanı sıra, o yıllarda bilindik olan 5 gezegen Venüs, Mars, Satürn, Merkür ve Jüpiter dünya merkezde olacak şekilde Batlamyus'un fikirlerine uygun bir biçimde yansıtmıştır. Orijinal "Astrariums" 1630 yılında Mantova'da kaybolmuş olsa da, kopya modelleri Washington, Zürih, Londra gibi şehirlerde bulunan çeşitli müzelerde görülebilmektedir.
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]En meşhur eseri olan Tractatus Astrarii 1389 yılında Padua'da yayınlanmıştır. Bu metnin bir kopyası 1960 yılında Roma'da bulunan Vatikan Kütüphanesince 2003 yılında yeniden yayınlanmıştır. (ISBN 2-600-00810-1).
