Futbol sahası

Nizamî futbol sahası ölçüleri. Yalnızca sahanın sınırları, belli uzunluklar arasında değişiklik gösterebilir.

Futbol sahası, doğal veya yapay çimle kaplı, futbol maçlarının oynandığı dikdörtgen şeklindeki alandır. Boyutları ve standartları, futbol kurallarının birinci kuralında belirtilmektedir.

Sınırları

Manchester'daki Old Trafford stadındaki kale çizgisi (1992)

Oyun alanı dikdörtgen şeklindedir. Sahanın yanlarında yer alan iki uzun çizgi taç çizgisi, kısa kenarlarda yer alan çizgiler ise kale çizgisi olarak adlandırılır. Kale çizgileri 45 ile 90 m (50 ile 100 yd) arasında ve birbirleriyle aynı uzunlukta olmalıdır. Taç çizgileri de yine birbirleriyle aynı uzunlukta ve 90 ile 120 m (100 ile 130 yd) arasında olmak zorundadır. Diğer taraftan, uluslararası maçlarda bu uzunluklar kale çizgileri için 64 ile 75 m (70 ile 80 yd), taç çizgileri için ise 100 ile 110 m (110 ile 120 yd) olarak belirlenmiştir. Sahanın tüm çizgileri aynı kalınlıkta olup, 12 cm'nin (5 in) üzerinde olmamalıdır. Sahanın dört köşesine de yüksekliği en az 1,5 m (5 ft) olan ve ucu sivri olmayan birer bayrak direği dikilmesi zorunludur. Orta saha çizgisi hizasında, taç çizgisinin en az 1 m (1 yd) dışına da dikilebilmektedir.

Mart 2008'de, futbol oyun kurallarını belirlemekle sorumlu Uluslararası Futbol Birliği Kurulunun (kısaca IFAB), uluslararası maçlar için saha ölçülerinin 105 m uzunluğunda ve 68 m genişliğinde standartlaşması yönünde bir girişimi oldu. 8 Mayıs 2008'de IFAB tarafından yapılan toplantıda bu konu gündeme getirilse de mevcut kural değişmedi.

Kaleler

Bir futbol kalesi

Her iki kale çizgisinin ortasına birer kale yerleştirilir. Zemine dik iki direkle, bunları birleştiren ve zemine paralel olan bir üst direkten oluşur. Kale direkleri tahta, metal veya onaylanmış diğer malzemelerden üretilmiş; kare, dikdörtgen, yuvarlak veya elips şeklinde ve beyaz renkli olmalıdır. İki direk arasındaki mesafe 7,32 m (8 yd), üst direkle zemin arasındaki mesafe ise 2,44 m'dir (8 ft). Tüm direklerin boyutları eşit olmalı ve 12 cm'yi (5 in) geçmemelidir. Genellikle kalelerin arkasına birer file konulsa da, bu durum kurallar tarafından zorunlu kılınmamıştır.

Günümüzdeki kale direklerinin kullanımına ilk kez Sheffield Kuralları'nda yer verildi. 1863 yılında, İngiltere Futbol Federasyonu tarafından belirlenen 7,32 m'lik (8 yd) kale genişliği, günümüze kadar korundu. Kalenin sınırlarını belirleyen bantların yakınından geçen topun gol olup olmadığı yönünde tartışmaların yaşanması üzerine, 1875 yılından itibaren 2,44 m (8 ft) yüksekliğindeki tahta kale direkleri kullanılmaya başlandı.

Kale ağları ise İngiliz mühendis John Alexander Brodie tarafından 1889 yılında icat edildi ve ilk olarak 1890 yılındaki Nottingham Forest ile Bolton Wanderers arasındaki maçta kullanıldı. 1892 FA Cup finali ise kale ağlarının kullanıldığı ilk FA Cup finali olarak tarihe geçti.

Kale ve ceza alanı

Ana maddeler: Ceza alanı ve kale alanı

Çizgilerle belirlenmiş büyük alan ceza alanı, sarı formalı kalecinin bulunduğu küçük alan ise kale alanı olarak adlandırılmaktadır. Kırmızı formalı hakem ise ceza yayının hemen yanında görülebilir.

Her iki kalenin önünde de dikdörtgen şeklinde ikişer alan bulunmaktadır. Kale alanı (altı pas olarak da bilinir); kale çizgisi, kale direklerinin iç kenarlarından 5,5 m (6 yd) uzaklıkta, kale çizgisine dik olarak çizilen 5,5 m (6 yd) uzunluğundaki çizgiler ve bunları birleştiren çizgiyle sınırlanan alandır. Aut atışı veya alan içinden kazanılan bir serbest vuruş, alan içindeki istenilen bir yerden kullanılabilir. Atak yapan takım tarafından kale alanı içerisinde kazanılan endirekt serbest vuruşlar ise olayın gerçekleştiği noktanın hizasında, kale alanı üst çizgisinin üzerinden kullanılır.

Ceza alanı da kale alanından daha büyük olmak üzere kale alanıyla ile benzer şekle sahiptir. Kale alanında 5,5 m (6 yd) olarak belirlenen ölçüler, ceza alanı için 16,5 m'dir (18 yd). Bu alan içerisinde kalecilerin topa elle müdahale etmesi mümkündür. Diğer taraftan bu alan içerisinde savunma yapan takım oyuncularından birinin yaptığı kusurlu hareketler, karşı takım lehine verilen penaltı atışıyla cezalandırılır. Penaltı atışları, ceza sahası içerisinde yer alan ve kalenin ortasından 11 m (12 yd) uzaklığındaki penaltı noktasından kullanılmaktadır. Ceza alanının hemen dışında yer alan ve merkezi penaltı noktası olan 9,15 m (10 yd) olan ceza yayı ise, penaltı atışı esnasında penaltıyı kullanacak oyuncu ve savunmadaki kaleci dışındaki diğer oyuncuların geçmemesi gereken mesafeyi belirtmektedir.

Diğer ölçüler

Saha, her iki taç çizgisinin orta noktasını birleştiren bir çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında orta nokta yer alır ve bu nokta, 9,15 m (10 yd) yarıçapındaki çember ile çevrelenir. Oyun orta noktadan başlayacağı zaman diğer takım oyuncuları, bu çemberin dışında olmalıdır. Diğer taraftan seri penaltı atışları sırasında, vuruşu yapan oyuncu ve her iki takımın kalecisi dışındaki tüm oyuncular orta yuvarlak içerisinde durmak zorundadır.

Her köşeye, bayrak direğinden itibaren sahanın içine doğru 1 m (1 yd) çaplı çeyrek çember çizilir. Korner vuruşunu kullanılacakken top bu çeyrek çember üzerine konur. Karşı takım oyuncuları ise toptan 9,15 m (10 yd) geride durmak zorundadır. Bu mesafeyi belirlemek için taç ve kale çizgilerine birer işaret konulabilir.

Zemin

Futbol sahaları doğal veya yapay çimden oluşabilir. Zemin rengi mutlaka yeşil olmalıdır. Uluslararası kulvarda oynanan maçlarda kullanılan yapay zeminli sahaların, FIFA tarafından özel izin verilmedikçe FIFA Futbol Çim Kalite Konseptinin koşullarına ve Uluslararası Yapay Çim Standardına uygun olması gerekmektedir.

Kaynakça

• "Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013". FIFA. Zürih: Türkiye Futbol Federasyonu. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.