Friedrich Giese
Wilhelm Friedrich Carl Giese (11 Aralık 1870 Stargard-19 Ekim 1944 Eichwalde, Berlin), Alman Türkolog ve Osmanlı tarihçisidir. 1870'te günümüzde Polonya sınırlarında kalan Stargard da dünyaya geldi. Greifswald Üniversitesi'nde ilahiyat ve Doğu dilleri bölümünü bitirdi ve 1894'te Wilhelm Ahlwardt'ın yanında eski Arap şiiri üzerine doktora yaptı. 1899'da Georg Jakob'un tavsiyesi ile Türkoloji'ye yöneldi ve 1905'e kadar İstanbul'daki Alman Lisesi'nde başöğretmenlik görevini yürüttü. Anadolu'nun çeşitli şehirlerinde, yörükleri dinleyerek ağız araştırmaları yaptı ve çeşitli türkü sözleri derlemeleri hazırladı. Ülkesine döndükten sonra Greifswald'da lise öğretmenliği yaptı ve ardından üniversiteye geçerek doçent oldu. 1907'de Berlin'deki Seminar für orientalische Sprachen'de Karl Foy'un yerine Türk dili profesörü olarak atandı. 1907'de derlemelerin olduğu Erzählungen und Lieder aus dem Vilajet Qonjah adlı kitabı yayımlandı. Yüzbaşı rütbesiyle 1914-1915 yıllarında orduda görev yaptı.[1]
Davet üzerine 1915'te Dârülfünun Edebiyat Fakültesi'nde Ural-Altay dilleri profesörlüğü görevini yürüttü. Mondros Mütarekesi'nden sonra Türkiye'den ayrıldı ve 1920'de davet edildiği Breslau Üniversitesi'nde ders vermeye başladı. Burada en eski Osmanlı tarih kaynaklarını karşılaştırmalı olarak değerlendirdiği Die ältesten osmanischen Geschichtsquellen adlı makalesini yayımladı. Bundan sonra edebiyatı bıraktı ve çalışmalarını Osmanlı tarih kaynaklarını araştırma üzerine yoğunlaştırdı. 1922'de yazarı bilinmeyen 13 el yazması metni karşılaştırmalı olarak ele aldığı en önemli eseri Anonim Tevârîh-i Âl-i Osmân'ı yayımladı.[1] Orhun Yazıtları'ndan Kül Tigin Yazıtı'nın çözümlenmesine katkı sağladı. 1929'da Die altosmanische Chronik des ʿĀšiqpašazāde adlı eserini yayımladı.[2]
1940 yılında felç olana kadar çeşitli çalışmalarını devam ettirdi. 19 Ekim 1944'te Eichwalde'de bulunan evinde öldü.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b Kahraman 1996, s. 67.
- ^ a b Kahraman 1996, s. 68.
- Genel
- Kahraman, Kemal (1996). TDV İslâm Ansiklopedisi - Giese, Wilhelm Friedrich Carl (PDF). 14. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ss. 67-68. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.