Fedâiler Cemiyeti
Fedâiler Cemiyeti ya da Şeriatı Tutma Cemiyeti, Osmanlı İmparatorluğu'nda faaliyet gösteren siyasi parti. 1909 yılına değin yasal olarak parti kurmak mümkün olmadığından gizli örgüt şeklinde yapılanmasına karşın siyasi amaçlar gütmeleri nedeniyle siyasi parti olarak kabul edilmekte ve Osmanlı coğrafyasındaki ilk Türk siyasi partisi olduğu düşünülmektedir.
Varlığını gizli olarak sürdüren cemiyet Kuleli Olayı ile birlikte açığa çıkmıştır. Cemiyetin ne zaman kurulduğu ve dolayısıyla ne kadar süre faal kaldığı belirli değildir. 1859'da varlığı ortaya çıkarılmış olup amacı ve ideolojisi hakkında doyurucu bilgiler bulunmamaktadır. Cemiyet üyelerinin kapalı oturumla yapılan yargıları sonucunda padişahı öldürerek hükûmeti devirecekleri ve Tanzimat'a son verecekleri belgelere işlenmişse de günümüzde bunun gerçekliği sorgulanmaktadır. Niyazi Berkes, cemiyetin ordu yardımıyla hükûmeti devirerek Abdülmecid'i tahttan indirmek, yerine Abdülaziz'i oturtmayı amaçladığını savunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Berkes, Niyazi (2012). Türkiye'de Çağdaşlaşma (18 bas.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınlan. s. 272. ISBN 9789750804342.
- Dağ, Mehmet; Irk, Orhan (2012). "Türkiye'de ve İngiltere'de Siyasal Partilerin Ortaya Çıkışı". Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi. 4 (2). Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği. ss. 41-49. ISSN 2146-0817.