Fatih Terim
 Fatih Terim, 26 Kasım 2018'de Şampiyonlar Ligi maçı öncesi basın toplantısında. | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kişisel bilgileri | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Doğum tarihi | 4 Eylül 1953[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Doğum yeri | Ceyhan, Adana, Türkiye | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boyu | 1,72 m (5 ft 7+1⁄2 in) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mevkii | Libero | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Altyapı kariyeri | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 1969-1974 | Adana Demirspor | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Profesyonel kariyeri* | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 1969-1974 | Adana Demirspor | 83 | (12) | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1974-1985 | Galatasaray | 317 | (16) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Toplam | 400 | (28) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Millî takım kariyeri | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 1971 |
 Türkiye U-19 | 7 | (0) | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1973-1975 |
Türkiye U-21 | 10 | (0) | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1975-1985 |
Türkiye | 51 | (2) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Toplam | 68 | (2) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Teknik direktörlük kariyeri | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 1987-1989 | MKE Ankaragücü | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 1989-1990 | Göztepe | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 1990-1993 |
Türkiye U-21 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 1993-1996 |
Türkiye | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 1996-2000 | Galatasaray | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2000-2001 | Fiorentina | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2001 | Milan | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2002-2004 | Galatasaray | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2005-2009 |
Türkiye | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2011-2013 | Galatasaray | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2013-2017 |
Türkiye | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2017-2022 | Galatasaray | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2023-2024 | Panathinaikos | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2024-2025 | Al-Shabab | ||||||||||||||||||||||||||||||
Başarıları
| |||||||||||||||||||||||||||||||
|
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. Güncelleme: 27 Temmuz 2025 | |||||||||||||||||||||||||||||||
Fatih Terim (d. 4 Eylül 1953, Adana), Türk teknik direktör ve libero mevkinde oynamış eski millî futbolcudur. Türkçe lakabı "İmparator", İtalyanca lakabı ise "Imperatore"dir.[2]
Futbolculuğu döneminde Ceyhanspor, Adana Demirspor ve Galatasaray'da oynadı. 11 yıl formasını giydiği Galatasaray'da futbolcu olarak 1974-1975 ve 1978-1979 sezonlarında Başbakanlık Kupası'nı, 1975-1976, 1981-1982 ve 1984-1985 sezonlarında Türkiye Kupası'nı, 1982-1983 sezonunda ise Süper Kupayı kazanmıştır. Fatih Terim 1985 yılında Galatasaray'da futbolu bırakmıştır. Teknik direktörlüğe MKE Ankaragücü'nde başladı. Daha sonra Göztepe'yi çalıştıran Fatih Terim, bir süre sonra eş zamanlı olarak Türkiye U-21'i de çalıştırmaya başladı. Daha sonra Göztepe'den istifa etti. Türkiye'yi ve Galatasaray'ı bir kez çalıştırdıktan sonra İtalya'ya giden Terim, Fiorentina ve Milan'ı çalıştırdı. Yaklaşık olarak 1 yıl süren İtalya macerasının ardından Türkiye'ye döndü. İtalyan taraftarlarca "Grande Terim" olarak anılır.[3] Sırasıyla 3 kez Galatasaray ve 2 kez daha Türkiye'yi çalıştıran Fatih Terim, 26 Aralık 2023 tarihinde Panathinaikos kulübü ile anlaşma sağladı.[4] 17 Mayıs 2024 tarihinde Panathinaikos'tan ayrıldı.
Teknik direktör olarak Galatasaray ile 8 Süper Lig, 3 Türkiye Kupası, 5 Süper Kupa, UEFA Kupası şampiyonluğu kazandı. Oyuncu olarak ise 3 Türkiye Kupası ve 1 Türkiye Süper Kupası kazandı. Ayrıca İtalya devleti tarafından verilen "Commendatore" nişanına sahiptir. Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS) tarafından 80 ülkede yapılan bir ankette dünyanın en iyi sekiz teknik direktörü arasında yer aldı ve ödülünü 8 Ocak 2001'de Almanya'nın Rothenburg kentinde düzenlenen bir törenle aldı. Terim, 25 Nisan 2007 tarihinde İtalyan devleti tarafından verilen "Commendatore" nişanını aldı. 2008 yılında UEFA tarafından yılın teknik direktörü ödülüne aday gösterildi ve Eurosport tarafından UEFA Euro 2008'in en iyi teknik direktörü seçildi. Aralık 2008'de World Soccer dergisi tarafından 2008 yılında dünyanın en iyi yedinci futbol menajeri seçildi.
Babası Kıbrıslı olan Fatih Terim, Fulya Aksu Terim ile evlidir. Merve Terim Çetin ve Buse Terim Bahçekapılı adlarında iki kızı vardır.
Futbolculuk kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kulüp kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ceyhanspor
[değiştir | kaynağı değiştir]Futbola Ceyhanspor'da başladı.
Adana Demirspor
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
1969-1974 yılları arasında Adana Demirspor'da oynadı. O zamanki adıyla 2. Lig'de şampiyon olarak 1. Lig'e yükselen Adana Demirspor'da sergilediği oyun ile dikkatleri çekti. Önlibero mevkiinde oynayan Terim, Adana Demirspor'da 5 senede 125 maça çıkıp 25 gol atma başarısı gösterdi.[5]
Galatasaray
[değiştir | kaynağı değiştir]1974'te o zamanın parasıyla 1 milyon 400 bin liraya Galatasaray'a transfer oldu. 11 yıl formasını giydiği Galatasaray 'da futbolcu olarak 1974-1975 ve 1978-1979 sezonlarında Başbakanlık Kupası'nı, 1975-1976, 1981-1982 ve 1984-1985 sezonlarında Türkiye Kupası'nı, 1981-1982 sezonunda ise Süper Kupayı kazanmıştır.
1985'te futbola veda edene kadar Galatasaray'da futbol oynayan Terim, Galatasaray'da takım kaptanlığını da üstlendi. Galatasaray formasıyla toplamda 403 resmi maçta oynadı. 11 yıllık süreçte Galatasaray hiç şampiyon olamadı. Bu şanssızlığı teknik direktörlüğüyle kıran Terim, Galatasaray ile en fazla şampiyon olan menajer oldu.
Millî takım kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye 19 yaş altı millî takımında 7, Türkiye 21 yaş altı millî takımında 10, Türkiye millî takımında ise 51 maça çıktı. A millî takım formasıyla 2 gol kaydetti.[6]
Teknik direktörlük kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]MKE Ankaragücü
[değiştir | kaynağı değiştir]Eylül 1987'de MKE Ankaragücü'nden ayrılan Brian Birch'in yerine Fatih Terim getirildi ve Terim böylece teknik direktörlük kariyerine başlamış oldu. 27 Eylül 1987'de Zonguldakspor karşısında kariyerinin ilk antrenörlük maçına çıktı ve takım sahadan 1-0'lık galibiyetle ayrıldı. İlk sezonunda kümede kalma mücadelesi veren takım kümede kaldı ve ilk sezonunda ligi 13. sırada bitirdi. Öte yandan Türkiye Kupası'nda Ankaragücü dördüncü turda Galatasaray'ı iki maçta da yenerek önce çeyrek sonra da yarı finale çıktı ve o sene Samsunspor'a deplasman golü kuralı ile elendi. Bu performans sonrası Terim, 1988-89 sezonunda da Ankaragücü'nde kaldı. Takım, ligi altıncı sırada bitirdi. Sene sonunda ise takımdan ayrıldı.
Göztepe
[değiştir | kaynağı değiştir]1989-90 sezonunda 2. Lig takımı Göztepe'yi kısa bir süre çalıştırdı. Göztepe ilk maçında İnegölspor karşısında 4-1'lik galibiyet aldı. Terim yönetimindeki takım ilk 9 maçında 8 galibiyet 1 beraberlik aldı. Şubat ayında Türkiye millî futbol takımının yeni antrenör kadrosuna dahil edilmesine rağmen Göztepe'deki görevine devam edeceğini açıkladı. Buna rağmen 4 Nisan 1990'da millî takımdaki görevine odaklanmak için Göztepe'den istifasını açıkladı. Göztepe, şampiyonluk yarışından kopmasa da grubunu ikinci bitirerek 1. Lig'e yükselemedi.
Türkiye U-21
[değiştir | kaynağı değiştir]Terim, Göztepe'de teknik adamlığını sürdürürken bir yandan da Şubat 1990'da Türkiye millî futbol takımında Sepp Piontek'in yardımcılığını yapmaya başladı. Bir yandan da Türkiye 21 yaş altı millî futbol takımını çalıştırmaya başladı. 25 Nisan 1990'da Romanya ile 2-2 berabere kaldıkları maçla ilk kez ümit millî takımın başında sahaya çıktı. Bu maçta daha sonra yıllarca takımlarında oynatacağı Hakan Şükür'e ilk kez U-21 forması giydirdi. 1994 U-21 Şampiyonası ön elemelerinde Ümit Milliler, İngiltere ve Hollanda'yı geride bırakmalarına rağmen Polonya'nın bir puan gerisinde kalıp turnuvaya katılamadılar. Fatih Terim, A millî takımın başına geçtiği için son iki maçta takımın başında yer alamadı.
1991'de Terim, Akdeniz Oyunları'nda Türkiye 21 yaş altı millî futbol takımının başında yer aldı. Grubu averajla lider bitiren takım, yarı finalde de Fas'ı yenerek finale çıktı ancak finalde Yunanistan'a yenilerek gümüş madalyayı kazandı. Haziran 1993'te düzenlenen Akdeniz Oyunları'na katılan Olimpik millî takımın başında da Fatih Terim bulunmaktaydı. Daha sonra Galatasaray'da beraber çalışacağı ve kupalar kazanacağı Hakan Şükür, Arif Erdem, Tugay Kerimoğlu, Ergün Penbe'nin yanı sıra Sergen Yalçın, Emre Aşık, Alpay Özalan gibi o dönem daha yıldız olmamış genç isimleri kadroya dahil etti. Türkiye, Zinedine Zidane'lı Fransa'nın olduğu grubu birinci bitirdi ve yarı finalde bir kez daha eşleştiği Fransa'yı 1-0 yenerek finale çıktı. Finalde de Cezayir'i yenerek, altın madalyayı kazandı. Bu başarı Fatih Terim'in kariyerindeki ilk kupa başarısı oldu.
Türkiye (1. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]Temmuz 1993'te Sepp Piontek'ten boşalan Türkiye millî futbol takımının başına Fatih Terim geçti. 1994 FIFA Dünya Kupası elemelerinde son iki haftaya 3 puanla giren takımla çıktığı ilk maçta Polonya'yı 2-1 mağlup ederek puanı önce 5'e yükseltti, sonra da Norveç'i yenerek başarısız geçen bir eleme dönemini güzel noktaladı. Bu maçlarda genel olarak Akdeniz Oyunları'nda altın madalya alan genç kadroyu kullandı. Terim asıl başarısını 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde gösterdi. 8 eleme maçında 15 puan alan takım, İsviçre'nin iki puan gerisinde kalmasına rağmen 2. olarak 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılma hakkı kazandı. Türkiye, tarihinde ilk kez bu şampiyonaya katılırken, 1954'ten beri ilk kez millî takım uluslararası bir turnuvada temsil hakkı kazandı. Türkiye, D Grubu'nda Hırvatistan, Portekiz ve Danimarka'nın rakibi oldu. Türkiye ilk maçında başa baş mücadele ettiği Hırvatistan karşısında beraberliği son dakikalarda yediği golle koruyamadı ve sahadan 1-0 mağlup ayrıldı. Diğer maçlarda da Portekiz ve Hırvatistan karşısında etkisiz kalıp sırasıyla 0-1 ve 0-3'lük mağlubiyetler alarak turnuvaya gol atamadan ve puansız veda edince Fatih Terim aynı yıl Türkiye millî futbol takımından ayrıldı.
Galatasaray (1. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]Mayıs 1996'da Fatih Terim, Galatasaray'la yıllar sonra teknik direktör olarak anlaştı ve Avrupa Futbol Şampiyonası'nın bitmesi ile Galatasaray'ın başına resmi olarak geçti. Kadroya Rumen futbolcu Gheorghe Hagi'yi katan Galatasaray, sezona Almanya'da hazırlandı. Terim'in ilk resmî maçı 10 Ağustos 1996'da oynanan Vanspor maçı oldu. Maçı Galatasaray, Hagi'nin golleri ile 2-1 kazandı. Terim, ilk sezonunda Türkiye millî takımında beraber çalıştığı Rasim Kara'nın çalıştırdığı Beşiktaş ile şampiyonluk mücadelesi verdi. Çekişmeli geçen şampiyonluk mücadelesinde iki takım 30. hafta karşı karşıya geldi ve Hagi'nin 86. dakikadaki golüyle maç 1-1 berabere bitti. Böylece 5 puanlık fark kapanmadı ve Galatasaray geri kalan maçlarının hepsini kazanınca Terim kariyerinin ilk Türkiye ligi şampiyonluğunu kazandı. Sezon boyunca iki mağlubiyet alan Galatasaray'ın bu maçları Fenerbahçe derbileriydi. Ayrıca aynı sezon Mart ayında bir önceki seneden kalan Cumhurbaşkanlığı Kupası maçını Fenerbahçe'yi 3-0 yenerek kazandı. Bu kupa Terim'in Galatasaray'daki ilk kupası olmuştu. İki ay sonra aynı kupayı, bu sefer Kocaelispor'u 2-1 yenerek takımıyla birlikte kaldırdı.
1997-98 sezonunda şampiyon kadroyu bozmayan Terim defansa deneyimli oyuncu Gheorghe Popescu ve genç yetenek Fatih Akyel'i monte etti. Ayrıca altyapıdan çıkan 17 yaşındaki Emre Belözoğlu'yu da ekibe dahil etti. Terim, lige iyi bir başlangıç yapamasa da Galatasaray'ı UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarına taşıdı. Galatasaray ilk yarıyı 6 puan geride 3. olarak bitirdi, 19. haftadan sonra ise yenilgi yaşamadı. 31. hafta Fenerbahçe'nin 2 puan önünde liderlik koltuğuna oturan takım, iki hafta sonra bir kez daha şampiyonluğunu ilan etti.
Kadroda istikrar sağlayan ve başarıyı yakalayan Galatasaray'daki kaleci problemi de 1998-99 sezonu başında Claudio Taffarel'in takıma katılmasıyla çözüldü. Terim, ayrıca takıma Hasan Şaş'ı kazandırdı. Bir önceki sezon gibi Terim, yine takımını UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarına taşıdı. Ligde ve kupada ise Beşiktaş ile mücadele ettiler. Galatasaray, 22. haftada liderlik koltuğuna oturdu ve sezon sonuna kadar bu unvanı korudu. Ayrıca rakibini Türkiye Kupası'nda da yenerek bu kupayı müzesine götürdü.
1999-2000 sezonu Terim'in Türkiye futbol tarihine geçtiği sezon oldu. Sezon her ne kadar Gaziantepspor yenilgisi ile başlamış olsa da Galatasaray bu maçtan sonra Mart ayına kadar ligde yenilmedi. Takım, devre arasına girildiğinde farkı 11 puana çıkarmıştı. Terim, Galatasaray'ı üst üste üçüncü kez Şampiyonlar Ligi gruplarına sokmayı başardı. Kötü bir başlangıça rağmen son iki maçını kazanan Galatasaray yoluna UEFA Kupası'nda devam etti. Devre arasında Tugay Kerimoğlu'nu Rangers'a satan takımda Terim boşluğu Sergen Yalçın ile doldurdu. Sezon boyunca ligi önde götüren takım, UEFA Kupası'nda sırasıyla Bologna, Borussia Dortmund, Mallorca ve Leeds United'ı geçerek Avrupa kupalarında finale kalan ilk Türk takımı oldu. Galatasaray, önce 3 Mayıs'ta Antalyaspor'u uzatmalarda attığı gollerle 5-3 mağlup ederek Türkiye Kupası'nı bir kez daha kazandı. Ardından 7 Mayıs'ta Kocaelispor'u 5-0 yenerek şampiyonluğu büyük ölçüde garantileyip, 12 Mayıs'ya Altay'a 1-0 yenilmesine rağmen 2 gün sonra Beşiktaş'ın Fenerbahçe'ye 3-1 yenilmesi ile şampiyonluğunu ilan etti. Böylece Galatasaray, üst üste dört kez şampiyon olan ilk takım olarak futbol tarihine geçti. Terim de toplamda kazandığı dört şampiyonluk ile Türkiye'de en çok şampiyon olan teknik direktör unvanını Ahmet Suat Özyazıcı ile paylaştı.
17 Mayıs'ta ise Kopenhag'daki finalde, Arsenal'i penaltılarla yenen takım UEFA Kupası'nı kazanan ilk ve tek Türk takımı oldu. Terim de bu kupayı kazanan tek Türk teknik direktörü oldu. Bu başarının ardından Terim "İmparator" olarak anılmaya başlandı. 21 Mayıs 2000'de İstanbulspor ile oynanan ve 1-1 biten maç, Terim'in Galatasaray'daki ilk döneminin son maçı oldu. Gelen teklifleri değerlendiren Terim, üç kupa kazandığı ayın son gününde Galatasaray ile yollarını ayırdığını açıkladı.
Fiorentina
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran 2000'de Terim, İtalya'nın AC Fiorentina takımı ile anlaştığını basına açıkladı ve 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası sonrası takımının başına geçti. Terim, sezon başında takımda ayrılan Fiorentina efsanesi Gabriel Batistuta'nın yerine Avrupa Futbol Şampiyonası'nın başarılı isimlerinden Nuno Gomes'i kadrosuna kattı. Fiorentina, yeni sezona Avusturya'da hazırlandı. Terim'in Fiorentina'daki ilk maçı Yunan şampiyonu Olympiakos ile oynandı ve rakiplerini 1-0 yendiler. Terim, Fiorentina ile ilk resmi maçına bir önceki sene kazandığı UEFA Kupası'nın ilk turunda çıktı. Ancak, rakipleri Tirol Innsbruck'a deplasmanda 3-1 yenilerek kötü bir başlangıç yaptılar. 3 gün sonra Coppa Italia maçında Salernitana yendiler. Bu maç Terim'in de Fiorentina'daki ilk resmi galibiyeti oldu. 28 Eylül 2000'de Tirol ile rövanş maçı berabere bitince Terim ligde sezonu açmadan Avrupa'dan elenerek hayal kırıklığı yaşattı. Sinirlerine hakim olamayan Terim, hakem Orhan Erdemir tarafından tribüne gönderildi. İlk lig maçında Fiorentina Parma'yla son dakikada yedikleri golle berabere kalınca, Terim ve yönetimin arasında bir kriz patlak verdi. İkinci hafta Reggina galibiyetiyle sular durulsa da daha sonra alınan puan kayıpları ile Terim ve kulüp başkanı Cecchi Gori arasındaki tartışmalar sık sık gazetelerde yer aldı.
Terim'in Fiorentina'sı ligde iyi bir performans gösteremedi. 13 Ocak 2001'de Milan'ı 4-0 yendikten sonra Fiorentina, uzun bir süre galibiyet yüzü göremedi. Öte yandan takım Coppa Italia'da ise başarılı bir performans sergiledi. Yarı finalde Milan'ı 2-2 ve 2-0'lık skorlarla geçerek takımını finale taşıdı. Bu dönemde Terim'in özellikle Milan ve Internazionale gibi takımlara karşı aldığı başarılar dikkat çekti ve Terim'in adı başarısız bir sezon geçirmekte olan ve teknik direktör değişiklikleri yaşayan AC Milan ile anılmaya başlandı. 25 Şubat 2001'de Brescia karşısında alınan beraberlik sonrası soyunma odasında başkan Gori ile tartışan Terim, bir gün sonra yaptığı basın toplantısında görevinden istifa ettiğini açıkladı. Terim'in yerine daha önce teknik direktörlük yapmayan ve Lazio'nun yardımcı antrenörü olan Roberto Mancini getirildi. Mancini de Fiorentina'daki karışıklığa çözüm bulamadı ve ilk galibiyetini beşinci maçında kazanabildi. Öte yandan Fiorentina, finalde Parma'yı 1-0 ve 1-1 ile geçerek kupayı kazandı.
Milan
[değiştir | kaynağı değiştir]Adları beraber anılan Milan ve Terim, Terim'in istifası sonrasında anlaşma sağlayınca, 18 Haziran 2001'de Fatih Terim, AC Milan ile 2 senelik bir sözleşme imzaladı.[7] İlk olarak Filippo Inzaghi ve Fiorentina'dan öğrencisi Rui Costa'yı takıma kattı. 16 Temmuz'da Milan, yeni hocası ve yeni transflerini şehir merkezinde düzenlenen ve 3,000 kişinin katıldığı bir tören ile taraftarlarına tanıttı.[8] 22 Temmuz'da Terim'li Milan ile ilk hazırlık maçını Varese ile yaptı ve maçı 2-1 kazandı. Daha sonra 2001 Amsterdam Turnuvası'nda Milan ilk kez İtalya dışından takımlarla mücadele etti. 4 Ağustos 2001'de Mehmet Özdilek'in jübilesi için Terim takımını Türkiye'ye getirdi. Maçı Beşiktaş, 2-1 kazandı. 9 Ağustos 2001'de ilk kez düzenlenen ve uzun süre Milan, Internazionale ve Juventus'un mücadele ettiği TIM Kupası'nın ilk sahibi Milan oldu ve Terim, Milan ile ilk gayriresmî kupasını kazandı.
Yoğun bir hazırlık döneminden sonra Milan, ilk resmi maçını ligde Brescia karşısında çıktı ve maç 2-2'lik beraberlikle sonuçlandı. Ligin ilk hafta mücadelesi olmasına rağmen, bu skor Milan'da Carlo Ancelotti dedikodularını başlattı.[9] 5 Eylül'de Terim, kadrosunu daha da sağlamlaştırmak için eski oyuncusu Ümit Davala'yı transfer etti. 9 Eylül'de Milan ikinci maçında Terim'in eski takımı Fiorentina'yı 5-2 yenerek kara bulutları dağıttı ve ligde üst üste galibiyetler almaya başladı. Öte yandan UEFA Kupası'nda BATE Borisov'u iki maçta da geçerek tur atladı.
Terim, ligde ilk mağlubiyetini beşinci hafta Perugia karşısında aldı ve bu mağlubiyeti üst üste iki beraberlik takip etti. Öte yandan UEFA Kupası ikinci turunda CSKA Sofya'yı elediler ve ligde Milano derbisinde Inter'i 4-2 mağlup ettiler. Ancak bu maçında ardından gelen Bologna beraberliği ve 4 Kasım 2001'deki 1-0'lık Torino FC mağlubiyeti ardından Terim görevinden uzaklaştırıldı ve adı daha önce de Milan ile alınan Ancelotti takımın başına geçti. Milan, o sezon ligi dördüncü bitirip Şampiyonar Ligi vizesini alırken, İtalya Kupası ve UEFA Kupası'nda da yarı final gördü.
Galatasaray (2. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]Terim'in İtalya serüveni sırasında Galatasaray'ın başına geçen Mircea Lucescu başarılı Avrupa performansına ve 2000-01 sezonunda şampiyonluğu kovalamasına rağmen yönetimle arasındaki problemler yaşarken, Terim'in adı Galatasaray ile anılmaya başlandı.[10] Sezon sonunda Lucescu, Galatasaray'a şampiyonluğu kazandırmasına rağmen sezon sonunda istifasını verdi ve Galatasaray'da ikinci Fatih Terim dönemi başladı. Terim, UEFA Kupası kazanan kadrodan Ümit Davala ve Hakan Ünsal'ı takıma geri getirirken, 10 numaraya Felipe'yi transfer etti. 11 Ağustos 2002'de ligin ilk haftasında Samsunspor karşısında alınan 4-1'lik galibiyetle de Terim'in ikinci Galatasaray mücadelesi başarılı başladı. İlk 10 hafta namağlup devam eden takım 6 Kasım 2002'de ezeli rakibi Fenerbahçe'ye 6-0 yenilerek tarihi bir mağlubiyet aldı. Aynı dönemde başarısız bir Şampiyonlar Ligi performansı sonucu grup aşamasında da elendi. Daha sonra Terim'li Galatasaray performansını yükseltip, ligde galibiyet serileri yakalasa da 25 Mayıs 2003'te şampiyonluk yarışı yaptığı Beşiktaş'a Sergen Yalçın'ın son dakikada attığı golle yenildi ve şampiyonluğu Lucescu'nun çalıştırdığı Beşiktaş'a verdi.
2003-04 sezonunda, Hakan Şükür ile kadrosunu güçlendirirken yabancı tercihlerini Rumen oyunculardan kullandı. Galatasaray, ön elemeleri geçerken tekrar Şampiyonlar Ligi gruplarına kalma başarısı gösterdi. Ancak sene sonuna doğru takımda işler iyi gitmemeye başladı. Önce takım, Türkiye Kupası'nda Çaykur Rizespor'a 5-0 yenilerek elendi. Daha sonra Villarreal CF, Galatasaray'ı 3-0 yenerek UEFA Kupası 3. Tur'unda eledi. Ligde de üst üste puan kayıpları ile yarıştan kopan Galatasaray'da Fatih Terim, takımdan ayrılma kararı aldı. 20 Mart 2004'te Çaykur Rizespor maçı ile Galatasaray'dan ayrılacağını açıklayan Terim, bu döneminin son maçını da kaybetti ve Galatasaray'dan ayrıldı.
Türkiye (2. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Haziran 2005 yılında tekrar Türkiye millî futbol takımının başına geçti. Ersun Yanal yönetiminde 2006 FIFA Dünya Kupası elemelerine kötü başlayan Türkiye millî takımında Terim ilk değişikliği Yanal'dan veto yiyen Hakan Şükür'ü tekrar kadroya alarak yaptı. Türkiye ilk grup eleme maçında Danimarka ile son dakikada yediği golle berabere kalsa da 4 gün sonra namağlup grup lideri Ukrayna'yı 1-0 yenerek tekrar potaya girdi. Son maçta Arnavutluk'u da aynı skorla yenen takım grubu ikinci bitirip play-off turuna yükseldi. Bu turda İsviçre'yle eşleşen Türkiye, deplasmanda oynadığı ilk maçı 2-0 kaybetti, 16 Kasım 2005 tarihinde oldukça çekişmeli geçen maçı 4-2 kazanmasına karşın, kendi sahasında yediği goller nedeniyle evde kalan taraf oldu.[11] Maç sonrası çıkan iki takım arasında çıkan kavga maç skorunun önüne geçti. FIFA tarafından verilen cezalarda ise Terim'in adı yer almadı.
7 Şubat 2007 tarihinde Gürcistan maçıyla 55. kez takımın başında sahaya çıkarak, Coşkun Özarı'nın rekorunu kırdı. 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri süresince aldığı mağlubiyetler ve beraberliklerden sorumlu tutuldu. Fakat daha sonrasında elde ettiği Norveç ve Bosna-Hersek galibiyetleriyle Türkiye millî takımını Avusturya ve İsviçre'de yapılacak olan 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine götürdü. Galatasaray ve Fenerbahçe ağırlık bir kadro ile Avrupa Şampiyonası'na giden Türkiye, ilk maçında Portekiz'e mağlup olsa da İsviçre ve Çek Cumhuriyeti karşısında yaptığı geri dönüşlerle çeyrek finale çıkmayı başardı. Çeyrek finalde Hırvatistan'ı penaltılarla geçen Türkiye, tarihinde ilk kez bu turnuvada yarı finale yükseldi. Yarı finalde sakatlıklar nedeniyle tam kadro sahaya çıkamamasına rağmen Türkiye, Almanya'yı zorladı ve son dakikalarda yediği golle 3-2 yenilerek elendi ve o sonuçla da Türkiye 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda 3. oldu. Fatih Terim, bu turnuvanın en iyi teknik direktörü seçildi.
2010 FIFA Dünya Kupası elemeleri'nde de takımı yönetmeye devam etti. Ancak İspanya ve Bosna-Hersek'in ardından üçüncü olan Türkiye millî futbol takımını 2010 FIFA Dünya Kupası'na taşıyamadığı için 19 Ekim 2009 tarihinde basın toplantısı düzenleyerek görevinden ayrıldığını açıkladı.[12]
Galatasaray (3. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]
UEFA Kupası'nı kazandırdığı 17 Mayıs 2000 tarihinden tam 11 yıl sonra, 17 Mayıs 2011'de 3. kez Galatasaray teknik direktörlüğüne getirildi. 1 Temmuz 2011 tarihinde Türk Telekom Stadyumu'nda gerçekleştirilen törende, Galatasaray ile üç senelik resmi sözleşmeye imza attı.[13] Bir önceki sezondaki büyük başarısızlık sonucu yeniden yapılanmaya giden ve Ünal Aysal'ın başkanlığa gelmesiyle iyi transferlerle gücünü arttıran Galatasaray, sezona Fernando Muslera, Emmanuel Eboué, Felipe Melo, Johan Elmander, Tomáš Ujfaluši ve Albert Riera gibi flaş transferler yaparak başladı. Terim, sezona Başakşehir mağlubiyetiyle başlasa da bu kadroyu başarıyla yönetmeyi başardı ve normal sezonu 9 puan önde tamamladı. Sadece bu sezon uygulanan Şampiyonluk Grubu'nda puan kayıpları yaşadı ve şampiyonluk 12 Mayıs 2012 tarihinde Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumu'nda oynanan Fenerbahçe - Galatasaray maçına kaldı. Maç 0-0 sona erince Galatasaray, 18. lig şampiyonluğunu rakibinin sahasında ilan etme başarısını gösterdi. Galatasaray'la sezonu zirvede tamamlayan Terim, kariyerinin 5. lig şampiyonluğunu elde ederken, lig tarihinin en fazla şampiyonluk kazanan teknik direktörü unvanını elde etti.
Daha önce 2002 yılında düzenlenen UEFA Elit Teknik Direktörler Forumu'na davet edilen ilk Türk teknik direktör unvanını kazanan Fatih Terim, aynı organizasyona 2012 ve 2013 yıllarında tekrar davet edildi.[14]
2012-13 sezonuna Burak Yılmaz, Umut Bulut ve Hamit Altıntop gibi yerli transferlerle hazırlanan takım sezona Süper Kupa'yla başladı ve ligde de liderliği daha üçüncü haftadan elde etti. UEFA Şampiyonlar Ligi'ne kötü bir başlangıç yapsa da son üç maçını kazanan Galatasaray, gruplardan çıkma başarısını gösterdi. Devre arasında kadrosunu dünyaca ünlü yıldızlar Didier Drogba ve Wesley Sneijder'ı ekleyen takım bunun meyvesini Schalke 04'ü eleyerek Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek finale çıkarak topladı. Çeyrek finalde Real Madrid'e ilk maçta 3-0 yenilse de ikinci maçtaki performansıyla umutlarını son dakikalara kadar taşıdı ancak maçı 3-2 kazanmasına rağmen kupadan elendi. Ligde ise liderliği hiç bırakmayan takım şampiyonluğu bir kez daha kolay bir şekilde etti. Terim, Galatasaray ile 6. lig şampiyonluğunu kazandı ve Süper Lig'de en çok şampiyon olan teknik direktör unvanını geliştirdi.
2013-14 sezonuna kadroda büyük değişikliklere gitmeden başlayan takım sezon öncesinde Emirates Cup'ı kazanarak yurtdışındaki prestijini artırdı ve sezona da yine Fenerbahçe'yi mağlup ederek bir kez daha Süper Kupa'yı kazanarak başladı. Ağustos ayında TFF'den gelen teklife olumlu yanıt vererek bu süreçte hem Galatasaray hem de Türkiye millî futbol takımını çalıştıracak biçimde sözleşme imzaladı.[15][16] Bu durum Ünal Aysal ve Fatih Terim arasındaki ipleri gerdi. Terim, sezona Galatasaray'da lig galibiyeti ile başlasa da sonraki üç maç arka arkaya beraberlikler aldı. Ayrıca UEFA Şampiyonlar Ligi grupları ilk maçında Real Madrid'e evinde 1-6 mağlup oldu. 22 Eylül 2013'te saha içi çıkan olaylar sonucu Beşiktaş'ı 3-0 mağlup etse de yönetimle arasındaki sorunlar sona ermedi. Eylül ayı içinde Galatasaray yönetim kurulu Fatih Terim ile 2 yıllık sözleşme uzatma kararı aldı.[17][18] Fatih Terim ise bu teklifi kabul etmedi ve 24 Eylül 2013 günü Galatasaray SK Başkanı Ünal Aysal bu durumu gözden geçireceklerini ifade etti. 24 Eylül 2013 akşamı ise Galatasaray Yönetim Kurulunun yaptığı toplantı sonucunda oy birliği ile görevine son verildi.[19] Terim'in yerine, Fiorentina'da da onun yerine dolduran Roberto Mancini getirildi.
Galatasaray'dan ayrılma sebebi olarak; Galatasaray SK Başkanı Ünal Aysal'ın ''telefonlarına çıkmadığı'' ve 22 Eylül 2013'teki Beşiktaş maçındaki galibiyet primi miktarının kendisinden habersiz olarak Başkan Ünal Aysal-Drogba ikilisi tarafından belirlenmesine gösterdiği tepkinin sebep olduğu iddia edildi.
Türkiye (3. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Daha önce millî takım ile birçok başarı kazanmış olan Fatih Terim, Ağustos ayında Abdullah Avcı'nın görevinden ayrılmasından sonra TFF'den teklif aldı ve 2013-14 sezonunda millî takımın oynayacağı 4 FIFA Dünya Kupası eleme maçı için takımın başına getirildi. Fatih Terim, millî takımla ilk maçına ise Andorra karşısında çıktı. Bu maçta 5-0 galip gelen Türkiye,[20] bir sonraki maçta da Romanya ile karşılaştı. Romanya maçında da Burak Yılmaz ve Mevlüt Erdinç'in attığı gollerle 2-0 galip gelen Türkiye, ardından Estonya ile Tallin'de Umut Bulut ve Burak Yılmaz'ın golleriyle 2-0 net sonuçla kazanarak gruptan çıkmak için şansını sürdürürken Fatih Terim, 3 maçta 3 galibiyet alarak büyük başarı elde etti. Ancak son maç Hollanda'ya 2-0 yenilerek FIFA Dünya Kupası vizesi alamadılar.
Terim, Galatasaray'la yollarını ayırdıktan sonra millî takım ile yoluna devam etme kararı aldı ve katılan takım sayısının arttırıldığı 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde Türkiye'nin başında yer aldı. Grup maçlarına çok kötü başlayan Türkiye, 6 Eylül 2015 tarihinde Hollanda'yı evinde 3-0 yenerek tekrar gruptan çıkma şansı yakaladı. 10 Ekim 2015 tarihinde deplasmanda Çek Cumhuriyeti'ni 2-0 ile geçen Türkiye, 3 gün sonra İzlanda ile oynanan maçta 89. dakikada Selçuk İnan'ın attığı frikik golü ile maçı 1-0 kazanıp grubu üçüncü bitirdi. Grubun diğer bir maçında Kazakistan, Letonya'yı 1-0 yenince de Türkiye en iyi üçüncü olarak Euro 2016'ya doğrudan gitme hakkı kazandı. Turnuvada Türkiye ilk iki maçta Hırvatistan'a 0-1, İspanya'ya ise 0-3 yenilerek kötü bir başlangıç yaptı ve gösterilen performans tribünlerden tepki çekti. Türkiye son maçında Çek Cumhuriyeti'ni 2-0 yense de bu sefer en iyi üçüncüler arasına giremedi ve gruptan çıkamadı. Bu başarısız turnuvadan sonra TFF yola Terim ile devam etme kararı alırken Fatih Terim ise takımda ciddi değişikliklere gitti ve başta kaptan Arda Turan olmak üzere Selçuk İnan, Burak Yılmaz, Gökhan Gönül ve Caner Erkin gibi tecrübeli isimleri takımdan kesti.[21] Özellikle Terim ve Turan arasındaki anlaşmazlık medyada yer aldı. Terim, daha sonra bu oyuncuları millî takıma tekrar alma kararı aldı. 2018 FIFA Dünya Kupası elemelerine de iyi başlamayan takım daha sonra Kosova ve Finlandiya galibiyetleri ile şansını sürdürdü. Kosova maçı sonrası 1,5 saatlik bir toplantı yaptı ve Euro 2016 ve sonrasında yaşananlara ve Arda Turan'ın Bilal Meşe'ye saldırmasına kadar çeşitli konulara dair soruları cevapladı.[22] Bu dönemde Terim kaptan Arda Turan'ı bu sefer gazeteci Bilal Meşe'ye yaptığı fiziksel saldırı nedeniyle kadro dışı bıraktı. Terim-Turan tartışmasının manşetleri süslendiği bu dönemde Alaçatı'da bir mekan basma olayına adı karışan Fatih Terim,[23] daha sonra verdiği ifadede "Kebapçıyı önce yumrukladım sonra tokatladım." dedi.[24]
Kendisine yöneltilen eleştirilerin artması nedeniyle 26 Temmuz 2017'de millî takım yöneticileri ile görüştü. Görevden ayrılabileceğini söyledi ancak TFF Başkanı bunu kabul etmedi. Birkaç gün sonra TFF Yönetim Kurulu, Terim'i görevden aldı. Twitter üzerinden yaptığı açıklamada kovulduğunu söyleyen Terim, mahkeme kararı sonucu bir yıllık maaşı olan 3,5 milyon avro tazminat kazandı.[25] Bu tazminatın tamamını Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağışladı.[26]
Galatasaray (4. dönem)
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Aralık 2017 saat 23.00'te Twitter üzerinden yaptığı "Nerede kalmıştık...@GalatasaraySK" paylaşımı Twitter Türkiye tarihinin etkileşim rekoru kırdı.[27] 22 Aralık 2017'de Galatasaray Başkanı Dursun Özbek ile bir araya gelerek Florya Metin Oktay tesislerinde 1,5 yıllık imzayı attı. Sözleşmeye göre yarım sezonluğuna ay başına 1905 ₺, sonraki sezon için 3 milyon avro kazandı.[28] Galatasaray'ın başına dördüncü kez göreve geldiği 2017-18 sezonunda Galatasaray ile 7. kez lig şampiyonu oldu. 2018-19 sezonunda da lig ve kupa şampiyonluğuna ulaştı.
25 Mayıs 2019'da Türk Telekom Stadyumu'nda yapılan Süper Lig şampiyonluğu kupa töreninde yaklaşık 50 bin Galatasaray taraftarının önünde 2+3 yıllık yeni sözleşme imzaladı. Yeni sözleşmeye göre ilk 2 sezon, sezon başına 18 milyon ₺ kazanacak Fatih Terim'in, sözleşmedeki uzatma opsiyon kullanılırsa gelecek 3 yılda kazanacağı miktar daha sonra belirlenecek.[29]
Üst üste gelen 2 şampiyonluğun ardından yeni sezona Akhisar Belediyespor karşısında alınan Süper Kupa'yla başlayan Fatih Terim yönetimindeki Galatasaray, önceki yıllardaki formunu devam ettiremedi ve Şampiyonlar Ligi'nde grup sonuncusu olarak elendi. Kupada da çeyrek finalde Alanyaspor'a elendi. COVID-19 pandemisinden en çok etkilenen takım oldu ve bunun sonucunda ligdeki şampiyonluk yarışına da havlu attı. Genel olarak oldukça başarısız bir sezon geçirdi.
2020-21 sezonuna ligde 2 galibiyetle başlayan Galatasaray ilk olarak Fenerbahçe ile kendi evinde 0-0 berabere kaldı, ardında UEFA Avrupa Ligi play-off turunda İskoçya temsilcisi Rangers'a 2-1 yenilerek turnuvadan elendi. Rangers maçından 3 gün sonra çıktığı Kasımpaşa maçında da 1-0 mağlup oldu. Terim, maç sona ermeden soyunma odasına gitti.[30] Maç sonundaki basın toplantısında "Ben ne Galatasaray'ı bıraktım ne de takımımı bıraktım. Ben sadece maçı bıraktım." dedi.[31] Terim'in bu hareketi, basında geniş yankı buldu ve sertçe eleştirildi.[32]
Süper Lig'in beşinci haftasında Türk Telekom Stadyumu'nda Alanyaspor ile karşılaşan Galatasaray, 1-0 öne geçti ama Etebo'nun kırmızı kart görmesi sonucu 10 kişi kaldı ve maçı son dakikada yediği golle 1-2 kaybetti. Böylece 3 maçlık bir mağlubiyet serisi yakaladı.[33] 24 Ekim 2020'deki BB Erzurumspor maçında 10 kişi kalmasına rağmen Galatasaray 2-1 kazandı[34] ve mağlubiyet serisini sonlandırdı. Maç sonundaki basın toplantısında Fatih Terim, "Kimsenin ne arkasındayım ne de yanındayım." dedi.[35]
Galatasaray, 2020-21 sezonunu averajla ikinci tamamladı ve üst üste iki sezon şampiyon olamadı.[36]
10 Ocak 2022 tarihinde, Dönemin Galatasaray Başkanı Burak Elmas ile Galatasaray Ali Sami Yen Spor Kompleksi NEF Stadyumunda gerçekleştirdiği görüşme sonucunda Galatasaray Teknik Direktörlüğünden ayrıldı.[37]
Panathinaikos
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Aralık 2023 tarihinde Panathinaikos ile sözleşme imzaladı.[38] 17 Mayıs 2024 tarihinde Terim'in sözleşmesi feshedilmiştir.[39]
Eş Şebab
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Aralık 2024'te Suudi Arabistan kulübü Eş Şebab, Fatih Terim'i baş antrenör olarak atayarak kendisiyle altı aylık bir sözleşme ve bir yıl uzatma opsiyonu imzaladı.[40] Mayıs 2025 tarihinde Terim'in sözleşmesi feshedilmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Kişisel yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Eylül 1953 tarihinde Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Gökseliye kasabasının Çınarlı mahallesinde Mehmet Talat Terim (1924-2019) ile Nuriye Terim (1931-2022)'in oğlu olarak doğdu.[41] Babası Mehmet Talat, Türkiye'ye göç etmiş bir Kıbrıslı Türk'tür.[42][43][44][45] 1982'de Fulya Adalet Aksu ile evlendi.[46] Çiftin, Merve ve Buse adında iki kızları var.
23 Mart 2020 tarihinde COVID-19 testi pozitif çıktı.[47] Tedavi oldu ve 30 Mart 2020'de hastaneden taburcu edildi.[48]
İstatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kulüp takım istatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Profesyonel Kariyeri | Ulusal Lig |
Ulusal Kupa |
Ulusal Süper Kupa |
Kıtasal Lig |
Toplam | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sezon | Kulüp | Lig kademesi | M | G | A | M | G | A | M | G | A | M | G | A | M | G | A |
| Türkiye |
Lig | Türkiye Kupası | Süper Kupa | UEFA | Toplam | ||||||||||||
| 1969-70 | Adana Demirspor | 1. Lig | 4 | 4 | |||||||||||||
| 1970-71 | 5 | 5 | |||||||||||||||
| 1971-72 | 22 | 1 | 22 | 1 | |||||||||||||
| 1972-73 | 24 | 9 | 2 | 26 | 9 | ||||||||||||
| 1973-74 | Süper Lig | 28 | 2 | 4 | 2 | 32 | 4 | ||||||||||
| Toplam | 83 | 12 | 6 | 2 | 89 | 14 | |||||||||||
| 1974-75 | Galatasaray | Süper Lig | 30 | 2 | 6 | 1 | 36 | 3 | |||||||||
| 1975-76 | 30 | 3 | 1 | 8 | 1 | 1 | 4 | 43 | 4 | 1 | |||||||
| 1976-77 | 29 | 2 | 1 | 2 | 4 | 35 | 2 | 1 | |||||||||
| 1977-78 | 29 | 2 | 5 | 34 | 2 | ||||||||||||
| 1978-79 | 27 | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 31 | 5 | |||||||||
| 1979-80 | 30 | 2 | 10 | 2 | 42 | 2 | |||||||||||
| 1980-81 | 27 | 2 | 6 | 33 | 2 | ||||||||||||
| 1981-82 | 28 | 1 | 9 | 1 | 1 | 38 | 1 | 1 | |||||||||
| 1982-83 | 29 | 1 | 5 | 4 | 38 | 1 | |||||||||||
| 1983-84 | 28 | 5 | 33 | ||||||||||||||
| 1984-85 | 30 | 1 | 8 | 3 | 1 | 39 | 3 | 1 | |||||||||
| Toplam | 317 | 16 | 4 | 66 | 7 | 3 | 16 | 1 | 403 | 26 | 4 | ||||||
| Kariyer toplam | 400 | 28 | 4 | 72 | 10 | 3 | 16 | 1 | 491 | 39 | 4 | ||||||
Şampiyonluk yaşadığı sezonlar. İkincilik yaşadığı sezonlardır. Üçüncülük yaşadığı sezonlar.
Millî takım istatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| № | Tarih | Millî takım | M | G | A |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 1971 | Türkiye U-19 |
7 | ||
| 2. | 1973-1975 | Türkiye U-21 |
10 | ||
| 3. | 1975 | Türkiye |
|||
| 1976 | 3 | ||||
| 1977 | 3 | ||||
| 1978 | 5 | ||||
| 1979 | |||||
| 1980 | 6 | ||||
| 1981 | |||||
| 1982 | 6 | 1 | |||
| 1983 | |||||
| 1984 | 8 | 1 | |||
| A Millî Toplam | 31 | 2 | |||
| Alt Toplam | 48 | 2 | |||
Millî takım golleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- NOT: Ev sahibi olarak Türkiye baz alınmıştır.
| № | Tarih | Yer | Rakip | S | MS | Açıklama | K |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 24 Kasım 1980 | İzmir Atatürk Stadyumu, İzmir, Türkiye |  İzlanda |
1-2 | 1-3 | 1982 FIFA Dünya Kupası elemeleri | [49] |
| 2. | 12 Ekim 1983 | Ankara 19 Mayıs Stadyumu, Ankara, Türkiye |  Kuzey İrlanda |
1-0 | 1-0 | 1984 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri | [50] |
Teknik direktörlük istatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kaynak: Transfermarkt Performans verileri ayrıntıları
- Tüm maçları içerir.
| Kulüp | Tarih | Başarı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başlangıç | Bitiş | O | G | B | M | AG | YG | Av | % G | MBP | |
| Ankaragücü
|
20 Eylül 1987 | 30 Haziran 1989 | 83 | 35 | 23 | 25 | 118 | 100 | +18 | 42,17 | 1.54 |
| Göztepe
|
1 Temmuz 1989 | 30 Haziran 1990 | 32 | 18 | 9 | 5 | 58 | 32 | +26 | 56,25 | 1.97 |
| Türkiye U-21
|
1 Ağustos 1990 | 26 Ekim 1993 | 27 | 11 | 5 | 11 | 33 | 38 | −5 | 40,74 | 1.41 |
| Türkiye
|
27 Ekim 1993 | 30 Haziran 1996 | 34 | 17 | 8 | 9 | 0 | 0 | +0 | 50,00 | 1.74 |
| 17 Ağustos 2005 | 20 Ekim 2009 | 58 | 26 | 18 | 14 | 0 | 0 | +0 | 44,83 | 1.66 | |
| 22 Ağustos 2013 | 26 Temmuz 2017 | 44 | 27 | 8 | 9 | 0 | 0 | +0 | 61,36 | 2.02 | |
| Toplam | 134 | 70 | 32 | 32 | 207 | 140 | +67 | 52,24 | 1.81 | ||
| Galatasaray
|
1 Temmuz 1996 | 30 Haziran 2000 | 203 | 130 | 46 | 27 | 0 | 0 | +0 | 64,04 | 2.15 |
| 31 Temmuz 2002 | 24 Mart 2004 | 83 | 43 | 16 | 24 | 0 | 0 | +0 | 51,81 | 1.75 | |
| 14 Temmuz 2011 | 25 Eylül 2013 | 96 | 57 | 24 | 15 | 0 | 0 | +0 | 59,38 | 2.03 | |
| 22 Aralık 2017 | 10 Ocak 2022 | 202 | 105 | 48 | 49 | 0 | 0 | +0 | 51,98 | 1.80 | |
| Toplam | 569 | 332 | 125 | 112 | 1.141 | 636 | +505 | 58,35 | 1.97 | ||
 Fiorentina
|
1 Temmuz 2000 | 25 Şubat 2001 | 28 | 10 | 11 | 7 | 55 | 39 | +16 | 35,71 | 1.46 |
| Milan
|
1 Temmuz 2001 | 5 Kasım 2001) | 13 | 8 | 3 | 2 | 26 | 12 | +14 | 61,54 | 2.08 |
 Panathinaikos
|
26 Aralık 2023 | 17 Mayıs 2024 | 26 | 14 | 6 | 6 | 58 | 40 | +18 | 53,85 | 1.85 |
 Al-Shabab
|
27 Aralık 2024 | 30 Haziran 2025 | 23 | 12 | 4 | 7 | 51 | 34 | +17 | 52,17 | 1.74 |
| Toplam Kariyer | 935 | 510 | 218 | 207 | 1.747 | 1.071 | +676 | 54,55 | 1.87 | ||
Detaylı Lig Karnesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.
| Profesyonel Kariyeri | Ulusal Lig | İstatistik | Not | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sezon | Kulüp | Lig kademesi | Puan | Poz | O | G | B | M | AG | YG | Av | % G | MBP | Açıklama | ||
| Türkiye |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||
| 1987-88 | MKE Ankaragücü | Süper Lig | 48 | 13. | 38 | 11 | 13 | 14 | 46 | 47 | −1 | 28,95 | 1.26 | |||
| 1988-89 | 60 | 6. | 36 | 17 | 9 | 10 | 53 | 41 | +12 | 47,22 | 1.67 | |||||
| Toplam | 74 | 28 | 22 | 24 | 99 | 88 | +11 | 37,84 | 1.46 | |||||||
| 1989-90 | Göztepe | 1. Lig | 63 | 2. | 32 | 18 | 9 | 5 | 58 | 32 | +26 | 56,25 | 1.97 | |||
| 1996-97 | Galatasaray | Süper Lig | 82 | 1. | 34 | 25 | 7 | 2 | 90 | 30 | +60 | 73,53 | 2.41 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||
| 1997-98 | 75 | 1. | 34 | 23 | 6 | 5 | 86 | 43 | +43 | 67,65 | 2.21 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 1998-99 | 78 | 1. | 34 | 23 | 9 | 2 | 85 | 30 | +55 | 67,65 | 2.29 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 1999-00 | 79 | 1. | 34 | 24 | 7 | 3 | 77 | 23 | +54 | 70,59 | 2.32 | UEFA Şampiyonlar Ligina katılım | ||||
| Toplam | 136 | 95 | 29 | 12 | 338 | 126 | +212 | 69,85 | 2.31 | |||||||
| İtalya |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||
| 2000-01 | Fiorentina | Serie A | 27 | 8. | 20 | 6 | 9 | 5 | 33 | 28 | +5 | 30,00 | 1.35 | |||
| 2001-02 | Milan | Serie A | 15 | 4. | 9 | 4 | 3 | 2 | 17 | 12 | +5 | 44,44 | 1.67 | |||
| Türkiye |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||
| 2002-03 | Galatasaray | Süper Lig | 77 | 2. | 34 | 24 | 5 | 5 | 61 | 27 | +34 | 70,59 | 2.26 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||
| 2003-04 | 41 | 6. | 26 | 11 | 8 | 7 | 40 | 34 | +6 | 42,31 | 1.58 | |||||
| 2011-12 | 86 | 1. | 40 | 25 | 11 | 4 | 78 | 30 | +48 | 62,50 | 2.15 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 2012-13 | 71 | 1. | 34 | 21 | 8 | 5 | 66 | 35 | +31 | 61,76 | 2.09 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 2013-14 | 9 | 7. | 5 | 2 | 3 | 0 | 7 | 3 | +4 | 40,00 | 1.80 | |||||
| 2017-18 | 43 | 1. | 18 | 14 | 1 | 3 | 41 | 12 | +29 | 77,78 | 2.39 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 2018-19 | 69 | 1. | 34 | 20 | 9 | 5 | 72 | 36 | +36 | 58,82 | 2.03 | UEFA Şampiyonlar Ligi'na katılım | ||||
| 2019-20 | 56 | 6. | 34 | 15 | 11 | 8 | 55 | 37 | +18 | 44,12 | 1.65 | UEFA Avrupa Ligi'na katılım | ||||
| 2020-21 | 81 | 2. | 40 | 26 | 6 | 8 | 80 | 36 | +44 | 65,00 | 2.03 | UEFA Avrupa Ligi'na katılım | ||||
| 2021-22 | 23 | 7. | 15 | 6 | 5 | 4 | 21 | 19 | +2 | 40,00 | 1.53 | |||||
| Toplam | 280 | 164 | 67 | 49 | 522 | 269 | +253 | 58,57 | 2 | |||||||
| Yunanistan |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||
| 2023-24 | Panathinaikos | Super League | 22 | 4. | 11 | 6 | 4 | 1 | 21 | 10 | +11 | 54,55 | 2 | |||
| Suudi Arabistan |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||
| 2024-25 | Al-Shabab | RSL | 37 | 6. | 21 | 11 | 4 | 6 | 47 | 30 | +17 | 52,38 | 1.76 | |||
| Kariyer toplam | 583 | 332 | 147 | 104 | 1.165 | 595 | +570 | 56,95 | 1.96 | |||||||
Şampiyonluk yaşadığı sezonlar. İkincilik yaşadığı sezonlardır. Üçüncülük yaşadığı sezonlar.
Performans zaman çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kulüp Takım Performansı[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Millî takım performansı[değiştir | kaynağı değiştir]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Açıklamalar
|
|
Kazandı / 1.
Finalist / 2.
Yarı Finalist / 3.
|
Takım İstatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lig Maçları başarı sıralaması[değiştir | kaynağı değiştir]
Şu anda aktif teknik direktör
|
Tüm Maçlar başarı sıralaması[değiştir | kaynağı değiştir]
Şu anda aktif teknik direktör
|
Başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyuncu olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Galatasaray (4 Kupa)
- Türkiye Kupası (3): 1976, 1982, 1985
- Süper Kupa (1): 1982
Teknik direktör olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye
- UEFA Avrupa Şampiyonası yarı finalist: 2008
- Türkiye U-21 (1 Kupa)
- Akdeniz Oyunları (1): 1993
- Galatasaray (20 Kupa)
- UEFA Kupası (1): 2000
- Süper Lig (8): 1997, 1998, 1999, 2000, 2012, 2013, 2018, 2019
- Türkiye Kupası (3): 1999, 2000, 2019
- Süper Kupa (5): 1996, 1997, 2012, 2013, 2019
- TSYD Kupası (3): 1997, 1998, 1999
Bireysel ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalya'da, Devlet Nişanı (italyanca: Ordine della Stella della Solidarieta Italiana) ile Commendatore unvanı alan ilk Türk teknik direktör.[51][52]
 |
İtalya Cumhuriyeti Kumandan Nişanı |
| — 25 Nisan 2007[53][54] |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "🎂 İyi ki doğdun İmparator Fatih Terim!". Galatasaray SK - YouTube. 3 Eylül 2020. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Fatih Terim, 20 yıl önce bugün imparator oldu". Habertürk. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ "Grande Terim".
- ^ Habertürk. "Fatih Terim resmen Panathinaikos'ta! - Futbol Haberleri". Habertürk. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ "Fatih Terim'in Kronolojik Olarak Tüm Kariyeri".
- ^ "Fatih Terim". Türkiye Futbol Federasyonu. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ "Fatih Terim'in kariyerindeki en kötü 5 an". GOAL.com. 14 Ekim 2009. 7 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2012.
- ^ "Terim, basın toplantısı düzenledi". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010.
- ^ "Fatih Terim resmi olarak tekrar Galatasaray'da". 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2011.
- ^ "Fatih Terim UEFA Elit Teknik Direktörler Forumu'na Katıldı". 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012.
- ^ "Terim'in imza töreni 20:30'da". 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ "millî takımda Terim dönemi". 24 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ "Fatih Terim'in Sözleşmesinin Uzatılması Kararı Alındı". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013.
- ^ "Terim ile 2 yıl daha". 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013.
- ^ "Kamuoyuna Duyuru". 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013.
- ^ "Türkiye - Andorra: 5-0". 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2017.
- ^ "Fatih Terim Kosova maçı basın toplantısı". Youtube. 12 Haziran 2017. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017.
- ^ "Fatih Terim itiraf etti: Kebapçıyı önce yumrukladım sonra tokatladım". Yeni Şafak. 27 Temmuz 2018. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2019.
- ^ "Nerede kalmıştık...@GalatasaraySK". @fatihterim - Twitter. 21 Aralık 2017. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ "Futbol A Takımı Teknik Direktörlüğü Görevi İçin Fatih Terim İle Anlaşmaya Varılması Hakkında - Düzeltme Açıklaması". Galatasaray SK - KAP. 22 Aralık 2017. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ "Teknik Direktörümüz Sayın Fatih Terim ile Sözleşme İmzalanması". Galatasaray SK - KAP. 8 Temmuz 2019. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ "Son dakika Galatasaray haberi: Fatih Terim'den şok tepki! Maç sona ermeden..." a Spor. 4 Ekim 2020.
- ^ "Son dakika: Fatih Terim "Ben de bıktım!"". fotoMaç. 4 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Sahadan niye kaçtığını herkes biliyor Fatih Hocam!." SABAH. 6 Ekim 2020. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Galatasaray 90+5'te yıkıldı". CNN Türk. 19 Ekim 2020. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
- ^ "BB Erzurumspor vs Galatasaray, 24.10.2020, Süper Lig". Mackolik. 24 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
- ^ "Fatih Terim'den çarpıcı açıklama". beIN Sports Türkiye. 24 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ "4. Fatih Terim dönemi sona erdi". ntvspor.net. 10 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2022.
- ^ "Fatih Terim resmen Panathinaikos'ta!". Fotomaç. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ "Panathinaikos'ta Fatih Terim dönemi sona erdi". NTV. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2024.
- ^ Asikci, Emre. "Fatih Terim appointed head coach of Saudi's Al Shabab". Anadolu Ajansı. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Fatih'i fazla beklemeyeceğiz". Aksiyon. 30 Ocak 2011. 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "Fatih Terim 50 yaşında". Hürriyet Daily News. 30 Ocak 2011. 28 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2011.
- ^ "Hemşehriniz Fatih Terim". Star Kibris. 29 Ocak 2011. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "Kramponlu Jöntürk". Sabah. 8 Şubat 2011. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "Nasıl Fatih Terim olunur?". NTV Spor. 11 Nisan 2011. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "Buse evlendi ablası hastaneye gitti". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2017.
- ^ Tiryaki, Erkan (23 Mart 2020). "Fatih Terim'in koronavirüs testi pozitif çıktı". Anadolu Ajansı. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2020.
- ^ "Fatih Terim corona virüsü tedavisi gördüğü hastaneden taburcu edildi". Hürriyet. 30 Mart 2020. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
- ^ mackolik.com. "Türkiye-İzlanda Maç detayı". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2014.
- ^ mackolik.com. "Türkiye-Kuzey İrlanda Maç detayı". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2014.
- ^ Terim: Da 'Imperatore' a commendatore da Napolitano (İtalyanca)
- ^ "Fatih Terim'e büyük onur". 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ "Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana". İtalya Cumhurbaşkanlığı Resmi Sitesi. 25 Nisan 2007. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013.(İtalyanca)
- ^ "Terim'e İtalya devlet nişanı". 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2008.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- TFF.org'da Fatih Terim
- TFF.org'da antrenör Fatih Terim
- Instagram'da Fatih Terim
- Twitter'da Fatih Terim
- Goal.com Profili 26 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)
- Galatasaray Resmi Sitesi >> Galatasaray Tarihi >> Unutulmayanlar >> Fatih Terim (1953- ) 3 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Terim Sadece Terim Değildir 26 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Transfermarkt'ta Fatih Terim
- National-Football-Teams.com'da Fatih Terim
- Transfermarkt'ta Fatih Terim (teknik direktör)
- Al Jazeera Türk - Portre: Fatih Terim 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Fatih Terim
- Beyazperde'de Fatih Terim
- Sinemalar.com'te Fatih Terim
Türkiye kadroları | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
- 1953 doğumlular
- Adana ili doğumlu futbolcular
- Türk erkek futbolcular
- Galatasaray SK futbolcuları
- Adana Demirspor futbolcuları
- Türkiye millî futbol takımı futbolcuları
- Süper Lig futbolcuları
- Türk teknik direktörler
- Galatasaray SK teknik direktörleri
- AC Milan teknik direktörleri
- ACF Fiorentina teknik direktörleri
- MKE Ankaragücü GSK teknik direktörleri
- Göztepe SK teknik direktörleri
- Türkiye millî futbol takımı teknik direktörleri
- Süper Lig şampiyonluğu kazanan teknik direktörler
- Süper Lig teknik direktörleri
- 1. Lig teknik direktörleri
- Serie A teknik direktörleri
- Commendatore Ödülü sahipleri
- Yaşayan insanlar
- Türkiye 21 yaş altı millî futbol takımı futbolcuları
- 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası teknik direktörleri
- 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası teknik direktörleri
- Erkek defans futbolcuları
- Türk gurbetçi teknik direktörler
- İtalya'daki gurbetçi teknik direktörler
- İtalya'daki Türk gurbetçiler
- Türk şövalyeler
- Türkiye 19 yaş altı millî futbol takımı futbolcuları
- 1. Lig futbolcuları
- 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası teknik direktörleri
- UEFA Avrupa Ligi kazanan teknik direktörler
- Panathinaikos AO teknik direktörleri
- Eş-Şebab (Suudi Arabistan) teknik direktörleri
- Yunanistan'daki gurbetçi teknik direktörler
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Üstün Hizmet Madalyası sahipleri
- Kıbrıs Türkü asıllı sporcular
- Yunanistan'daki Türk gurbetçi sporcular
- İtalya'daki Türk gurbetçi sporcular
- 20. yüzyılda Türk erkek sporcular
- Suudi Arabistan'daki gurbetçi teknik direktörler