Ester Handali
Ester Handali ya da Ester Kira (ö. 1590) önce Hürrem Sultan'ın sonra da Nurbanu Sultan'nın kirası olan Yahudi bir kadındı. Bu sultanların saray dışı meselelerini ve sultanlara mücevher sağlama işini üstlenmiştir. Ebelik konusundaki uzmanlığı sayesinde Kanuni Sultan Süleyman döneminde[1] hareme kabul edilmeye başlandı.[2]
Ester Handali ve kocası Eliya Handali Osmanlı haremindeki kadınlara mücevher, kozmetik ve pahalı giyecekler sağlama görevini üstlenmişlerdi. Kocasının ölümünden sonra Ester bu görevi tek başına yürüttü.[3] Önce Hürrem Sultan'ın sonra da Nurbanu Sultan'ın sırdaşı ve sekreteri görevini yaptı.Kanuni, II. Selim ve III. Murat zamanında yaşayan Ester, özellikle III. Murat döneminde İtalya Krallıkları ve Venedik ile ilişkilerde önemli rol oynadı.[4]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1600 yılında kapıkulu süvarileri, kendilerine verilmiş olan ayarı bozuk gümüş akçaların, gümrükleri elinde tutan Kira tarafından hazineye geçmiş olduğunu öne sürerek ayaklandılar, onu ve oğullarından birini öldürdüler. Mallarına el konan Kira'nın yalnız hazır nakit parası ve ticari malları 50 milyon akça (yaklaşık 400.000 altın düka) tutuyordu. Bununla birlikte 42 yerde emlaki, gemilerde ticaret malı ve yatırılmış sermayesi bulunuyordu. Kira'nın büyük sermayesi askere maaş olarak dağıtılmıştır.[5][6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rosanes'e göre 1556'da
- ^ Naim A. Güleryüz, Bizans'tan 20. Yüzyıla - Türk Yahudileri, s.78; ISBN 978-9944-994-54-5
- ^ Lamdan, Ruth (2007). "Jewish Women as Providers in the Generations Following the Expulsion from Spain". Nashim: a Journal of Jewish Women's Studies and Gender Issues. Cilt 13. ss. 49-67.
- ^ Naim A. Güleryüz, Bizans'tan 20. Yüzyıla - Türk Yahudileri, s.78-79; ISBN 978-9944-994-54-5
- ^ İnalcık, Halil (2021). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar -I. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 284. ISBN 978-9944-88-645-1.
- ^ Olson, Robert W. (1979). "Jews in the Ottoman Empire in Light of New Documents". Jewish Social Studies. 41 (1): 75-88. ISSN 0021-6704.
The murder of Esther Kyra in 1600 by the mounted cavalry (sipahis) of the Porte, who claimed the underweight coin (akçe) with which they were paid had been introduced into the treasury by her, seems to symbolize the decline of Jewish influence, which lasted for 200 years.