Emsalinur Kadınefendi
| Emsalinur Kadınefendi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1866 Abhazya |
| Ölüm | 1950 İstanbul, Türkiye |
| Defin | Yahya Efendi Mezarlığı, İstanbul |
| Eş(ler)i | II. Abdülhamid |
| Çocuk(lar)ı | Şadiye Sultan |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı (evlilikle) |
| Babası | Ömer Bey |
| Annesi | Selime Hanım |
| Dini | İslam |
Emsalinur Kadınefendi (y. 1866 - y. 1950), II. Abdülhamid'in yedinci eşi.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Emsalinur Kadınefendi, Abhazya'da doğdu.[1] Babası, Abhazyalı Ömer Bey[2] ve annesi Selime Hanım'dır. Kendisinden sekiz yaş küçük Tesrid Hanım adında bir kız kardeşi vardı. Kızkardeşi Tesrid Hanım, 1894 yılında Abdülmecid'in torunu ve Burhaneddin Efendi'nin oğlu olan İbrahim Tevfik Efendi ile evlendi.[1][3]
Rus-Türk Savaşı (1877-1878) sırasında ailesi Sapanca'ya yerleşti. Daha sonra babası, kızkardeşi Tesrid Hanım ile birlikte saray haremine gönderilmek üzere İstanbul'a götürüldü. Burada Osmanlı saray geleneğine göre adı Emsalinur olarak değiştirildi.[1]
Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Emsalinur, 20 Kasım 1885'te Yıldız Sarayı'nda II. Abdülhamid ile evlendi. [1] "Altıncı Kadınefendi" unvanı aldı. Evlendikten bir yıl sonra, 30 Kasım 1886'da tek çocuğu Şadiye Sultan'ı doğurdu.[4]
1895'te "Beşinci Kadınefendi" unvanına yükseldi. II. Abdülhamid, 1900 yılında Nişantaşı'nda bir köşk hediye etti.[1] 1901'de "Dördüncü Kadınefendi" unvanı aldı.[2] 1907'de Sarpanca, Kırkpınar'da bir cami yaptırdı.[1]
27 Nisan 1909'da II. Abdülhamid tahttan indirilip Selanik'e sürgüne gönderilmesine rağmen[5] Emsalinur, Selanik'e gitmedi ve İstanbul'da kaldı.[1] Selanik, 1912'de Yunanistan topraklarına kaldıktan sonra II. Abdülhamid, İstanbul'a dönmüş ve Beylerbeyi Sarayı'na yerleşmiştir. Nihayetinde II. Abdülhamid, 1918'de ölmüştür.[6]
Dulluk ve Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]1924'te İmparatorluk ailesi sürgüne gönderildi. Emsalinur kızı ile birlikte Paris'e gitti. Ancak birkaç yıl orada kaldıktan sonra İstanbul'a döndü.[1] Burada kızının Nişantaşı'ndaki konağına yerleşti.[7]
1934 yılında Soyadı Kanunu gereğince "Kaya" soyadını aldı. Emsalinur, oturduğu konak 1948 yılında Maliye Bakanlığı tarafından satıldıktan sonra, torununun Erenköy'de bulunan ve "Galip Paşa Köşkü" adıyla anılan konağına yerleşti. Ancak bu köşk 1948'de dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'e de satılınca Emsalinur evsiz kaldı. Hükûmet'in ona tahsis ettiği aylık 100 liradan başka bir geliri olmadığı için ev kiralamasının imkanı yoktu.[7] Emsalinur Kadın, Sabiha Gökçen'e tahsis edilen Beşiktaş'ta Milli Emlak'a ait evde "kiracı" olarak kalmasına izin verilmesini istiyordu.[7]
Cumhurbaşkanlığı dilekçeyi 6 Nisan 1948'de Başbakanlığa, birkaç gün sonra da Başbakanlık Maliye Bakanlığı'na devretti. Başbakanlık, Emsalinur'un durumunu araştırmasını ve gerçekten yardıma ihtiyacı varsa Milli Emlak binalarından birinde oturmasına izin verilmesini istedi.[7]
Emsalinur Kadınefendi 1950'da seksen dört yaşında öldü ve Yahya Efendi Mezarlığı'na gömüldü.[1][8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i Açba 2007, s. 137.
- ^ a b Çevrimli, Nilgün. Kurucudan Kadınları Tanımlama Şartları, Sosyal Durum ve Aile İlişkileri. s. 269.
- ^ Woronzow, Salome (20 Eylül 2016). Şehzade Zevceleri. Osmanlı Hanedanı Gelinleri 1850 - 1923. GRIN Verlag. s. 4. ISBN 978-3-668-30031-6.
- ^ The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. s. 289. ISBN 978-0-292-78335-5.
- ^ Salon, Richard C. (9 Ekim 2014). Balkanlar'da Savaş: Bir Ansiklopedik Tarih İmparatorluğunun Çöküşü Yugoslavya'nın Yıkılışı. ABC-CLIO. s. 1–2. ISBN 978-1-610-69031-7.
- ^ Parry, Milman; Lord, Albert B. (1979). Serbocroation heroic songs, Volume 1. Harvard University Press. s. 371.
- ^ a b c d "Abdülhamid'in 82 yaşında evsiz ve parasız kalan hanımı, devletten bir evde 'bekçilik etme' izni istiyor!". Habertürk. 13 Ağustos 2017. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 682.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Açba, Harun (2007). Kadın efendiler: 1839–1924. Profil.
- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.