Elektromanyetik top
Elektromanyetik top (Elektromayetik hızlandırıcı), elektrik ile çalışan elektromanyetik atkı fırlatıcısı. Patlayıcı veya sevk maddesi yerine manyetik alan kullanırlar. 3 türde elektromanyetik fırlatıcı vardır: Raylı Elektromanyetik Fırlatıcı (eng: railgun), Bobinli Elektromanyetik Fırlatıcı (eng: coilgun)[2] ve Gauss Tüfeği. Gauss tüfeği ikisinden daha önceye dayanır ve elektrik akımı yerine mıknatıs ve çarpışmayı kullanır.
Elektromanyetik fırlatıcıların askeri amaçlarda ve uzay aracı fırlatmada kullanılması düşünülmektedir ama henüz araştırma aşamasındadırlar. Kimyasal patlayıcıların kullanımına gerek duymadıkları için daha güvenlidirler.
Raylı Elektromanyetik Fırlatıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Raylı elektromanyetik fırlatıcı (railgun), elektromanyetik kuvvet kullanarak elektrik yüklü mermileri yüksek hızda fırlatmak için kullanılan bir cihazdır. Bu cihaz, birbirine hareketli bir plakayla bağlı iki paralel raydan geçirilen yüksek miktarda elektrik akımıyla çalışır. raylardan geçen akımların ürettiği manyetik alan, plakanın üstünden geçen akıma dik olduğu için ileriye doğru bir lorentz kuvveti oluşur. Bu kuvvet sayesinde plaka ve üstündeki mermi çok yüksek hızlara çıkabilir.
Türkiye, TÜBİTAK tarafından "SAPAN" adında bir elektromanyetik silah üretmiştir.[3][4][5]
Bobinli Elektromanyetik Fırlatıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bobinli Elektromanyetik Fırlatıcı (coilgun), elektromanyetik kuvvet kullanarak elektrik yüklü mermileri yüksek hızda fırlatmak için kullanılan bir cihazdır. Bu cihaz Raylı fırlatıcıdan farklı olarak etrafı bobinle sarılmış bir tüpteki manyetik alandan ferromanyetik bir merminin geçirilmesiyle çalışır. Bobinlerden elektrik akımı geçirilerek elektromıknatıs olarak kullanılırlar.
Gauss topu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Gauss topu, mıknatıs ve çarpışma kullanılan bir elektromanyetik fırlatıcıdır Newton Beşiği'ne benzer bir yapıdadır. Bir yöne doğru dizilmiş ve o yöndeki tarafında iki tane ferromanyetik top olan mıknatısların arka tarafına bir ferromanyetik top fırlatılır, bu top mıknatısa çarptığında momentumu ileri yöndeki son topa aktarılır ve bu topla mıknatıs arasında uzaklık olduğu için sonraki mıknatısa ulaştığındaki hızı bir önceki çarpışmadakinden fazla olmuş olur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Fletcher, Seth (5 Haziran 2013). "Navy Tests 32-Megajoule Railgun |". Popular Science. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2013.
- ^ "İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi". ELEKTROMANYETİK FIRLATICILAR. Çağdaş TUNCEROĞLU, Uğur HASIRCI, Engin HÜNER, Zülkif SARI. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "TÜBİTAK'tan elektromanyetik silah "SAPAN". 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2016.
- ^ "İşte Türkiye'nin elektromanyetik silahı Sapan". 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.
- ^ "TÜBİTAK Elektromanyetik Fırlatma Sistemi SAPAN". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.