Dizgin

Dizgin, binek hayvanlarını kontrol etmek için binicinin tuttuğu ip veya kayış. Hayvanı önden çekmek için kullanılan ipe ise yular denir.

Kontrol ipi (yular ya da dizginler) atın başlığını, gem yoksa çene altından, gem varsa gemin çene ve dile baskısını kontrol eden mekanizmasının iki yanından çeker.

Kullanımı

Kontrol, insanın kol gücünün hayvanın burnu yönlendiren boyun kaslarına galip gelmesi ve itaatsizlik durumunda hassas burun, ağız ve çene bölgesine yapılan basıncın acı vermesiyle sağlanır.

En basit hayvan baş bağı, ilmek-içinden-ilmek ya da sabit bir halka içinden ilmektir. İlmek kısmı sıkışırsa çekilmezken bile hayvanın canını yakabilir. İlmek kısmı gevşerse hayvan kontrolden çıkabilir.

İpten 7 düğümlü at başlığı, en alttaki 3 halkalı dizgin düğümü¨, en üstteki Sancak bağı, diğerlerinin hepsi Gerçek aşık düğümü

Daha karmaşık bir yöntemle tek ipte hayvan baş bağı 3 halkalı dizgin düğümü kullanarak yapılır.^[1]

Bir sonraki aşama, burnu çevreleyen kısmın (burunsallık) bükük ağaçtan ya da deriden yapılıp iplerle ya da kayışlarla kulak arkası, ense ve boyuna asılmasıyla yapılandır. Hayvanın yüzüne güzel yerleşen ve ağırca kalın bir yün dizgin ipiyle birlikte kullanılan bir burunsallık, iyi terbiyelenmiş bir hayvana hem binicinin sinyallerini hafif hareketlere rağmen hassas olarak verir hem de daha az acı verir.

Bir sonraki aşamada atlarda ahır yuları ile binek başlığı, at başlığının iki ayrı amaçlı çeşitleri olarak ortaya çıkarlar. Binek başlığının ağız içinde ağızlık demiri olur. Ağızlık demirinin parçaları gem ve kantarma, hem binicinin kontrol sinyallerini atın çok daha hassas dokunuşlarla anlayabilmesini sağlar hem de itaatsizlikte dizginleri çekince atın dudak, çene, damak ve en yakın dişlerine çok büyük acı ve bazen de zarar verir. Atın huyuna ve binicinin kontrol gereksinimine bağlı olarak çeşitli Ağızlık demiri türleri vardır.

Bölümleri

Kullanım maksatlarına göre birçok çeşidi bulunan at binek başlığın ana parçaları, tepe kayışı, yanak kayışı, burunsallık, çene altı kayışı, alınsallık, boğaz altı kayışı, dizgin, ağızlık demiri (Gem, kantarma vb.) ve yanak lastikleridir.

Bir de çene altına püskül asılabilir; sineklerden korur.