Dicle Tüneli
 | Bu madde veya bölüm Birkleyn Mağaraları adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Dicle Tüneli (Bırkleyn Mağaraları), Diyarbakır ili, Lice ilcesinde bulunan coğrafi ve arkeolojik alandır.
Diyarbakır merkezin 90 km kuzeyinde, Lice, Abalı köyüne 1,5 km uzaklıktadır. Birbirine paralel kayalıkların içinde beş mağara yer alır. Dicle Nehri'nin Doğu kolu olan Dibni Çayı alandaki mağaraların birinden girer, diğer taraftan çıkar. Buraya Dicle tüneli denilmektedir. Diclenin doğduğu yer olduğu sanılan bu alana Asur kralları kitabe ve kabartmalar yaptırmıştır. Alanda beş mağara yer alır.[1]
Birinci mağara: Dibni Çayı'nın aktığı doğal tünel olup, 870 m uzunluk, 20–25 m yüksekliğe sahiptir. Tünelin sonunda üç çivi yazıtı ve iki kabartma bulunur. I.Tiglat-pilaser'in yazıtı ve kabartması, yine III. Salmanassar'ın yazıtı ve kabartması yer alır.
İkinci mağara: Üçgen şeklindeki mağara 450–500 m uzunluk, 20 m yükseklik, 25 m genişliğe sahiptir. Mağara prehistorik devirden Orta Çağa kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır. Mağarada Asur Kralı III. Salmanassar'ın karbartması ve iki adet kitabeleri bulunmaktadır. Bu mağarada yapılan kaçak kazı buluntularından tarih öncesi zamanlarda kullanıldığı saptanmıştır. Mağara Genç Neolitik çağdan itibaren, MÖ 4. binyıl, MÖ 2. binyıl, erken ve orta demir çağında kullanılmıştır. Mağara yüzeyinde yoğun olarak Bizans dönemi seramik kalıntılarına rastlanmıştır. Horasan harcıyla yapılmış bina temelleri bulunur.
Üçüncü mağara: İkinci mağaranın 200 m doğusunda yer alır. 200 m uzunluğundaki mağara iki kısımdan oluşur. İlk giriş kısmında tarih öncesi obsidiyen parçaları ve Hassuna seramiği, iç taraf Demir çağı seramiklerine rastlanmıştır.
Dördüncü mağara: Birinci mağaranın giriş kısmının kuzeyinde yer alır. Önde geniş bir alan arka kısımda daha dar bir alan bulunur. Geniş kısım yoğun olarak insan yerleşiminde kullanılmıştır. Kaçak kazı kuyularında görülen üç tabaka, uzun süreli yoğun yerleşmeye işaret eder. Genç Neolotik zaman ve Demir çağına ait seramik parçaları bol miktarda bulunmaktadır.
Beşinci mağara: Korha Dağı'nın güney yamaçlarında bulunan küçük bir mağaradır. Demir Çağına ait seramik parçaları mağaranın insanlar tarafından kullanıldığına işaret etmektedir.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Tünel çıkışında üzerinde mağara -
III. Salmanassar'ın karbartması
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ SCHACHNER, Andreas. "BIRKLEYN MAĞARALARI (DİCLE TÜNELİ) YÜZEY ARAŞTIRMASI, 2004". academia.edu. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- A. Schachner, Assyriens Könige an einer Quellen des Tigris. Archäologische Untersuchungen im Höhlensystem von Bırkleyn und am sogenannten Tigris-Tunnel, Istanbuler Forschungen 51 (Tübingen: Wasmuth, 2009) Türkçe Özet: 271-285.