Cittaslow
_widziany_z_Bramy_Lidzbarskiej..jpg)
Cittaslow, 1999 yılında İtalya'da kurulmuş uluslararası bir belediyeler birliğidir. Kelime kökeni İtalyanca "Città (Şehir)" ve İngilizce "Slow (Yavaş)" kelimelerinin birleşmesiyle türetilen "Cittaslow", "Sakin Şehir" anlamında kullanılmaktadır.[1] Doğan Hasol Cittaslow kavramının Türkçe karşılığını "yavaşkent" olarak ifade etmiştir.[2] Yavaş Hareketi'nin bir parçası olarak bilinmektedir. İtalya'nın dört küçük kentinin belediye başkanlarının (Bra - Francesco Guida, Orvieto - Stefano Cimicchi ve Positano - Domenico Marrone) 1999 yılında bir araya gelerek Slow Food hareketini kentsel boyuta taşımak amacıyla Greve in Chianti Belediye Başkanı Paolo Saturnuni'nin önderliğinde kurulmuştur. Birliğe üye olmak isteyen kentlerin üye olabilmeleri için birliğin belirlediği kriterler üzerinden değerlendirilmesi ve Cittaslow felsefesine uygunluğu denetlenmektedir. Birlik kurulduğu zaman 59 olan bu kriterler 2013 yılında Uluslararası Bilim Komitesi tarafında yapılan bir çalışmayla güncellenmiş ve sayısı 70'e çıkmıştır. Kurulduğu ilk yıllarda İtalyan kentleri arasında yaygınlaşan hareket, günümüzde 28 ülkede 182 üyeye sahiptir.[3] Dünyanın ilk ve tek Cittaslow Metropolü 2021 yılında İzmir olmuştur.[4]
Organizasyon yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cittaslow, belediyelerin üye olabildiği, Merkezi İtalya'da bulunan uluslararası bir birliktir. Birliğin merkezi İtalya'nın Orvieto kentindedir.[5] Birliğin üyeler arasında seçilen bir başkanı, başkan yardımcıları ve birliğin faaliyetlerini sürdürmekle görevli genel sekreteri bulunmaktadır. Birlik, yerinden yönetim ilkeleri çerçevesinde ulusal ağlar kurmuştur. Cittaslow'a bir ülkeden 3 kentin üye olmasıyla bu 3 kent bir araya gelerek o ülkenin ulusal ağını oluşturur. Ulusal ağ oluşturan ülkeler birliğin yönetim organı olan Uluslararası Koordinasyon Komitesi'nde temsil edilir.
Amaç
[değiştir | kaynağı değiştir]Cittaslow hareketinin kuruluş amacı kentlerin kendi kimliklerine sahip çıkarak küreselleşme sonucu ortaya çıkan kentlerin birbirine benzemesine, aynılaşmasının önüne geçilmesidir. Kentlerin yönetilirken yerel yemeklerine, yöresel mimarisine, geleneklerine, göreneklerin, zanaatlarına, esnafına sahip çıkılması ve desteklenmesi, birliğin üye kentler için ortaya koyduğu kriterler vasıtasıyla sağlanmaya çalışılmaktadır.
Üyelik
[değiştir | kaynağı değiştir]Cittaslow Uluslararası Birliği'ne üye olmak isteyen kentler, birliğin belirlediği 7 kriter çerçevesinde projeler geliştirmesi bu projeleri belgeleyerek bir başvuru dosyası haline getirmesi gerekmektedir. Kentler kriterler çerçevesinde faaliyetlerin üzerinden kriterlerin gerçekleştirilme oranına göre değerlendirilmekte ve puan almaktadır. Bir kentin Cittaslow olması için Cittaslow felsefesine uygun hareket etmesi, nüfusunun 50.000'in altında olması ve Birlik'e sunduğu başvuru dosyası üzerinden yapılan değerlendirmeden geçer puan alması gerekmektedir. Başvuru sürecinde aday kentlere Genel Merkez'den veya Ulusal Ağlardan temsilciler giderek yerinde değerlendirme yapabilir. Cittaslow üyelik kriterleri şu alt başlıklarda yer almaktadır:
- Çevre politikaları
- Altyapı politikaları
- Kentsel yaşam kalitesi politikaları
- Tarım, turizm, esnaf ve sanatkarlara dair politikalar
- Misafirperverlik, farkındalık ve eğitim için planlar
- Sosyal uyum
- Ortaklıklar
Cittaslow Üyelik Kriterleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Cittaslow ağına katılmak isteyen kentler; çevre politikaları, altyapı politikaları, kentsel yaşam kalitesi politikaları, tarım, turizm ve esnaf politikaları, misafirperverlik ve farkındalık planları, sosyal uyum ve ortaklıklar olmak üzere yedi ana kriter çerçevesinde değerlendirilmektedir. Çevre politikaları kapsamında şehirlerin hava ve su kalitesini belirlenen standartlarda tutması, atık yönetimi ve geri dönüşümü teşvik etmesi, enerji tasarrufu sağlaması ve biyoçeşitliliği koruması beklenir. Ayrıca, gürültü ve ışık kirliliğinin azaltılması da önemli kriterler arasındadır. Altyapı politikaları, sürdürülebilir ulaşımı teşvik eden bisiklet yolları ve toplu taşıma bağlantıları oluşturmayı içerir. Engellilere yönelik erişilebilirlik düzenlemeleri, aile ve çocuk dostu mekanlar ile sağlık hizmetlerine kolay erişim sağlanması da bu kategoride değerlendirilir. Kentsel yaşam kalitesi açısından ise şehirlerin, yeşil alanlarını artırması, tarihi ve kültürel mirasını koruması, yerel ekonomiyi destekleyici projeler geliştirmesi ve sürdürülebilir mimariyi teşvik etmesi gerekir. Tarım, turizm ve esnaf politikaları yerel üretimi teşvik etmeyi, geleneksel el sanatlarını korumayı ve GDO'suz tarımı desteklemeyi içerir. Ayrıca, kamu kurumlarında yerel ve organik gıdaların kullanılması ve geleneksel kültürel etkinliklerin sürdürülebilirliğinin sağlanması da bu kriterler arasında yer alır. Misafirperverlik ve farkındalık kapsamında, kent sakinleri ve esnafın Cittaslow felsefesi konusunda bilinçlendirilmesi, eğitim programları düzenlenmesi ve yerel yönetimlerin aktif iş birliği içinde olması teşvik edilir. Sosyal uyum kriterleri ise toplumda ayrımcılığın önlenmesini, farklı kültürlerin entegrasyonunu, gençlerin istihdamını artırmayı ve sosyal dayanışmayı güçlendirmeyi hedefler. Son olarak, uluslararası ortaklıklar kapsamında Cittaslow kentlerinin, doğal ve geleneksel gıdaları destekleyen kuruluşlarla iş birliği yapması ve gelişmekte olan ülkelerde Cittaslow modelinin yayılmasına yönelik projeleri desteklemesi beklenir.[6]
Sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'deki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Almanya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bad Schussenried
- Bad Essen (Niedersachsen)
- Bad Wimpfen
- Berching
- Bischofsheim
- Blieskastel
- Deidesheim
- Hersbruck
- Homberg (Efze)
- Lüdinghausen
- Maikammer
- Meldorf
- Michelstadt
- Nördlingen
- Penzlin
- Schneverdingen
- Schwetzingen
- Selfkant
- Spalt
- Stollberg
- Waldkirch
- Wirsberg
- Zwingenberg
- Überlingen
Avustralya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Avusturya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Belçika'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beauvechain
- Chaudfontaine
- Damme
- Enghien
- Estinnes
- Jurbise
- Silly
- Maaseik (Limburg)
Birleşik Krallık'taki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Brezilya'daki Sakin Şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Danimarka'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Svendborg
- Mariager
Finlandiya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Labastide-d'Armagnac
- Segonzac
- Cazaubon
- Créon
- Labouheyre
- Le Haillan
- Lectoure
- Lens
- Loix
- Mirande
- Saint-Antonin-Noble-Val
- Samatan
- Simorre
- Valmondois
Güney Afrika'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Kore'deki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Cheongsan Island, Wando, South Jeolla
- Jeungdo, Sinan County, South Jeolla
- Damyang, South Jeolla
- Akyang town of Hadong, South Gyungnam
- Yesan
- Jangheung county, South Jeolla Province
- Gimhae
- Mokpo
- Sangju City
- Seocheon
- Taean
Hollanda'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Borger‑Odoorn
- Echt‑Susteren
- Eijsden‑Margraten
- Gulpen‑Wittem
- Heerde
- Midden‑Delfland
- Peel en Maas
- Vaals
- Westerwolde
- Alphen‑Chaam
İspanya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Begur
- Bigastro
- Lekeitio
- Mungia
- Pals
- Rubielos de Mora
- Artà
- Balmaseda
- Begues
- Benabarre
- Bubión
- La Orotava
- Morella
İsveç'teki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abbiategrasso
- Acqualagna
- Acquapendente
- Altomonte
- Amalfi
- Amelia
- Anghiari
- Asolo
- Barga
- Bazzano
- Borgo Val di Taro
- Bra
- Brisighella
- Bucine
- Capalbio
- Caiazzo
- Casalbeltrame
- Castel San Pietro Terme
- Castelnovo ne' Monti
- Castelnuovo Berardenga
- Castiglione del Lago
- Castiglione Olona
- Cerreto Sannita
- Chiavenna
- Chiaverano
- Cisternino
- Città della Pieve
- Città Sant'Angelo
- Civitella in Val di Chiana
- Cutigliano
- Fontanellato
- Francavilla al Mare
- Galeata
- Giffoni Valle Piana
- Giuliano Teatino
- Greve in Chianti
- Guardiagrele
- Levanto
- Massa Marittima
- Monte Castello di Vibio
- Montefalco
- Morimondo
- Novellara
- Orsara di Puglia
- Orvieto
- Pellegrino Parmense
- Penne
- Pianella
- Piossasco
- Pollica
- Positano
- Pratovecchio
- Preci
- San Daniele del Friuli
- San Gemini
- San Miniato
- San Potito Sannitico
- San Vincenzo
- Santa Sofia
- Scandiano
- Stia
- Suvereto
- Teglio
- Tirano
- Todi
- Torgiano
- Trani
- Trevi
- Zibello
Kanada'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Cowichan Bay
- Naramata
- Lac-Mégantic
- Wolfville
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Norveç'teki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Polonya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Biskupiec, Warmia i Mazury
- Reszel, Warmia i Mazury
- Lidzbark Warmiński, Warmia i Mazury
- Bisztynek, Warmia i Mazury
- Murowana Goślina, Wielkopolska
- Nowe Miasto Lubawskie, Warmia i Mazury
- Barczewo
- Bartoszyce
- Biała Piska
- Braniewo
- Działdowo
- Dobre Miasto
- Głubczyce
- Goldap
- Golub-Dobrzyń
- Górowo Iławeckie
- Jeziorany
- Kalety
- Kisielice
- Lidzbark
- Lubawa
- Morąg
- Nidzica
- Nowy Dwór Gdański
- Olecko
- Olsztynek
- Orneta
- Pasym
- Prudnik
- Rejowiec Fabryczny
- Rzgów
- Ryn
- Sępopol
- Sianów
- Sierpc
- Szczytno
- Węgorzewo
- Wydminy
Portekiz'deki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'deki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çameli, Denizli[10]
- Ahlat, Bitlis[11]
- Akyaka, Muğla[12]
- Arapgir, Malatya[13]
- Eğirdir, Isparta[14]
- Finike, Antalya[15]
- Foça, İzmir[16]
- Gerze, Sinop[14]
- Gökçeada, Çanakkale[12]
- Göynük, Bolu[14]
- Güdül, Ankara[17]
- Halfeti, Şanlıurfa[18]
- İzmir[4]
- İznik, Bursa[19]
- Kemaliye, Erzincan[20]
- Köyceğiz, Muğla[21]
- Mudurnu, Bolu[22]
- Perşembe, Ordu[12]
- Safranbolu, Karabük[23]
- Seferihisar, İzmir[24]
- Şavşat, Artvin[25]
- Uzundere, Erzurum[26]
- Vize, Kırklareli[27]
- Yalvaç, Isparta[12]
- Yenipazar, Aydın[12]
- Daday, Kastamonu [28]
- İbradı, Antalya[29]
- Şarköy, Tekirdağ[29]
Yeni Zelanda'daki sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski sakin şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Taraklı, Sakarya (2011-2022)[12][30]
- Bali (Endonezya)
- Santorini (Yunanistan)
- Reykjavik (İzlanda)
- Dubrovnik (Hırvatistan)
- Venice (İtalya)
- Barcelona (İspanya)
- Tokyo (Japonya) - Shibuya & Shinjuku Bölgeleri
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cittaslow nedir?-cittaslowseferihisar.org". 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2011.
- ^ Yavaşkent. Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları. 2010. s. 497.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2014.
- ^ a b "Izmir is Candidate to Become the First Cittaslow Metropolis | Cittaslow International". www.cittaslow.org (İngilizce). 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2014.
- ^ "Üyelik Süreci ve Kriterler – Cittaslow Türkiye". 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ a b http://www.cittaslow.org.au/ 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cittaslow.org.au
- ^ a b c d https://www.gundemkibris.com/kibris/gecitkale-de-artik-cittaslow-h250995.html[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Çameli, Cittaslow Türkiye Ağı'na Katıldı! – Cittaslow Türkiye". Cittaslowturkiye.org. 2025-06-24. Erişim tarihi: 2025-11-06.
- ^ "Ahlat, Bitlis". Cittaslow Türkiye Resmi İnternet Sitesi. 28 Temmuz 2020. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f "Soyer: Cittaslow'a Üyeliğin Daha Fazla Yaygınlaşmasını Bekliyoruz". sondakika.com. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012..(Türkçe)
- ^ "Arapgir artık sakin şehirde tescilli". Sabah. 28 Kasım 2021. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021.
- ^ a b c "Bolu'nun Göynük, Sinop'un Gerze ve Isparta'nın Eğirdir ilçeleri sakin şehir unvanı aldı". www.ntv.com.tr/. NTV.com.tr sitesi, 6 Şubat 2017. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.
- ^ "22'nci 'sakin şehir' Finike". Birgün. 18 Nisan 2023. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.
- ^ "Foça da artık 'Yavaş Kent'". Milliyet. 29 Kasım 2021. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "Türkiye'nin Yeni Sakin Şehri Güneydoğu'dan". ntvmsnbc.com. 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013..(Türkçe)
- ^ "Bursa'nın İznik ilçesi 'Sakin Şehir' ilan edildi". www.trthaber.com. 28 Kas 2021. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erzincan'ın turistik Kemaliye ilçesi 'sakin şehirler ağına' dahil edildi". Anadolu Ajansı. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ "Köyceğiz, Muğla". Cittaslow Resmi İnternet Sitesi. 28 Temmuz 2020. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ Digital, 362. "Safranbolu'ya Uluslararası Bir Başarı Daha". safranbolu.bel.tr. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "Seferihisar nasıl sakin şehir seçildi?". www.cnnturk.com. CNNTURK.com sitesi 6 Şubat 2017. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ "Vize Artık Resmen 'Sakin Şehir'". trakyaka.org.tr. Trakyaka.org.tr sitesi 20 Temmuz 2012. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.
- ^ "Kastamonu'nun Daday ilçesi Türkiye'nin 25. "Sakin Şehri" oldu". Anadolu Ajansı.com.tr. 30 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ a b "Üye Kentler – Cittaslow Türkiye". 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ "Taraklı 'Sakin Şehir' listesinden çıkartıldı". halk54.com. 16 Mayıs 2022. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.