Bogdan Filov
| Bogdan Dimitrov Filov Богдан Димитров Филов | |
|---|---|
| |
| 28. Bulgaristan başbakanı | |
| Görev süresi 15 Şubat 1940 - 14 Eylül 1943 | |
| Hükümdar | III. Boris (1940 - 28 Ağustos 1943) II. Simeon (28 Ağustos -14 Eylül 1943) |
| Yerine geldiği | Georgi Kyoseyvanov |
| Yerine gelen | Petar Gabrovski (Geçici) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 10 Nisan 1883 Eski Zağra, Doğu Rumeli, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 01 Şubat 1945 (61 yaşında) Sofya, Bulgaristan |
| Partisi | Bağımsız |
Bogdan Dimitrov Filov (Bulgarca: Богдан Димитров Филов; 10 Nisan 1883 – 1 Şubat 1945), Bulgar arkeolog, sanat tarihçisi ve politikacı. II. Dünya Savaşına denk başbakanlığı döneminde, Bulgaristan, Mihver Devletlerinin yedinci üyesi haline gelmişti.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Filov, 10 Nisan 1883'te Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan Doğu Rumeli'nin Eski Zağra şehrinde doğdu. Eğitimini Alman İmparatorluğu'nda; Leipzig, Freiburg ve Würzburg şehirlerinde tamamladı. Filov'un yazdığı doktora tezi, prestijli Alman Klio dergisinin eki olarak, Leipzig'de kitap halinde yayınlandı. 1 Mayıs 1906'da, Sofya Ulusal Arkeoloji Müzesi'nde çalışmaya başladı. 1907-1909 yılları arasında, Avrupa'nın değişik şehirlerinde (Bonn, Paris ve Roma) arkeoloji ve nümismatik konularında çalışma ve araştırmalarda bulundu. Ülkesinde pre-klasik arkeolojik dönem konusunda, branşının en önde gelen kişisiydi. 1918 yılında, Peresadyes adlı İliryalı antik topluluğa ait, içinde demir ve altından yapılmış zengin materyallerin bulunduğu Trebenishta nekropolisini keşfetti. 1910-1920 yılları arasında Ulusal Arkeoloji Müzesi'nin yöneticisi olarak çalıştı. 1912'de Yanbolu şehri yakınlarındaki Kabile antik şehrinde yapılan ilk kazıları da yönetti. 1920'de, Sofya Üniversitesi'nden arkeoloji ve sanat tarihi konularında profesörlük unvanını elde etti ve bu üniversitede 1920 yılında kurulan arkeoloji kürsüsünün başına getirildi. 1937 senesinde ise Bulgar Bilimler Akademisi'nin başına getirildi.
Siyasi hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Georgi Kyoseyvanov'un istifasının ardından, Çar III. Boris'in yandaşı olan Filov, 15 Şubat 1940 tarihinde Bulgaristan Krallığı başbakanı olarak atandı. 7 Eylül 1940 tarihinde imzalanan Craiova Anlaşması ile Güney Dobruca Bölgesi Bulgaristan'a verilmekteydi. Ertesi yılın 14 Şubatında da Mihver Devletleri ile saldırmazlık anlaşması imzalayan Bulgaristan, 1 Mart tarihinde de üçlü pakta dahil oldu. Bulgaristan Bağımsızlık Gününe denk gelen 3 Mart tarihinde Alman birlikleri, Yugoslavya ve Yunanistan'ı işgal etmek üzere Bulgaristan topraklarına girdiler. Böyle olmakla birlikte, Bulgar devleti mümkün olduğunca savaş dışında kalmaya çalışıyordu. Ağustos 1943'te Çar Boris'in ölümü üzerine yerine II. Simeon tahta geçti. Yeni çarın yaşı küçük olduğu için kurulan Kraliyet Konseyinin üyelerinden birisi de Başbakan Flov idi.
Antisemitik yasalar ve Nazi yanlısı politikalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Filov hükûmetinin Kasım 1940 yılında teklif ettiği Ulusu Koruma Kanunu, 24 Aralık 1940 tarihinde parlamentoda onaylanarak yürürlüğe girdi. Bu kanun, Nazi Almanyası'nın yürürlüğe koyduğu ve Yahudilerin tüm haklarını elinden alan Nürnberg Yasalarının bir benzeri idi.[1]
Filov, Bulgaristan'daki tüm Yahudilerle ilgilenecek, icrai yetkilere sahip bir komiserlik teşkil etti. İlhak edilen bölgelerde yaşayan ve Bulgar vatandaşı olmayan Yahudiler, Mart 1943 tarihli bir hükûmet kararnamesiyle Nazi imha kamplarına gönderildiler. İlhak edilen Kuzey Yunanistan ve Vardar Banovina bölgelerinde yaşayan toplam 11,343 Yahudi Nazilere teslim edildi ki, bunların tamamı daha sonra Treblinka İmha Kampı'na gönderildi ve hemen tamamı burada katledildi.[2] Bununla birlikte, Bulgar Ortodoks Kilisesi ve Parlamento sözcüsü Dimitar Peshev'in çabaları ve muhalafetiyle, Nazi işbirlikçisi yönetim, Bulgar vatandaşı yaklaşık 50,000 Yahudiyi sürgün edemedi ve böylelikle bu insanların hayatı kurtuldu.
Öldürülmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ateşkesten sonra, 1944 yılında Sovyetler Birliği kuvvetleri Bulgaristan'a girdi. Akabinde kurulan komünist yönetim, Kraliyet konseyi üyelerini tutuklayıp, halk mahkemesinde yargıladı. Filov'la birlikte 92 kamu görevlisi ölüm cezasına çarptırıldı. 1 Şubat 1945'te Sofya mezarlığında kurşuna dizilen mahkûmlar, bir bomba tarafından oluşturulan bir çukura topluca gömüldüler.[3] Filov'un tüm mallarına el konuldu ve karısı da sürgüne gönderildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "www.ushmm.org". 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2009.
- ^ "The Holocaust of Jews from Trakia and Macedonia". 27 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
- ^ "100 Death Sentences", TIME Magazine, February 12, 1945
