Bob Marley
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Mayıs 2011) |
| Bob Marley | |
|---|---|
 Bob Marley, 1980'de Zürih'te sahnede | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | Robert Nesta Marley 6 Şubat 1945 Saint Ann, Jamaika |
| Ölüm | 11 Mayıs 1981 (36 yaşında) Miami, Florida, ABD |
| Tarzlar | Reggae, Ska |
| Meslekler | Şarkıcı, Söz yazarı, Gitarist |
| Etkin yıllar | 1962-1981 |
| Müzik şirketi | Studio One, Beverley's, Upsetter/Trojan, Island/Tuff Gong |
| İlişkili hareketler | The Wailers Band, The Wailers |
| Resmî site | www.BobMarley.com |
Robert Nesta "Bob" Marley (6 Şubat 1945 - 11 Mayıs 1981), Jamaikalı reggae sanatçısıdır. Bob Marley, 130'un üzerinde plağı, yüzlerce şarkısı bulunan bir reggae efsanesi olarak kabul edilir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bob Marley, gerçek adı Robert Nesta Marley, 6 Şubat 1945'te doğdu. Beş yaşındayken, annesi Kingston'a taşınmaya karar vermiş ve orada Bob ve ailesi, yaşamı boyunca Bob'un en iyi arkadaşlarından biri olan Bunny Livingston ve ailesi ile birlikte yaşamışlar. Bob ve Bunny, o yıllardan beri müzik ile uğraşmışlar.
Müzik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bob Marley, reggae müziğinin sadece Jamaika sınırları içerisinde kalmasından ziyade, onu bütün dünyaya duyuran en önemli isimlerden biridir. Büyük bir kesim tarafından bu tür müziğin kralı olarak ifade edilen Bob Marley, söz yazarı, şarkıcı ve gitaristtir. Profesyonel anlamda müziğe The Wailers grubu ile başlamıştır. The Wailers, Peter Tosh ve Bunny Livingston'dan oluşuyordu ki, bu isimler de daha sonradan Bob Marley gibi solo kariyer çalışmalarına devam ettiler. İlk hitleri "Simmer Down" olmuştu.
Bob, The Wailers'dan ayrıldıktan sonra, üç kadın reggae sanatçısının oluşturduğu The I-Threes adlı gruba müzikal alanda yardım etti. Topluluğun elemanlarından Juddy Mowatt, tecrübeli sanatçı için şu ifadeyi kullanmıştı; "Bob Marley’in şarkı sözü ve müzik altyapısı öylesine gelişmiş ki, kendisi bir müzik ansiklopedisi gibi"
Bu ünlü Jamaikalı söz yazarı, sadece kendisi ile değil bu grubu ile de, "ada müziğinin" evrensel bir boyut kazanmasını sağladı. Şarkılarında politik ancak basit bir içerik vardı.
"Catch A Fire"ı 1972 yılında yayımladı. Bu çalışmayı; 1973 çıkışlı "Burnin’", 1975'te kaydedilen "Natty Dread" ve 1975 tarihli "Live" albümleri izledi. İngiltere, Almanya gibi önemli Avrupa ülkelerinde de hatırı sayılır bir dinleyici kitlesine sahip oldu. Bu sayede Avrupa'da özellikle o yıllar için büyük önem taşıyan konserler verdi.
En popüler şarkılarından biri olan "Get Up, Stand Up", sosyal karmaşayı konu edinir. "No Woman, No Cry" gibi politik olmayan içerikte parçaları da vardır.
Birleşmiş Milletler "Barış Madalyası", 1978'de Afrika insanına yapılan insancıl yardımlara şarkılarıyla destek olduğu için, Bob Marley'e verilmiştir. Ve bu ödülü aldığı sene insancıl yardım amacıyla Jamaika'da konsere çıkmıştır. Müzisyenliğiyle uluslararası alanda kabul gören Marley, insani yönüyle de büyük takdir kazanmıştır.
Yaptığı "I Shot The Sheriff" ve "Get Up, Stand Up" gibi şarkılar sanatçı Eric Clapton tarafından yıllar sonra yeniden düzenlenmiştir.
Bob Marley çok az kişinin inandığı Rastafarianizm dinine mensuptur. Bu din eski Etiyopya topraklarından çıkmıştır ki saçını "Rasta" yapmasının nedeni de dinî inancıdır. "Rasta" saç stili bu gün moda olarak kullanılsa da Bob Marley buna karşıdır. Bu saç stilinin gerçek adı Dreadlock olmasına rağmen Rasta olarak bilinmektedir.
1981 yılında durumu ağırlaşan Marley, son günlerini yaşamak için Almanya'dan ülkesi Jamaika'ya uçakla dönerken durumu kritikleşti. Uçağı acil tıbbi yardım için Miami'ye iniş yaptı. Miami, Florida'daki Cedars of Lebanon Hastanesinde, 11 Mayıs 1981 sabahı 36 yaşında öldü. Son sözleri oğlu Ziggy'ye "Para hayatı satın alamaz" oldu.[1] Ölmeden önceki ay kendisine ülke kültürüne katkılarından dolayı Jamaika'nın en büyük ödülü Merit verilmişti ama almaya ömrü yetmedi.
Dini
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bob Marley reggae tarzının kilit noktası olan Rastafari hareketindendi. Marley Rastafari'nin lideri hâline geldi ve reggae'yi Jamaika'dan çıkartıp uluslararası üne sahip bir müzik hâline getirdi. Biyografilerine göre, Twelve Tribes Mansion'a bağlıydı. O "Tribe of Joseph" diye bilinen Rastafari mezhebindendi, çünkü şubatta doğmuştu. (rastafarinin 12 mezhebi 12 ayrı ayda doğanlar tarafından oluşur). Gerçek Rastalar (Rasta = Rasta dinine inanan insan) Ital adını verdikleri inanç ile et yemezler. Yani Bob Marley vejetaryen idi.[2] Marley bunu kendi notlarında belirtmiştir. Marley Etiyopya Ortodoks Hristiyan Kilisesi tarafından 4 Kasım 1980'de Kingston, Jamaika'da vaftiz edildi.[3][4]
Turları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nisan–Temmuz 1973: Catch a Fire Tour (İngiltere, ABD)
- Ekim–Kasım 1973: Burnin' Tour (ABD, İngiltere)
- Haziran–Temmuz 1975: Natty Dread Tour (ABD, Kanada, İngiltere)
- Nisan–Temmuz 1976: Rastaman Vibration Tour (ABD, Kanada, Almanya, İsveç, Hollanda, Fransa, İngiltere, Galler)
- Mayıs–Temmuz 1977: Exodus Tour (Fransa, Belçika, Hollanda, Almanya, İsveç, Danimarka, İngiltere)
- Mayıs–Ağustos 1978: Kaya Tour (ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, İspanya, İsveç, Danimarka, Norveç, Hollanda, Belçika)
- Nisan–Mayıs 1979: Babylon by Bus Tour (Japonya, Yeni Zelanda, Avustralya, Hawaii)
- Ekim 1979–Ocak 1980: Survival Tour (ABD, Kanada, Trinidad-Tobago, Bahamalar, Gabon)
- Mayıs–Eylül 1980: Uprising Tour (İsviçre, Almanya, Fransa, Norveç, İsveç, Danimarka, Belçika, Hollanda, İtalya, İspanya, İrlanda, İngiltere, İskoçya, Galler, ABD)
Stüdyo albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Albüm detayları | Grup | Peak chart positions | Satış | Certifications (sales thresholds) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US R&B |
AUT [5] |
NOR [6] |
NZ [7] |
SWE [8] | |||||||||
| 1965 | The Wailing Wailers
|
The Wailers | — | 168 | — | — | 143 | — | ||||||
| 1970 | Soul Rebels | The Wailers | 182 | 177 | — | — | — | 131 | ||||||
| 1971 | Soul Revolution
|
The Wailers | 146 | — | — | — | 102 | 117 | ||||||
Soul Revolution Part II
|
The Wailers | — | — | — | — | — | — | |||||||
The Best of The Wailers
|
The Wailers | 194 | — | — | — | — | — | |||||||
| 1973 | Catch a Fire | The Wailers | 101 | 51 | 113 | — | 108 | 95 | ||||||
Burnin'
|
The Wailers | 67 | 40 | 79 | 102 | 56 | 44 | US: Gold[9] | ||||||
| 1974 | Rasta Revolution
|
Bob Marley & The Wailers | 100 | 58 | — | — | 83 | — | ||||||
Natty Dread
|
Bob Marley & The Wailers | 52 | 33 | 61 | 67 | 40 | 44 | |||||||
| 1976 | Rastaman Vibration
|
Bob Marley & The Wailers | 8 | 11 | 7 | 14 | 14 | 2 | US: 2× Platinum[9] | |||||
| 1977 | Exodus
|
Bob Marley & The Wailers | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | CAN: 8× Platinum[10] US: 13× Platinum[9] | |||||
| 1978 | Kaya
|
Bob Marley & The Wailers | 1 | 2 | 6 | 2 | 5 | 1 | US: 5× Platinum[9] | |||||
| 1979 | Survival
|
Bob Marley & The Wailers | 3 | 3 | 8 | 17 | 10 | 4 | CAN: 2× Platinum[10] US: 3× Platinum[9] | |||||
| 1980 | Uprising
|
Bob Marley & The Wailers | 1 | 1 | 4 | 3 | 1 | 2 | US: 5× Platinum[9] | |||||
| 1983 | Confrontation
|
Bob Marley & The Wailers | 5 | 2 | 2 | 1 | 6 | 2 | US: 2× Platinum[9] | |||||
| "—" denotes releases that did not chart. | ||||||||||||||
Konser albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Album detayları | Peak chart positions | Satışlar | Certifications (sales thresholds) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US World | Reggae | US R&B | SWE [8] |
SWI [11] | ||||||
| 1975 | Live! (Gold) | 90 | — | — | 47 | 29 | — | ||||
| 1978 | Babylon by Bus
|
102 | — | — | 58 | — | — | ||||
| 1991 | Talkin' Blues (recorded in 1973)
|
103 | 2 | — | — | 31 | 40 | ||||
| 2003 | Live at the Roxy (recorded in 1976)
|
— | — | 5 | — | — | — | ||||
| "—" denotes releases that did not chart. | |||||||||||
Derleme albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Album detayları | Peak chart positions | Satışlar | Certifications (sales thresholds) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US R&B |
US Reggae | US World | AUS [12] |
CAN | FIN [13] |
ITA [14] |
NLD [15] |
NOR [6] |
NZ [7] |
SPA [16] |
SWE [8] |
SWI [11] | ||||
| 1984 | Legend (Diamond)
|
55 | 34 | — | — | 14 | — | 11 | — | 1 | 36 | 8 | 41 | 10 | 23 | CAN: 2x Platinum[10] UK: 6x Platinum[17] US: 10x Platinum[9] | |
| 1986 | Rebel Music
|
— | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | ||
| 1992 | Songs of Freedom
|
86 | 24 | 1 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | CAN: Platinum[10] UK: Silver[17] US: 2x Platinum[9] | |
| 1995 | Natural Mystic: The Legend Lives On (Gold)
|
67 | — | 1 | — | 39 | — | — | — | 3 | 34 | — | — | 14 | 10 | US: Gold[9] | |
| 1997 | 21 Winners: The Best of Bob Marley and the Wailers
|
— | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | ||
| 2001 | One Love: The Very Best of Bob Marley & The Wailers
|
— | 45 | 1 | — | 16 | 10 | 12 | 3 | 2 | 2 | 2 | — | 2 | 8 | AUS: Platinum[18] CAN: Platinum[10] | |
| 2002 | Bob Marley and The Wailers: Trenchtown Rock (Anthology '69 - '78)
|
— | — | 13 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | ||
| 2005 | Gold
|
— | — | 1 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | CAN: Gold[10] | |
Africa Unite: The Singles Collection
|
101 | 49 | 3 | — | — | — | — | — | — | 66 | — | — | 9 | 93 | |||
| "—" denotes releases that did not chart. | |||||||||||||||||
1963–1966 yılında Studio One'da yapılanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Album detayları | Peak chart positions | Satışlar | Certifications (sales thresholds) | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US R&B |
US Reggae | |||||||
| 1990 | The Birth of a Legend
|
||||||||
| 1991 | One Love at Studio One (double CD)
|
||||||||
| 1994 | Simmer Down at Studio One (same as disc one of One Love)
|
||||||||
Wailing Wailers at Studio One (same as disc two of One Love)
|
|||||||||
| 1996 | The Toughest – collection of Peter Tosh's Studio One recordings
|
||||||||
| 1999 | Destiny: Rare Ska Sides from Studio One
|
||||||||
Wailers and Friends
|
|||||||||
| 2000 | Climb the Ladder
|
||||||||
| 2003 | Greatest Hits at Studio One
|
||||||||
| 2006 | One Love at Studio One (double CD re-issue)
|
||||||||
| 2007 | Another Dance: Rarities from Studio One
|
||||||||
| "—" denotes releases that did not chart. | |||||||||
1966–1971 yılında yapılanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Album detayları | Peak chart positions | Satışlar | Certifications (sales thresholds) | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US R&B |
US Reggae | |||||||
| 1973 | African Herbsman
|
||||||||
| 1999 | Rock to the Rock
|
||||||||
| 2001 | Natty Rebel
|
||||||||
| 2004 | Feel Alright
|
||||||||
Soul Rebels
|
|||||||||
Soul Revolution Part II
|
|||||||||
Upsetter Revolution Rhythm
|
|||||||||
Universal Masters Collection
|
|||||||||
Original Cuts
|
|||||||||
127 King Street
|
|||||||||
Ammunition Dub Collection
|
|||||||||
Grooving Kingston 12 (3-CD boxset)
|
|||||||||
Fy-Ah, Fy-Ah (3-CD boxset)
|
|||||||||
| 2005 | Wail'N Soul'M Singles Selecta
|
||||||||
Man To Man (4-CD boxset)
|
|||||||||
| "—" denotes releases that did not chart. | |||||||||
Remix albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Album detayları | Peak chart positions | Satışlar | Certifications (sales thresholds) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US | US R&B |
US Reggae | AUT [5] |
NZ [7] |
SWI [11] | ||||||
| 1981 | Chances Are
|
32 | 117 | — | — | 27 | — | ||||
| 1996 | Soul Almighty: The Formative Years Vol.1
|
— | 1 | — | 18 | — | 19 | ||||
| 1997 | Dreams Of Freedom: Ambient Translations in Dub
|
— | 1 | — | — | — | — | ||||
| 1998 | Black Progress: The Formative Years Vol.2
|
— | — | — | — | — | — | ||||
| 1999 | Chant Down Babylon
|
60 | 1 | 21 | 49 | 6 | 23 | CAN: Gold[10] SWE: Gold[19] US: Gold[20] | |||
| 2001 | Shakedown: Marley Remix
|
— | — | 15 | — | 41 | — | ||||
| 2007 | Roots, Rock, Remixed | — | — | 3 | — | — | — | ||||
| 2009 | B Is For Bob
|
— | — | — | — | — | — | ||||
| "—" denotes releases that did not chart. | |||||||||||
Single'ları
[değiştir | kaynağı değiştir]- "African Herbsman", African Herbsman
- "Burnin' and Lootin'", Burnin'
- "Could You Be Loved", Legend
- "Duppy Conqueror", African Herbsman
- "Exodus", Exodus
- "Get Up Stand Up", Legend
- "Guava Jelly", Songs of Freedom
- "I Shot the Sheriff", Burnin'
- "Iron Lion Zion", Natural Mystic: The Legend Lives On
- "Is This Love", Legend
- "Jamming", Exodus
- "Kinky Reggae", Catch a Fire
- "Lively Up Yourself", Natty Dread
- "Natural Mystic", Exodus
- "No Woman, No Cry", Legend
- "One Love", Birth of a Legend
- "Redemption Song", Legend
- "Slogans", Africa Unite: The Singles Collection
- "Soul Rebel", Soul Rebels
- "Stir It Up", Catch a Fire
- "The Sun Is Shining", Natural Mystic: The Legend Lives On
- "Them Belly Full (But We Hungry)", Natty Dread
- "Three Little Birds", Exodus
- "Treat You Right", The Complete Bob Marley & the Wailers 1967-1972, Pt. 1
- "Trench Town Rock", African Herbsman
- "Waiting in Vain", Legend
- "War", Rastaman Vibration
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "reggae.com". 6 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2007.
- ^ "Bob Marley". The International Vegetarian Union. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
- ^ "The Ethiopian Orthodox Church & Bob Marley's Baptism And The Church". Jamaicans.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bob Marley's Baptism in Ethiopian Orthodox Church". Rastafarispeaks.com. 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Das österreichische Hitparaden- und Musik-Portal". 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b "Norwegian charts portal". 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b c "New Zealand charts portal". 23 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b c "Swedish Charts Portal". 26 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b c d e f g h i j "Arşivlenmiş kopya". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b c d e f g "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b c "Die Offizielle Schweizer Hitparade". 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "Finnish charts portal". 11 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "Italian charts portal". 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "dutchcharts.nl". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "Spanish charts portal". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "Accreditations". 29 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
- ^ "The Official Swiss Charts". SwissCharts.com. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009.
- ^ "RIAA - GOLD & PLATINUM". RIAA.com. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009.
- ^ "Bob Marley goes 'Roots, Rock' on new release". 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1945 doğumlular
- İngiliz asıllı Jamaikalılar
- Afrika asıllı Jamaikalılar
- Jamaikalı vejetaryenler
- Pan-Afrikanizm
- Jamaikalı erkek şarkıcılar
- Jamaikalı reggae şarkıcıları
- Jamaikalı söz yazarları
- Jamaikalı besteciler
- Cilt kanserinden ölenler
- 1981'de ölenler
- Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülü sahipleri
- Rock and Roll Hall of Fame
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Jamaikalı gurbetçiler
- Birleşik Krallık'taki Jamaikalı gurbetçiler
- Island Records sanatçıları
- The Wailers üyeleri
- Beverley's Records sanatçıları