Ayşe Kulin
| Ayşe Kulin | |
|---|---|
 Ayşe Kulin, 2011'de düzenlenen 2. Diyarbakır Kitap Fuarı'nda imza verirken. | |
| Doğum | 26 Ağustos 1941[1] İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Yazar, gazeteci |
| Dönem | 1984 - günümüz |
| Tür | Biyografi, roman |
| Önemli ödülleri | Gülizar öyküsünden Kırık Bebek adıyla senaryolaştırdığı filmi Kültür Bakanlığı Ödülü (1986) Ayaşlı ve Kiracıları dizisi, Tiyatro Yazarları Derneği, En İyi Sanat Yönetmeni Ödülü (1986) |
| Evlilik | Engin Baraz (e. 1985; ö. 2025) |
Ayşe Kulin (d. 26 Ağustos 1941, İstanbul), Türk yazar ve gazeteci.
Yayımladığı biyografik eserleri ve romanlar, Türkiye'de çok okunan kitaplar arasına girmiş ve birçok ödülde layık görülmüştür. Adı: Aylin kitabı ile büyük ün kazandı. Üslubundaki akıcılık ve yalınlıkla büyük övgü alan yazarın, birçok öykü ve kitabı senaryolaştırılıp beyazperdeye aktarıldı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1941 yılında İstanbul'da doğdu. Babası inşaat mühendisi ve bürokrat Muhittin Kulin; annesi, Osmanlı nazırlarından Çerkes Ahmet Reşit Paşa'nın (Yediç) kızı Leman Hanım ve Doktor Mahir Bey'in kızları Hatice Sitare Hanım'dır.[2] Anne ve babasının tek çocuğudur. Tarihte Bosna Banı olarak hüküm sürmüş bir aileden gelen yazar, aile soy ağacını Hayat adlı kitabında ayrıntılarıyla anlatmıştır.[2][3]
Kulin, erken yaşta edebiyat ve sanatla tanıştı; baba tarafından yakın akrabası olan ressam Ferruh Başağa'dan resim dersleri aldı,[4] hemen herkesin bir müzik aleti çaldığı bir aile ortamında büyüdü.[5] İlkokul yılları Devlet Su İşleri'ni kuran ve kurumun yöneticisi olan[6] babasının işi nedeniyle kışları Ankara'da, yazları dedesinin Büyükada'daki köşkünde geniş ailesiyle geçti. Bu sayede Osmanlı Devleti'nin son kuşağını tanıma, Osmanlı âdetlerini, dilini, düşünce biçimini öğrenme ve Ankara'daki Cumhuriyet ruhuna tanıklık etme fırsatı oldu.[3] İlkokula Ankara Maarif Koleji'nde başladı. İlkokul dördüncü sınıftan itibaren eğitimine İstanbul'da, Amerikan Kız Koleji'nde devam etti. Lise döneminde İngilizce, edebiyat, tarih ve felsefeye özel bir ilgi gösterdi.[3] 1961 yılında mezun oldu.[6]
Koleji bitirdiği yaz Mehmet Sarper ile evlendi ve eşi ile birlikte Londra'ya gitti; London School of Economics'te özel öğrenci olarak sosyoloji dersleri aldı.[7] Mehmet Sarper, İngiltere'de okumuş ve fabrikatör İsmail Bey'in oğludur. Bu evlilikten Mete ve Ali adında iki oğulları oldu.[8] Çocuk sahibi olduktan sonra üniversite eğitimini bırakan Kulin, dört yıl sonra eşinden ayrılarak Ankara'ya yerleşti. Ankara'da Doğuş Sanat Galerisi'nde yöneticilik yaptı. 1967'de İstanbul'a yerleşti; iki yıl boyunca bir otomobil dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.1967'de Eren Kemahlı ile ikinci evliliğini yaptı. Bu evliliğinden Kerim ve Selim adlı iki çocuğu oldu. 1977 yılında ikinci evliliğinin de sonlanmasının ardından çalışma hayatına başladı. 1978 yılından itibaren çeşitli dergilerde editörlük, muhabirlik; televizyon, reklam ve sinema filmlerinde, sahne yapımcısı, sanat yönetmeni ve senaristlik yaptı.[9]
1984-1996 arası
[değiştir | kaynağı değiştir]Öykülerden oluşan ilk kitabı Güneşe Dön Yüzünü 1984 yılında yayımlandı. Bu kitaptaki Gülizar adlı öyküyü, Kırık Bebek adıyla senaryolaştırdı ve bu filmi 1986 yılında Kültür Bakanlığı Ödülü'nü kazandı. Kulin, 1986'da sahne yapımcılığını ve sanat yönetmenliğini üstlendiği Ayaşlı ve Kiracıları adlı dizideki çalışmasıyla Tiyatro Yazarları Derneği'nin En İyi Sanat Yönetmeni Ödülü'nü kazandı.
1 Numaralı adlı dergide ünlü, başarılı insanların yaşam öykülerinin anlatıldığı bir yazı dizisi hazırladı.[3] Kulin'in ABD ordusunda görev yapmış bir Türk kadını olan okul arkadaşı Aylin Devrimel'in hayatını konu alan Aylin'in Öyküsü, en çok ilgi çeken yazı oldu.
1996 yılında Münir Nurettin Selçuk'un yaşam öyküsünün anlatıldığı Bir Tatlı Huzur adlı kitabı yayınlandı. Foto Sabah Resimleri adlı öyküsü 1995 Haldun Taner Öykü Ödülü'nü ve aynı adı taşıyan kitabı 1996 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı. Haldun Taner Öykü Ödülü'nü kazandıktan sonra Aylin Öyküsü'nü kitap olarak yayımlatma olanağı buldu.
1997-2003 arası
[değiştir | kaynağı değiştir]Adı: Aylin adlı kitabı çok geniş kitleler tarafından tanınmasını sağladı. Bu kitap ile 1997 yılında İstanbul İletişim Fakültesi tarafından yılın yazarı seçilen yazar, Türkiye'nin en çok satan yazarlar arasına girdi. Ayşe Kulin bundan sonra hayatını yalnız yazarak kazanmaya başladı.[3]
1998 yılında Geniş Zamanlar adlı öykü kitabı, 1999'da Bosna Savaşı'nda yaşananları konu alan Sevdalinka ve 2000'de yine Füreya Koral'ın hayatını aktardığı Füreya adlı biyografik romanı yayınlandı.
Ayşe Kulin, 2001 yılında yayımlanan Köprü isimli romanı ile Türkiye'nin doğu illerinde yaşanan dramın kökenleri ve cumhuriyet tarihi içindeki nedenlerini ele aldı. Bu romanı, 2006 ve 2008 yılları arasında Star TV'de aynı isimle dizi olarak yayınlandı. Yine 2002 yılında yayınlanan Nefes Nefese isimli romanı ile İkinci Dünya Savaşı sırasında yüzlerce Yahudi'yi soykırımdan kurtaran Türk diplomatlarının kahramanlıklarını bir aşk öyküsü ile birlikte işliyor. Nefes Nefese romanı toplamda 34 ülkede yayınlandı. Ayrıca Ayşe Kulin bu romanıyla İtalya'da verilen Premio Roma Ödülleri'nde finale kalan beş yazardan biri oldu.[10]Geniş Zamanlar adlı öykü kitabı, 2007 yılında Star TV'de aynı adla dizi olarak yayınlandı.
2004-günümüz
[değiştir | kaynağı değiştir]2004 yılında yazdığı Gece Sesleri romanı, aynı adla televizyona uyarlanarak 2008 ve 2009 yılları arasında Show TV'de yayınlandı.[11] Yine 2009 yılında yazdığı Tek ve Tek Başına Türkan adlı biyografik romanı, aynı adla televizyona uyarlanarak 2010 ve 2011 yılında arasında Kanal D'de yayınlandı.
2007 yılının Kasım ayında UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi oldu.[12] 2008 yılında yazdığı Veda romanı, aynı adla televizyona uyarlanarak 2012 yılında Kanal D'de yayınlandı.
İtalyancaya çevrilen Nefes Nefese adlı romanı, 2016'da İtalya'nın en prestijli roman ödüllerinden Premio Roma'da en iyi yabancı roman dalında ödüle layık görüldü.[13]
2023'te tüm edebi eserlerini sonsuza dek korunmak ve sergilenmek üzere TED İstanbul Koleji Vakfı Dr. Abdülkadir Özoğuz Kütüphanesi'nde kurulan, küçük bir müzeyi andıran Ayşe Kulin Köşesi'ne emanet etti.[14]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1984: Güneşe Dön Yüzünü, (öykü)
- 1996: Bir Tatlı Huzur, (biyografi)
- 1997: Adı: Aylin, (biyografik roman)
- 1998: Geniş Zamanlar, (öykü)
- 1998: Foto Sabah Resimleri, (öykü)
- 1999: Sevdalinka, (roman)
- 2000: Füreya, (biyografik roman)
- 2001: Köprü, (roman)
- 2002: Nefes Nefese, (roman)
- 2002: İçimde Kızıl Bir Gül Gibi, (deneme)
- 2002: Babama, (otobiyografi)
- 2004: Kardelenler, (araştırma)
- 2004: Gece Sesleri, (roman)
- 2005: Bir Gün, (roman)
- 2007: Bir Varmış Bir Yokmuş, (öykü)[15]
- 2008: Veda,[16] (roman), 2008.[17]
- 2008: Sit Nene'nin Masalları, (çocuk kitabı)
- 2008: Umut, (roman)[18]
- 2009: Taş Duvar Açık Pencere, (derleme)
- 2009: Türkan, (biyografik roman)
- 2011: Hayat - Dürbünümde Kırk Sene (1941-1964), (biyografik roman)
- 2011: Hüzün - Dürbünümde Kırk Sene (1964-1983), (biyografik roman)
- 2011: Gizli Anların Yolcusu, (roman)
- 2012: Bora'nın Kitabı, (roman)
- 2012: Saklı Şiirler, (şiir)
- 2013: Dönüş, (roman)
- 2014: Hayal, (biyografik roman)
- 2014: Handan, (roman)
- 2015: Tutsak Güneş, (roman)
- 2016: Kanadı Kırık Kuşlar, (roman)
- 2017: Kördüğüm, (roman)
- 2018: Son, (roman)
- 2019: Her Yerde Kan Var, (roman)
- 2021: Hazan, (otobiyografik roman)
- 2022: Taksiii
- 2023: Yarın Yok
- 2024: 4 Gün 3 Gece
- 2025: Aylardan Kasım Günlerden Perşembe
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ayşe Kulin Biyografya". 27 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2009.
- ^ a b Hakkı Devrim, Ayşe Kulin bağışlar mı: Romanından çok, yaşadığı konakla ilgilendim? 10 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal gazetesi haberi
- ^ a b c d e "Ayşe Kulin". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022.
- ^ Yeşilçiçek, Vedat (2010). "Ayşe Kulin'in hayatı, sanatı, eserleri". Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ "Kadıköy Belediyesi Gönüllüleri Web Sitesi AYŞE KULİN". www.kadikoybelediyesigonulluleri.com. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022.
- ^ a b "Ayşe Kulin - Woman Writers of Turkey". en.writersofturkey.net. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022.
- ^ "Ayşe Kulin". Bsavakfi. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022.
- ^ "Ayşe Kulin Kimdir? Ayşe Kulin Hayatı ve Biyografisi | bkmkitap.com". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ Şubatlı, Tülay (25 Haziran 2016). "Ayşe Kulin Kimdir? Onu ne kadar tanıyoruz?". Istekadinlar.com haber sitesi. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022.
- ^ Ayşe Kulin Roma’da “Nefes Nefese 30 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016
- ^ "Biyografisi ve hakkında yazılanlar". 4 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2009.
- ^ "İyi Niyet Elçilerimiz". Unicef. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
- ^ "Ayşe Kulin’e İtalya’dan ödül" 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ntv. En son 9 Ağustos 2016 tarihinde erişildi.
- ^ "Ayşe Kulin, bütün edebi eserlerini TED İstanbul Koleji Vakfı'na emanet etti". Cumhuriyet. 20 Aralık 2023. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Ayşe Kulin'den 'resmî tarih'e veda! 21 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yeni Şafak gazetesi haberi
- ^ "Ayşe Kulin'in ´Veda´sı mavi basıldı". 23 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2009.
- ^ Ayşe Kulin’le ’Veda’ üzerine[ölü/kırık bağlantı] Hürriyet gazetesi haberi
- ^ "Biyografisi ve Melike Birgölge tarafından gerçekleştirilmiş röportaj". 27 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ayşe Kulin
- Yaşayan insanlar
- 1941 doğumlular
- İstanbul ili doğumlu gazeteciler
- İstanbul ili doğumlu yazarlar
- Boşnak asıllı Türkler
- Çerkes asıllı Türkler
- 20. yüzyıl Türk gazetecileri
- 20. yüzyıl Türk hikâye yazarları
- 21. yüzyıl Türk hikâye yazarları
- 20. yüzyıl Türk roman yazarları
- 21. yüzyıl Türk roman yazarları
- Ermeni Soykırımı'nı reddedenler
- Robert Lisesinde öğrenim görenler
- Sait Faik Hikâye Armağanı sahipleri
- Haldun Taner Öykü Ödülü sahipleri
- UNICEF iyi niyet elçileri
- Türk senaristler
- Türk otobiyograflar
- 20. yüzyıl Türk kadın yazarları
- Türk kadın roman yazarları
- Orhan Kemal Roman Armağanlı yazarlar