Artin Dadyan Paşa
Artin Dadyan Paşa | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 1830 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1901 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm sebebi | Kalp yetmezliği |
| Milliyet | Osmanlı Ermenisi |
| Meslek | Diplomat |
Artin Dadyan Paşa veya doğum adıyla Harutyun Karekin (d. 1830, İstanbul – ö. 1901, İstanbul), Ermeni asıllı Osmanlı Devleti diplomatıdır.
Osmanlı Devleti'nin son döneminde önemli kişiler çıkarmış Dadyan Ailesi'nin bir üyesi Barutçubaşı Hovahannes Dadyan'ın oğludur. İlk öğrenimini özel olarak aldı ve Ermenice ile Fransızca öğrendi. Daha sonra öğrenimine Paris'te devam ederek, Sainte Barbe ve Grand de Louis kolejlerinde okudu. Daha sonra Sorbone Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler ve siyaset alanında öğrenim gördü ve bakalorya diploması aldı.
1853'te Ermeni Patrikhanesi'nde Tedrisat Heyeti'ne seçildi. 1860'ta Paris Büyükelçiliği kalem müdürlüğü, Paris Büyükelçiliği ve Cenevre Büyükelçiliği görevlerinden sonra; Londra ziyaretinde Sultan Abdülaziz'in sekreterlik görevinde bulundu ve Hariciye Nezareti Muhaberat Kalem Müdürlüğüne getirilmiştir. 1865'te İstanbul'a Babiali Tercüme Kalemi'ndeki eski vazifesine döndü. 1870'te Maliye Nezareti Müşavirliği'ne atandı. 1874'te Rumeli Demiryolları Teftiş Heyeti üyesi, 1875'te de Harıciye Nezareti Müsteşarı oldu. 1881'de Yunan sınırları meselesini halletmek için İstanbul'da toplanan Sefirler Kongresi'ne murahhas tayin olundu. Şurayı Devlet'in kurulmasıyla üyelik verildi. Orman Müdürlüğüne, 6. Daire Başkanlığına (Beyoğlu Belediye Başkanlığı) ve Maliye Nezareti (Maliye Bakanlığı) müsteşarlığı görevlerine getirildi.[1]
Sultan II. Abdülhamid'in çocukluk arkadaşı olmasından dolayı Sultanın güvenini kazandı ve Hariciye Nazırlığı'na (Dışişleri Bakanı) getirildi ve vezir olarak taltif edildi. Birçok uluslararası kongre ve barış anlaşmalarında Osmanlı Devleti'ni temsil eden Artin Paşa'ya verilen görevlerin arasında en önemlilerinden biri de Sultan II. Abdülhamid'in emriyle Cenevre'de bulunan Taşnaksutyun ile uzlaşmaya varılmasıdır. Artin Paşa döneminde Taşnak Partisi Osmanlı'ya karşı olan tüm eylemlerini durdurmuştur. Paris'te yapılan bir kongrede birçok Avrupa devletinin Osmanlı-Ermeni sorunun halledilmesi için Ermenilere önemli imtiyazlar verilmesinin istenmesi üzerine Artin Paşa; "Bizi birleştiren yapay köprüler değil, doğal uçurumlardır" diyerek bu tür sunî uzlaşmaların yaraları daha da derinleştireceğine dikkat çekmiştir. Hariciye Nezaretindeki görevini tam 25 yıl sürdüren Artin Dadyan Paşa, 1901 yılında Şişli'deki köşkünde kalp yetmezliğinden dolayı öldü.
Artin Dadyan'ın cenazesi Sultan II. Abdülhamid'in isteğiyle çok görkemli bir şekilde Beyoğlu Üç Horan Kilisesi'nde yapıldı ve cenazesi Beşiktaş Ermeni Kilisesi'nin avlusuna defnedildi. Cenazenin tüm masrafları Sultan Abdülhamit'in emriyle hazineden karşılandı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Orman Genel Müdürlüğü" (PDF). 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- Ermeni Portreleri - Hüdavendigar Onur, Burak Yayınları 2000