Araba Tekeri Galaksisi
| Araba Tekeri Galaksisi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Araba Tekeri Galaksisi, yapay renkli bileşik fotoğrafı. | |||||
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |||||
| Takımyıldız | Heykeltıraş | ||||
| Sağ açıklık (α) | 00sa 37d 41,1s[1] | ||||
| Dik açıklık (δ) | -33° 42′ 59″[1] | ||||
| Galaksi sınıfı | S pec (Ring) LINER[1] | ||||
| Görünür büyüklük (V) | 15,18[1] | ||||
| Görünür büyüklük (B) | 19,26[2] | ||||
| Görünür boyut (V) | 1,1′ × 0,9″[1] | ||||
| Özellikler | |||||
| Kırmızıya kayma (z) | 30.187 ∙ 10-6 ± 10 ∙ 10-6[1] | ||||
| Helyo dikey hız () | 9.050 ± 3 km/s[1] | ||||
| Mesafe | 500 MIy[3] | ||||
| Yarı-ışık yarıçapı () | 75.000 Iy | ||||
Keşif | |||||
| |||||
| Katalog belirtmeleri | |||||
ESO 350-G40 • MCG-06-02-022a • PGC 2248 | |||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||
Araba Tekeri Galaksisi (ayrıca ESO 350-40 olarak da bilinir) Heykeltıraş takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 500 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir merceksi galaksi. Çapı yaklaşık olarak 150.000 ışık yılıdır. Yaklaşık kütlesi 2,9–4,8 × 109 Güneş kütlesi olan galaksi, 217 km/s hızla dönmektedir.[4]
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]Fritz Zwicky tarafından 1941 yılında keşfedilmiştir.[5] Zwicky, bu keşfi yaptığında "yıldız dinamikleri temelinde açıklanması beklenen en karmaşık yapı" olarak bahsetmiştir.[5][6]
Yapısı ve evrimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Araba Tekeri, en iyi bilinen halka türü galaksilerdendir. Çapının iki katına kadar uzanan daha geniş bir diskle çevrilidir. Bu boyutlarıyla Araba Tekeri, Samanyolu'nun 2.5 katı büyüklüğe ulaşmaktadır. Muhteşem halkası, çoğu Güneş'in 5-10 katı kütlede genç ve parlak yıldızlarla ışıldamaktadır. Daha yaşlı yıldızlardan oluşan çubuk biçimli yapılar, parlak halkasını, galaksi merkezini çevreleyen daha eski bir halkaya bağlamaktadır.[7] Araba Tekeri önceden sıradan bir sarmal galaksiyken yaklaşık 200 milyon yıl önce diskini delip geçen bir galaksinin tetiklediği hızlı yıldız oluşumlarıyla bugünkü görünümünü kazanmıştır.[4][8] Merkezi çekirdekten dışarı uzanan kollarıyla, normal bir sarmal galaksi yapısını geri alma aşamasının başlangıcında olduğu görülmektedir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "NASA/IPAC Extragalactic Database". NED results for object CARTWHEEL GALAXY. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- ^ "SIMBAD". NAME CARTWHEEL -- Galaxy. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- ^ Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. CRC Press. s. 318. ISBN 0750306203.
- ^ a b Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C (Şubat 1998). "The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy". Astron Astrophys. Cilt 330. ss. 881-93. Bibcode:1998A&A...330..881A. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Mayıs 2009.
- ^ a b Zwicky F (1941). in Theodore van Karman Anniversary volume Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects. Pasadena, Kaliforniya: California Institute of Technology. s. 137.
- ^ Griv E (Ekim 2005). "Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability?". Astrophys Space Sci. 299 (4). ss. 371-85. doi:10.1007/s10509-005-3423-5.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Platt, Jane (1 Kasım 2006). "Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image". NASA. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009.
- ^ a b "Cartwheel Galaxy". College of Southern Nevada. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2009.