Anna Jean Ayres

Anna Jean Ayres
Doğum	18 Temmuz 1920(1920-07-18) Amerika Birleşik Devletleri
Ölüm	16 Aralık 1988 (68 yaşında) Los Angeles
Eğitim	Güney Kaliforniya Üniversitesi (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora)
Meslek	Ergoterapist
Önemli eser(ler)	Duyu bütünleme

Anna Jean Ayres (18 Temmuz 1920 - 16 Aralık 1988), Amerikalı bir ergoterapist, eğitim psikoloğu ve özel gereksinimli bireylerin hak savunucusuydu. Duyusal bütünleme (SI) kuramı üzerine yaptığı çalışmalarla tanındı.

Eğitimi

Ayres, 1920 yılında Kaliforniya'nın Visalia kentindeki bir ceviz çiftliğinde dünyaya geldi. Anne ve babası — Fletcher ve Louise (Stamm) Ayres — öğretmendi. Ayres, çocukken ileride araştıracağı türden bozukluklara benzer belirtiler gösterdiğini söylemiştir. Lisans eğitimini 1945'te, yüksek lisansını 1954'te, doktorasını ise 1961'de — hepsini Los Angeles’taki Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde — ergoterapi ve eğitim psikolojisi alanlarında tamamladı. 1964-1966 yılları arasında UCLA Beyin Araştırmaları Enstitüsü’nde, Dr. Arthur Parmelee’nin yanında doktora sonrası çalışmalar yürüttü. Ayrıca 1955 ile 1984 yılları arasında Güney Kaliforniya Üniversitesi’nin ergoterapi ve özel eğitim bölümlerinde öğretim üyeliği yaptı.

Ayres, iki kitap ve otuzdan fazla akademik makale kaleme aldı. 1975 yılında, ilk olarak Güney Kaliforniya Duyusal Bütünleme Testleri olarak bilinen testleri standartlaştırdı; ardından 1989’da bu testleri Duyusal Bütünleme ve Uygulama Testleri adıyla revize etti.

1976 yılında Ayres, Kaliforniya’nın Torrance kentinde Ayres Kliniği adını verdiği özel bir pediatrik muayenehane kurdu. Bu klinikte, öğrenme güçlükleri ve otizm dâhil olmak üzere çeşitli bozukluklara sahip çocuk ve yetişkinlere yönelik ergoterapi değerlendirme ve müdahale çalışmaları yürüttü.

Duyusal Bütünleme Teorisini geliştirmesi

Duyusal işleme bozukluğu

Charles S. Sherrington ve diğer araştırmacıların çalışmalarını temel alan Ayres, 1950’li yıllarda beyin ile davranış arasındaki ilişkiyi inceleyerek duyusal bütünleme kuramını ve buna bağlı müdahale tekniklerini geliştirmeye başladı. 1960’lara gelindiğinde, “gizli yetersizlikler” ya da “duyusal bütünleme süreçlerinde işlev bozukluğu” olarak tanımladığı (Ayres, 1963, 1968) durumu ayrıntılı biçimde açıkladı. Bu durumu sonradan duyusal bütünleme işlev bozukluğu olarak adlandırdı. Ayres, bu kuramı, “bedenden ve çevreden gelen duyumların yorumlanmasındaki yetersizliklerle akademik ya da motor öğrenmedeki zorluklar arasındaki ilişkiyi açıklamak” amacıyla geliştirdi. 1968 ile 1989 yılları arasında, öğrenme ve duyusal-motor sorunları olan ya da olmayan çocuklar üzerinde duyusal bütünleme ve uygulama işlevlerini değerlendiren testler kullandı. Bu testler ilk olarak Güney Kaliforniya Duyusal Bütünleme Testleri (SCSIT; 1975) adıyla yayımlandı ve daha sonra Duyusal Bütünleme ve Uygulama Testleri (SIPT; 1989) olarak güncellendi. Ayres, değerlendirme sonuçlarına dair çok sayıda faktör analizi yayımlayarak çeşitli duyusal bütünleme bozukluğu örüntülerini tanımladı. Bu örüntüler, ilerleyen dönemlerde başka araştırmacılar tarafından da doğrulandı ve özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) bağlamında daha da geliştirildi.

Duyusal Bütünleme

“Duyusal bütünleme kuramı; bireylerin neden belirli şekillerde davrandığını açıklamak, belli zorlukları hafifletmeye yönelik müdahaleler planlamak ve müdahalenin ardından davranışta nasıl bir değişim olacağını öngörmek amacıyla kullanılır” (s. 5).

Dr. Ayres, duyusal bütünlemeyi şöyle tanımlamıştır:

“Kullanıma yönelik duyumların örgütlenmesidir. Duyularımız, bedenimizin fiziksel durumu ve çevremiz hakkında bize bilgi verir… Bir insanın etkili biçimde hareket etmesi, öğrenmesi ve uyumlu davranması için beynin tüm bu duyumları organize etmesi gerekir” (s. 5).

Ayres, “duyusal bütünleme” tanımını ilk kez 1972 yılında yayımladı. Bu tanımda, duyusal bütünleme; bireyin kendi bedeninden ve çevresinden gelen duyumları organize eden ve kişinin bedenini çevresiyle uyum içinde etkili bir şekilde kullanmasını mümkün kılan nörolojik bir süreç olarak açıklanmıştır (s. 11). 1979 yılında ise “Duyusal Bütünleme ve Çocuk” (Sensory Integration and the Child) adlı kitabını yayımladı. Bu kitabı, “ebeveynlerin çocuklarındaki duyusal bütünleme sorunlarını fark edebilmelerine, olup biteni anlayabilmelerine ve çocuklarına yardımcı olabilmek için bir şeyler yapabilmelerine” destek olmak amacıyla kaleme aldı.

Duyusal Bütünleme Terapisi

Bir müdahale yaklaşımı olarak duyusal bütünleme terapisi, “duyusal işlemlemede işlevsel bozuklukları olan bireylerin değerlendirilmesi ve tedavisi için klinik bir başvuru çerçevesi” olarak kullanılmaktadır (s. 325). Ayres, duyusal bütünleme temelli müdahaleyi “ergoterapinin uzmanlık alanı” olarak değerlendirmiştir (Ayres, 1979, s. 155). Bu nedenle, duyusal bütünleme bakış açısıyla yürütülen değerlendirme ve müdahaleler en yaygın biçimde, duyusal bütünleme ya da duyusal işlemleme bozukluklarına bağlı olarak işlevsel performans ve katılım güçlükleri yaşayan çocukların tedavisinde ergoterapi uzmanları tarafından uygulanmaktadır. Ayres, müdahale yaklaşımını ampirik araştırmalar yoluyla geliştirmiştir. Ancak, son zamanlarda bu terapinin etkinliği ciddi şekilde sorgulanmaya başlanmıştır. Birçok güncel çalışma, terapinin etkinliğini desteklememiştir ve etkinliğini destekleyen çalışmaların da “ciddi metodolojik hatalar” içerdiği tespit edilmiştir. Birçok profesyonel^[kim?] ise Ayres'in, teori geliştirme (Ayres, 1972), model geliştirme (Ayres, 1979–2005), değerlendirme geliştirme (Ayres, 1989) ve müdahale stratejileri (Ayres, 1972) ile ergoterapide kanıta dayalı pratiğin ilk yapılarını oluşturduğunu savunmaktadır.

Duyusal bütünleme kuramı ve uygulamaları, ergoterapi mesleği ve diğer disiplinlerde de karşıt görüşlerle karşılaşmıştır. Yakın zamanda yapılan bir inceleme, duyusal bütünleme terapisi (SIT) için "etkisiz" olduğuna ve teorik temelleri ile değerlendirme uygulamalarının "geçersiz" olduğuna varmıştır. Dahası, yazarlar, SIT tekniklerinin "kanıta dayalı yerleşik uygulamaların sınırları dışında" olduğunu ve SIT'in "muhtemelen sınırlı kaynakların kötüye kullanılması" olduğunu belirtmişlerdir. Bu bulgular, duyusal bütünleme terapisi üzerindeki etkinlik çalışmalarını ve incelemeleri destekleyen diğer araştırmalarla tutarlıdır.

Ödüller ve takdirler

Ayres, Amerikan Ergoterapi Derneği (AOTA) tarafından birçok onurla ödüllendirilmiştir—bunlar arasında Eleanor Clarke Slagle Konferans Konuşmacılığı, Hizmet Ödülü ve AOTA Araştırma Akademisi'nde kurucu üyeliği bulunmaktadır ayrıca Roster of Fellows 'a dahil edilmiştir. Öğrencileri ve meslektaşları, onu “duygusal nörobilim alanında bir öncü” (Schneider, 2005), “gelişimsel bir teorisyen” (Knox, 2005), “ilk algısal-motor teorisyenlerinden biri” (Smith Roley, 2005), “gelişimsel dispraxiyi anlamamızda bir öncü” (Cermak, 2005) ve “insan davranışı ve nörolojik gelişim konusunda keskin gözlem yeteneğine sahip biri” (Bauman, 2005) olarak tanımlamışlardır.

Ayres, 16 Aralık 1988 tarihinde, meme kanserine bağlı komplikasyonlar nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Bibloyografi

• Ayres A. J. (1954). Ontogenetic principles in the development of arm and hand functions. Am. J. Occup. Ther. 8, 95–99, 121.
• Ayres A. J. (1958). The visual-motor function. Am. J. Occup. Ther. 12, 130–138, 155.
• Ayres A. J. (1961). Development of the body scheme in children. Am. J. Occup. Ther. 15, 99–102, 128.
• Ayres A. J. (1963). The development of perceptual-motor abilities: a theoretical basis for treatment of dysfunction. Am. J. Occup. Ther. 27, 221–225.
• Ayres A. J. (1965). Patterns of perceptual-motor dysfunction in children: a factor analytic study. Percept. Mot. Skills 20, 335–368.
• Ayres A. J. (1966). Interrelation of perception, function, and treatment. J. Am. Phys. Ther. Assoc. 46, 741–744.
• Ayres A. J. (1966). Interrelations among perceptual-motor abilities in a group of normal children. Am. J. Occup. Ther. 20, 288–292.
• Ayres, A. J. (1968). Sensory integrative processes and neuropsychological learning disability. Learning Disorders, 3, 41–58.
• Ayres, A. Jean (1970). Sensory Integration and the Child. Western Psychological Services. ISBN 0-87424-437-4. 
• Ayres, A. J. (1971). Characteristics of types of sensory integrative dysfunction. American Journal of Occupational Therapy, 25, 329–334.
• Ayres A. J. (1972). Overview. In Sensory Integration and Learning Disorders, Ayres A. J., editor. , ed. (Los Angeles, CA, Western Psychological Services; ), pp. 1–12.
• Ayres A. J. (1972). Sensory Integration and Learning Disorders. Los Angeles, CA, Western Psychological Services.
• Ayres A. J. (1972). Some general principles of brain function. In Sensory Integration and Learning Disorders, Ayres A. J., editor. , ed. (Los Angeles, CA, Western Psychological Services; ), pp. 13–24
• Ayres, A. J. (1972). Types of sensory integrative dysfunction among disabled learners. American Journal of Occupational Therapy, 26, 13–18.
• Ayres, A. Jean (1973). Sensory Integration and Learning Disorders. Western Psychological Services. ISBN 0-87424-303-3. 
• Ayres, A. Jean (1974). The Development of Sensory Integrative Theory and Practice: A Collection of the Works of A. Jean Ayres. Kendall/Hunt Pub Co. ISBN 0-8403-0971-6. 
• Ayres A. J. (1975). Sensorimotor foundations of academic ability. In Perceptual and Learning Disabilities in Children, Cruickshank W. M., Hallahan D. P., editors. , eds (Syracuse, NY, Syracuse University Press; ), pp. 301–358.
• Ayres, A. J., & Tickle, L. S. (1980). Hyper-responsivity to touch and vestibular stimuli as a predictor of positive response to sensory integration procedures by autistic children. American Journal of Occupational Therapy, 34, 375–381.
• Ayres, A. J. (1989). Sensory integration and praxis tests. Los Angeles, CA: Western Psychological Services.
• Ayres, A. J. (2004). Sensory integration and praxis tests manual: Updated edition. Los Angeles, CA: Western Psychological Services.
• Ayres, A. Jean; Erwin, Philip R.; Mailloux, Zoe (2004). Love, Jean: Inspiration for Families Living With Dysfunction of Sensory Integration. Crestport Press. ISBN 0-9725098-1-X. 

Ayrıca bakınız

• Ergoterapi
• Duyu bütünleme