Ali Mansur

Ali Mehmet Mansur (d. 1924, Yafa, Filistin Mandası - ö. 12 Nisan 2015, İstanbul, Türkiye), Türk yönetici, iş insanı, Arçelik eski Genel Müdürü ve Ege Kimya kurucu ortağıdır.

Hayatı

Mansur, 1924 yılında İngiliz mandası altında yönetilen Filistin'in Yafa kentinde doğdu. Babası Yafa Valisi Ali Mansur Paşa'nın ortanca oğlu Mehmet Necmeddin Mansur (d. 1888 - ö. 1959), annesi Rusya'dan göç etmiş Aşkenaz Musevisi Dizengoff ailesine mensup olan Adele Dizengoff Mansur'dur. Ablası akademisyen ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nün kurucu öğretim üyelerinden Prof. Dr. Fatma Mansur Coşar'dır.

İlköğretimini Kudüs'te, Protestan usulünde eğitim veren ve Kilise Misyoner Topluluğu'nun (CMS) idaresinde olan Bishop Gobat Okulu'nda, lise eğitimini Beyrut Amerikan Üniversitesi'ne bağlı olan International College'da tamamlamıştır. Mezun olduktan hemen sonra aylık 6 liralık bir maaş ile Barclays Bank'da stajyer memur olarak çalışmaya başlamıştır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra geçim derdi ve bölgesel kıtlıktan etkilenen Mansur ailesi, 1945 yılında Adana'ya ve hemen ardından Mersin'e göç etmiştir; Mersin'de iken Türk tüccarlara İngilizce tercümanlığı ve sekreterliği yapmıştır. İleri yıllarda babasının da geçmişte çalıştığı Imperial Chemical Industries (ICI) firmasının merkezine iş başvurusu yapan Mansur'a ya Tel Aviv ya da İstanbul'da çalışma teklifi verilmiştir, Mansur ise askerliğini beraberinde tamamlayabilmek için İstanbul'a taşınıp iş hayatını burada devam ettirmeye karar vermiştir. Askerliğini tamamlamasının ardından da ICI'da satış elemanı ve yönetici olarak çalışmaya devam etmiştir ve ileride evleneceği eşi Jacqueline Sigala ve Ege Kimya'da beraber ortaklık kuracağı Erdoğan Beri ile bu firmada tanışmışlardır. ICI Türkiye mümessili Kenan Şeşbeş'in emekliliğinin ardından göreve kendisinin getirileceğini bekleyen Mansur, merkezden İngiliz bir idarecinin atanması ile kurumdan ayrılmış ve 1955 yılında İzmirli tüccar Avram Albert Benmayor, iş arkadaşı Erdoğan Beri ve onun arkadaşı Şemsettin Orhun ile beraber Ege Kimya firmasını kurmuştur.

1959 yılında kimya sektöründeki yöneticilik görevine ek olarak profesyonel yöneticiliğe evrilmiş ve Ford Foundation'un desteklediği Türk Sevk ve İdare Derneği'nde yönetici olarak yer almış ve idari görevler üstlenmiştir. 1961 senesinde İtalyan kimya şirketi Montecatini'nin İstanbul şubesi genel müdürü olmuştur. 1964 yılının sonlarına doğru Arçelik'in kurucu genel müdürü Lütfü Doruk'un görevden ayrılmasından sonra şirketin genel müdürlüğüne getirilmiştir ve 1 Ocak 1965 tarihinde Arçelik Genel Müdürü olmuştur. Arçelik'teki genel müdürlük görevinin yanı sıra Koç Holding ile diğer Koç Topluluğu şirketlerinde yönetim kurulu üyeliği yapmıştır. Otobiyografi kitabında bahsettiği üzerine Arçelik'te çalıştığı dönem içerisinde şirket içerisinde yenilik yapma isteklerine karşı gelinmesi ve Koç ile Burla grupları arasındaki anlaşmazlıklar yüzünden 5 yıllık genel müdürlük anlaşması bitmeden 3. yılında, 1968'de, görevinden istifa etmiştir. Yerine Koç Holding yöneticisi Fahir İlkel getirilmiştir.

Arçelik'ten ayrıldıktan sonra Mansur'a Türk Hava Yolları ve Mensucat Santral'den genel müdürlük teklifleri gelmiş lakin bu teklifleri reddetmiştir ve kurucu ortağı olduğu Ege Kimya'da tam zamanlı olarak devam etmeye karar vermiştir. Vefat edene kadar Ege Kimya ve üst kuruluşu Ege Holding'de Yönetim Kurulu Başkanı ve yönetim kurulu üyeliği görevlerini yürütmüştür. 2002 yılında Alman kimya firması Degussa ile bir ortaklık kurulmasında yer almıştır. Bununla beraber kuruluşunda Finansbank'ta hissedar olarak yer almıştır.

Mansur; İstanbul Sanayi Odası, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ve TÜSİAD'da aktif üye olarak yer almıştır. 1988 yılında Türkiye-Birleşik Krallık İş Konseyi'nin kuruculuğunu ve ilk başkanlığını yürütmüştür. Kendisine II. Elizabeth tarafından Kumandan (Commander) derecesinde Britanya İmparatorluk Nişanı takdim edilmiştir. Robert Kolej'in mütevelli heyetinde yer almıştır; 1943 yılında lisenin kız bölümü olan American College for Girls'dan mezun olan eşi adına Robert Kolej'de bir burs oluşturmuştur.

Mansur, 12 Nisan 2015 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetmiştir. Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı'nda bulunmaktadır. Hakkında sadece 200 adet basılan bir otobiyografi kitabı bulunmaktadır.

Özel hayatı ve ailesi

Mansur, Imperial Chemical Industries'de çalışırken tanıştığı Jacqueline Sigala ile evlenmiş ve üç çocuk sahibi olmuştur. Çocukları İş insanı ve Ege Kimya Yönetim Kurulu Başkanı Metin N. Mansur, orkestra şefi Cem Mansur ve medya yöneticisi Serra Mansur Soysal'dır. Oğlu Metin ile kızı Serra, mütevellisi olduğu Robert Koleji'nden sırasıyla 1974 ve 1983 yıllarında mezun olmuşlardır. Mansur, profesyonel olarak İngilizce ve Fransızca, iyi seviyede İtalyanca konuşabilmekteydi.

En büyük oğlu Metin, liseyi Robert Koleji 'nde okuduktan sonra üniversite lisansını King's College London'da yapmıştır. 1972 yılında İzmir'de düzenlenen Akdeniz Oyunları'nda milli sporcu olarak 200 metre sırtüstü yüzme dalında Türkiye Rekoru elde etmiştir. Nuyan Mansur ile evli ve iki çocuk babasıdır.

Ortanca oğlu Cem, elektrik mühendisliği eğitimi almak için gittiği İngiltere'de Kraliyet Müzik Akademisi'nde solfej ve piyano eğitimi almış ve Londra Üniversitesi Müzik Fakültesi'nden mezun olmuştur. Guildhall Müzik ve Oyunculuk Okulu'nda eğitim almış ve Ricordi Şeflik Ödülü'nü almıştır. Ayrıca Los Angeles Filarmoni Enstitüsü'nde Leonard Bernstein'in de öğrencisi olmuştur. 1981-89 yılları arasında İstanbul Devlet Operası, 1989-97 arasında Oxforf Şehir Orkestrası ve 1998-2011 yılları arasında da Akbank Oda Orkestrası'nda şeflik yapmıştır. 2007 yılında kuruluşunda öncülük ettiği Türkiye Gençlik Filarmoni Orkestrası'nın şefliğini ve Gedik Filarmoni Orkestrası'nın müzik direktörlüğünü yönetmektedir. Yunan-Türk Gençlik Orkestrası ve Türkiye-Ermenistan Gençlik Senfoni Orkestrası'nın şefliğini, 2019-21 yılları arasında Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nun genel yönetmenliğini de yürütmüştür. 1984 yılında Şanar ve Oktay Yurdatapan'ın kızkardeşi balerin ve oyuncu Lale Yurdatapan ile evlenmiştir.

Küçük kızı Serra, Clark Üniversitesi'nde iletişim ve film lisansı ve Pensilvanya Üniversitesi'nde iletişim alanında yüksek lisans yapmıştır. 1990'larda Türkiye'de kurulan özel televizyon kanallarının kuruluşlarında araştırmacı ve yönetici olarak yer almıştır. Cine5'te program planlamasından sorumlu genel müdür yardımcısı olarak çalışmıştır. Lise arkadaşı İpek Borucu Yücel ile beraber Bu Belgesel Benim kuruluşu ile birçok kurum için belgesel film üretiminde yer almıştır. Ayrıca seramik sanatçılığı da yapmaktadır. Müzisyen ve model-maket firması sahibi Murat Soysal ile evli ve iki çocuk annesidir. Oğlu Kaan Soysal, Türkiye'nin ilk Slush girişimcilik zirvesi olan Istanbul Slush'D yönetici ortaklarındandır.