Abdülezel Paşa
| Abdülezel Paşa | |
|---|---|
 Mirliva Abdülezel Paşa | |
| Doğum | 1828 Konya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 17 Nisan 1897 Alasonya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1863-1897 |
| Rütbesi | Mirliva |
| Çatışma/savaşları | |
Abdülezel Paşa (1828,[a] Hadim, Konya – 17 Nisan 1897, Alasonya), Osmanlı Mirlivası.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya ilinin Hadim ilçesinde doğdu. Osmanlı ordusuna 16 yaşında katıldı. Er olduktan hemen sonra Arabistan'a gönderildi. Burada 12 yıl görev yaptı. Bu görevinden sonra subaylık sınıfına yükseldi. 1853 yılında Hüsrev Paşa'nın yaveri olarak Kırım Savaşı'na katıldı. 1857 yılında Karadağ Harekatı'nda ve 1868 yılında Girit İsyanı'na bastırılmasında görev aldı. Gösterdiği başarılar üzerine her vazifesinin akabinde bir rütbe, çeşitli nişanlar ve madalyalar verildi. 1872 yılında Binbaşı rütbesiyle Giresun Tabur Komutanlığı'na atandı. Bu taburun komutanı olarak 1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı'na katıldı ve Miralay rütbesine terfi ettirildi. 93 Harbi'nde Plevne'de Müşir Osman Nuri Paşa'nın komuta heyetinde yer aldı. Savaşta gösterdiği başarılardan dolayı Padişah II. Abdülhamid tarafından Kahramanlık madalyası ile ödüllendirildi.
Bu görevinden sonra Hicaz Jandarma komutanı olarak görevlendirildi. Bu görevinden dönüşte, 1888 yılında Mirliva rütbesine terfi ettirildi ve Paşa oldu. 1888 ve 1889 yıllarında İkinci Osmaniye Nişanı ve İkinci Mecidiye Nişanı ile ödüllendirildi.[2] 26. savaşı olan, 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'ndan önce Teselya Ordusu'na bağlı 2. Tugay komutanlığına atandı. Savaş başlamadan önce askerlerine şöyle hitap etti:
Askerlerim, yiğitlerim, bize, namusumuza göz diken düşmana haddini bildirmenin şimdi zamanıdır. Bilirsiniz ki hainler korkak olur. Biz üzerlerine yürüyünce kaçacaklardır. Şu gördüğünüz, Papaliva, Tırpan ve Misvaki tepelerinin zaptı, bizim için çok mühimdir. Siz Milona geçidi gibi zor bir engeli aştınız. Bu tepeler size dayanamaz. Cenab-ı Hakk'ın yardımı ile hain düşmanı yenip, sancağı oraya dikmenizi istiyorum. Türkün ve Osmanlının şanını yüceltme zamanıdır. Analarınız sizi bu günler için doğurup büyüttü. Devlet ve millet sizin süngü kuvvetinizle yücelecektir. Ben de sizinle beraber en önde savaşacağım. Sizden son arzum budur ki, eğer bu tepe alınmadan şehid olursam, benim cesedimi şehid olduğum yerde defn etmeyin. Bu tepeyi mutlaka ele geçirin ve benim için o tepe üzerinde bir kabir kazıp oraya defn edin. Şayet, tepeyi ele geçiremezseniz, bırakın cesedimi kurtlar, kuşlar yesin. Sizin dağları aşan hücumlarınıza, böyle tepeler dayanamaz. Allah'ın yardımı Peygamberimizin imdadı bizimledir. Haydi aslanlarım Allah utandırmasın.[3]
Dömeke Muharebesi sırasında atının üzerinde Yunan askerlerine doğru taarruz ederken başına isabet eden bir kurşun mermisi ile 17 Nisan 1897 tarihinde öldü. Naaşı Alasonya'da bir türbeye nakledildi.[2][4] Ölümünün ardından Abdülezel Paşa'yı anlatan birçok şiir yazıldı.[5] Bunlardan başlıcaları; Menemenlizade Mehmet Tahir'in "Şehid Abdülezel Paşa", Recaizade Mahmud Ekrem'in "Şehid Ezel" ve İsmail Safa'nın "Şehit Muhterem Abdülezel Paşa (Milona değil, Abdülezel geçidi) olmuştur.[6][7]
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Konya ilinin Selçuklu ilçesinde Abdülezel Paşa İmam Hatip Ortaokulu bulunmaktadır.[8]
- İstanbul ilinin Silivri ilçesinde İbb Abdulezel Paşa Ortaokulu bulunmaktadır.[9]
- İstanbul ilinin Fatih ilçesinde adını taşıyan bir cadde ismi 2006 yılında Kadir Has Caddesi olarak değiştirilmiştir.[10][11]
- Hadim ilçesinde adını taşıyan bir park bulunmaktadır.
- İstanbul ilinin Kadıköy ilçesi Kozyatağı Mahallesi'nde adını taşıyan sokak bulunmaktadır.
- İstanbul ilinin Pendik ilçesi Ertuğrulgazi Mahallesi'nde adını taşıyan sokak bulunmaktadır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Doğum tarihine dair 1815'ten 1832'ye kadar değişik tarihler iddia edilse de en yaygın kabul gören iddia 1828'dir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ülgen, Erol (1 Ocak 1996). "1897 Türk-Yunan Savaşı'nın Ünlü Komutanlarından Şehit Abdülezel Paşa (1828-1897), Hayatı Ve Hakkında Yazılan Şiirler". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten. 42 (1994): 169-203. ISSN 0564-5050. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Ağustos 2021.
- ^ a b "(PDF) Abdülezel Paşa'nın Hayatı ve Şehâdeti". ResearchGate (İngilizce). 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ Ufuk Yayla (11 Nisan 2005). "Abdülezel Paşa". karakazan.com. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ "Osmanlı İzleri". ottoman.mfa.gov.tr. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ "Hayatı ve Hakkında yazılan şiirler". 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Ağustos 2021.
- ^ "Menemenlizade Mehmet Tahir`in Kaleminden 1897 Türk". studylibtr.com (İngilizce). 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ Güneş, Mehmet (2016). Türk Edebiyatında Manzum Hikaye: Servet-i Fünun' dan Cumhuriyet' e. Hece Yayınları. s. 92. ISBN 978-605-9279-96-3.
- ^ "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI KONYA / SELÇUKLU / Abdülezel Paşa İmam Hatip Ortaokulu". abdulezelpasaiho.meb.k12.tr. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "İbb.abdülezel Paşa Ortaokulu". 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ Şafak, Yeni (1 Ağustos 2010). "Yanlış İstanbul'da yaşıyoruz". Yeni Şafak. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
- ^ "Vahim bir değişiklik". Milliyet. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.