Ağaiani Muharebesi
| Ağaiani Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kartli-Kaheti isyanı (1625) | |||||||||
41°54′45″K 44°32′45″D / 41.91250°K 44.54583°D
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Kartli Krallığı Kaheti Krallığı |
 Safevîler | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Bilinmiyor |
Karçakay Han | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 400 | Çok az | ||||||||
Ağaiani Muharebesi, Kaheti Krallığı'nın soyluları ile Safevî Devleti'nin orduları arasında 1625'te meydana gelen savaş.[1]
Savaşın arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]1606'da, Kartli soylularının ve Teymuraz'ın annesi Ketevan'ın isteği üzerine I. Abbas, her ikisi de görünüşte yumuşak huylu gençler olan II. Luarsab ve I. Teymuraz'ı Safevî vasalı olan Kartli ve Kaheti krallıklarının yöneticileri olarak atadı.[1] Ancak 1612'de Teymuraz ve Luarsab, Karabağ valisi de dahil olmak üzere Safevî soylularını idam edince Gürcistan ile Şah arasındaki ilişkiler koptu.[1] 1613'te Şah, onları Mâzenderan'daki bir av törenine davet ettiğinde, tutuklanma ya da idam edilme korkusuyla gitmediler.[2][3] 1614 baharında ise savaş başladı.
Safevî orduları Mart 1614'te iki bölgeyi işgal etti ve iki müttefik kral, bir Osmanlı vasalı olan İmereti'ye sığındı.[1] Safevî sarayı tarihçisi İskender Bey Münşi'ye göre I. Abbas, en güvendiği iki tebaası ve hizmetkarının ihanetine kızmıştı.[2] 30.000 Kaheti köylüsünü Safevî Devleti'ne sürgüne gönderdi ve Kral II. İskender'in torunu İsa Han'ı Kartli tahtına atadı. İsa Han, İsfahan'daki sarayda Müslüman olarak büyümüştü ve Şah'a sadık olduğu düşünülüyordu.[1][2]
Abbas, kendisine kaçak kralları vermediği takdirde İmereti'yi yakmakla tehdit etti, İmereti, Megrelya ve Guria hükümdarları bu talebi birlikte reddettiler. Ancak Luarsab gönüllü olarak Şah'a teslim oldu. Abbas ona başta iyi davrandı, ancak Luarsab ve Teymuraz'ın Osmanlılarla ittifak kurduğunu öğrenince Luarsab'dan İslam'ı kabul etmesini istedi, reddeden II. Luarsab tutuklandı.[1]
Teymuraz, 1615'te Osmanlı-Safevî düşmanlığının yeniden canlanmasından yararlanarak Doğu Gürcistan'a döndü ve orada Safevî ordusunu bozguna uğrattı. Ancak Osmanlı ordusunun Safevîlere karşı seferi ertelemesi üzerine Abbas, Teymuraz üzerine bir ordu gönderdi. Tiflis'te direniş gösterilmesine rağmen, Doğu Gürcistan'ın tamamı yeniden Safevîlere boyun eğdirildi.
Şah Abbas, büyük cezai önlemlerin ardından Gürcistan'daki otoritesini yeniden sağlamayı başardı, ancak Giorgi Saakadze ve Kral I. Teimuraz, 1625 ve 1626'da bölgedeki Safevî kontrolünü azaltmada daha etkili olan yeni isyanlar başlattı.[1]
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]1625 baharının başlarında Şah Abbas, Karçakay Han komutasında büyük bir orduyu Gürcistan'a gönderdi. Bu ordunun görevi, Kahetililerin direnişini tamamen ortadan kaldırmak ve hayatta kalabilenleri imparatorluğun orta bölgelerine göndermekti. Safevî ordusu Ağaiani Köyü yakınlarında kamp kurdu ve komutan Karçakay Han, onu ödüllendirmek için Kaheti soylularını (Tavadi ve Aznaurileri) çağırdı. Ancak ödülünü almak için çadıra giren soylular katledildi. Yaklaşık 400 kişinin katledilmesinden sonra Safevî komutanının gerçek niyeti ortaya çıktı. Bazı soylular kamptan kaçmayı başardılar ve Safevîlere karşı savaşlarını sürdürmek için isyancılara katıldılar.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires. Londra: Reaktion Books Ltd. ISBN 978-1-78023-030-6.
- ^ a b c Mitchell 2011, s. 69
- ^ Savory 1980, ss. 183–184
- ^ Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi, II cild, s. 47