1481 Rodos depremi
  | |
| Yerel tarih | 3 Mayıs 1481 |
|---|---|
| Yerel saat | 03:00 |
| Büyüklük | 7.1 |
| Merkez üs | 36°00′N 28°00′E / 36.0°K 28.0°D |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Yunanistan, Rodos |
| Kayıplar | 30.000 kişi öldü. |
1481 Rodos depremi, 3 Mayıs sabah saat 03.00'te meydana gelmiştir. Yerel sellere neden olan küçük bir tsunamiyi tetikledi. Yaklaşık 30.000 can kaybı oldu. Bu deprem, 15 Mart 1481'de başlayıp Ocak 1482'ye kadar devam eden Rodos'u etkileyen deprem serisindeki en büyük deprem olarak kayıtlara geçti.
Tektonik ortam
[değiştir | kaynağı değiştir]Rodos adası, Ege Denizi ile Afrika levhaları arasındaki sınırın bir bölümünde yer almaktadır. Tektonik ortam karmaşıktır ve itme, genişleme ve doğrultu atımı dönemlerini içeren Neojen bir tarihe sahiptir. Sismik aktiviteye karşı oldukça savunmasız olan ve tarihi MÖ 226 Rodos depremine dayanan depremleri yaşamış olan, Helenik yayı[1] olarak bilinen yerde oturmaktadır.[2] Şu anda Rodos adası, güney Ege sinistral doğrultu atımlı fay sistemi ile ilişkili olarak saat yönünün tersine (son 800.000 yılda 17 ° ± 5 °) dönüş yapmaktadır.[3] Ada aynı zamanda Pleistosen sırasında kuzeybatıya doğru eğilmişti, bu yükselme Rodos'un hemen doğusunda uzanan bir ters faya atfedildi.
Hasar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar Rodos Şehrindeki yıkıma atıfta bulunur; Rodos Şövalyelerinin Büyük Üstadının Sarayı, derhal yeniden inşa edilmesini gerektirecek kadar hasar görmüştü (Rodos o sırada Osmanlı kuşatması altındaydı).[4] Depremlerin yol açtığı hasar 1481'den sonra bir yeniden inşa dalgasına yol açtı.[5] Tsunamiden kaynaklanan hasarın depremden daha büyük olduğu söylendi. Tsunami, büyük bir geminin demirlemelerinden kopmasına neden oldu. O (veya başka bir gemi) daha sonra bir resife sürüklendikten sonra tüm mürettebatını kaybederek battı.[6] Yaklaşık 30.000 can kaybı oldu.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Tsunami
[değiştir | kaynağı değiştir]Maksimum 1,8 m olarak tahmin edilen tsunaminin nispeten küçük olduğu görülmektedir. Ancak Levanten kıyılarında ve Türkiye'nin güneybatı kıyısındaki Dalaman'da bir tsunami tortusu tabakası gözlenmiştir. Tsunamilerden sediman taşınması ile ilgili çalışmalar sınırlı olmakla birlikte, tsunaminin 1473 ± 46 tarihli olması muhtemeldir. Bulunan ve üzerinde çalışılan tortu, yukarıda bahsedilen tsunami ile tutarlı görünmektedir.[7][8]
Deprem
[değiştir | kaynağı değiştir]Aynı yılın 15 Mart'ında büyük bir ön sarsıntı yaşandı. 3 Mayıs'taki ana şoku takiben, depremler (muhtemelen artçı sarsıntılar) Ocak 1482'ye kadar devam etti ve 5 Mayıs, 12 Mayıs, 3 Ekim ve 18 Aralık'ta büyük artçı sarsıntılar yaşandı. Ana şok için tahmini büyüklük, yüzey dalga büyüklüğü ölçeğinde 7,1'dir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yolsal-Çevikbilen (16 Nisan 2012). "Earthquake source parameters along the Hellenic subduction zone and numerical simulations of historical tsunamis in the Eastern Mediterranean". Tectonophysics. 536–537: 61-100. doi:10.1016/j.tecto.2012.02.019.
- ^ Papadopoulos (1 Ağustos 2014). "Historical and pre-historical tsunamis in the Mediterranean and its connected seas: Geological signatures, generation mechanisms and coastal impacts". Marine Geology. 354: 81-109. doi:10.1016/j.margeo.2014.04.014.
- ^ van Hinsbergen (2007). "Discrete Plio-Pleistocene phases of tilting and counterclockwise rotation in the southeastern Aegean arc (Rhodos, Greece): early Pliocene formation of the south Aegean left-lateral strike-slip system". Journal of the Geological Society. 164 (6): 1133-1144. doi:10.1144/0016-76492006-061. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Kasım 2020.
- ^ The Routledge Companion to Medieval Warfare. Routledge Companions to History Series. Routledge. 20 Şubat 2004. s. 295. ISBN 978-0-415-22126-9. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
- ^ The Hospitallers, the Mediterranean and Europe: Festschrift for Anthony Luttrell. Ashgate Publishing, Ltd. 2007. s. 113. ISBN 978-0-7546-6275-4. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
- ^ a b "Comments for the Significant Earthquake". 18 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2010.
- ^ Alpar (28 Aralık 2010). "New approaches in assessment of tsunami deposits in Dalaman (SW Turkey)". Nat Hazards. 63 (1): 181-195. doi:10.1007/s11069-010-9692-5.
- ^ Papadopoulos (2007). "Tsunami hazards in the Eastern Mediterranean: strong earthquakes and tsunamis in the East Hellenic Arc and Trench system" (PDF). Natural Hazards and Earth System Sciences. 7 (1): 57-64. doi:10.5194/nhess-7-57-2007. 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)10 Kasım 2020.