İskân politikası

İskân politikası, bir diğer kelime anlamıyla yerleştirme, konumlandırma politikası. Osmanlı Devleti'nin Rumeli'de alınan toprakları Türkleştirmek ve İslamlaştırmak amacıyla uyguladığı stratejidir. Politikayı ilk olarak uygulayan padişahın Orhan Bey olduğu bilinmektedir. Osmanlı Devleti, bu politikayı uzun yıllar boyunca devam ettirmiştir. Devletin gerilemesi ve toprak kayıplarının artmasıyla beraber, zamanla; politikanın uygulanmasında çeşitli sorunlar meydana gelmiştir.

Özellikleri

Fethedilen yerlere cami, çeşme, yol, köprü, medrese, hastane gibi yapılar inşa edilerek bölgeye Türk-İslam kimliği kazandırılmıştır.Fethedilen bölgelere Anadolu'dan göç ettirilen Türkler yerleştirilmiştir. Osmanlı Devleti, fethedilen yerdeki yerel halka hoşgörülü davranmış, inançlarına saygı göstermiş ve onların Osmanlı'ya bağlılıklarını sağlamıştır. Fethedilen yerlerin siyasal, askerî ve sosyal yönden güvenliğini sağlamıştır. Yapılacak olan fetihlerin devam etmesini sağlamıştır. Daha düzenli ve yerleşik bir düzen oluşturmuştur. Rumeli’ye göç edenlerin, Anadolu’ya tekrar geri dönmemelerini sağlamıştır.

Sonuçları

• Anadolu'daki bazı Türkler yurtlarından edildiği gerekçesiyle isyan etmiştir.
• Balkanlarda Türk nüfusu artmış, Türk kültürü yayılmıştır.
• Anadolu'da anlaşmazlık içinde olan ailelerden bir kısmı göçmen olarak Rumeli'ye yerleştirilmiştir; bu sayede iç çatışmalar engellenmiştir.
• Dervişler ve şeyhler, orada bulunan yerel halka tekke ve zaviyeler aracığıyla İslamiyet'i yaymıştır.
• Şehirlere, birtakım mimari eserler bırakılmıştır. Devlet, bu eserler sayesinde fethedilen bölgelerde kalıcılığı sağlamıştır.

Dipnotlar

1. İskân politikası, ilk olarak Hayrabolu adlı şehirde uygulanmıştır.
2. İskân politikasını ilk olarak uygulayan padişah Orhan Bey'dir.
3. İskân politikasını düzenli olarak uygulayan padişah I. Murad'dır.