Öksenit
Norveç'ten gelen, yaklaşık 11 cm büyüklüğünde öksenit | |
| Genel | |
|---|---|
| Kategori | Oksit mineralleri |
| Formül (tekrarlayan birim) | (Y,Ca,Ce,U,Th)(Nb,Ta,Ti)2O6 |
| IMA sembolü | Eux[1] |
| Strunz sınıflandırması | 4.DG.05 |
| Kristal sistemi | Ortorombik |
| Kristal ikizlenme | Pcmn (no. 62) |
| Kimyasal Özellikler | |
| Renk | Siyah, kahverengimsi siyah, yeşilimsi siyah |
| Kristal biçimi | Matris içindeki masif, anhedral kristaller |
| İkizlenme | [201]'de yaygın |
| Dilinim | Yok |
| Kırık | Konkoidal ila yarı konkoidal |
| Mohs sertliği | 5,5 ila 6,5 |
| Luster | Kırılgan yarı metalik, kırıklarda mumsu ila reçineli |
| Çizgi rengi | Sarımsı, grimsi veya kırmızımsı kahverengi |
| Saydamlık | Opak, ince kenarlar üzerinde yarı saydam |
| Bağıl yoğunluk | 4,7 ila 5 |
| Optik özellikler | İzotropik |
| Kırılma indisi | n = 2,06 – 2,24 |
| Diğer | Metamikt – orijinal olarak kristal yapıda olsa bile radyasyondan amorflaşmış |
| Kaynakça | [2][3][4] |
Öksenit veya öksenit-(Y) metalik bir parlaklığa sahip kahverengimsi siyah bir mineraldir.
Kimya
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı diğer metallerle kalsiyum, niyobyum, tantal, seryum, titanyum, itriyum ve tipik olarak uranyum ve toryum içerir. Kimyasal formülü aşağıdaki gibidir: (Y, Ca, Ce, U, Th) (Nb, Ta, Ti)2O6. Radyasyon hasarı nedeniyle genellikle kısmen şekilsizdir.
Öksenit, titanyum zengini polikraz-Y ile (Y, Ca, Ce, U, Th) (Ti, Nb, Ta)2O6 formülünde bir seri oluşturur.
İsim ve keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk 1870'te tarif edilen bu mineral içindeki birçok nadir elemente gönderme olarak adını Yunanca yabancılara dostça veya konuksever anlamına gelen εύξεινος'dan alır.
Bulunduğu yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]Granit pegmatitlerde ve detrital (mekanik ayrışma ile önceden mevcut kayaçlardan oluşan) siyah kumlarda görülür.
Özellikle Jølster, Sunnfjord, Norveç olmak üzere dünya çapında birçok yerde bulunur. Bulunduğu diğer yerler arasında Rusya'daki Ural Dağları, İsveç, Minas Gerais, Brezilya, Ampangabe, Madagaskar, Ontario, Kanada ve Amerika'daki Arizona, Wyoming ve Colorado'da[5] bulunur.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Öksenit, içerdiği nadir toprak elementlerinin cevheri olarak kullanılır. Nadir bulunan büyük kristaller mücevher olarak da kullanılmıştır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine. 85 (3): 291-320. Bibcode:2021MinM...85..291W. doi:10.1180/mgm.2021.43
.
- ^ "Euxenite-(Y)" (PDF). Minderal Handbook.
- ^ "Euxenite-(Y) Mineral Data". WebMineral.com.
Mineralogy Database
- ^ "Euxenite". Mindat.org.
- ^ a b "THE MINERAL EUXENITE". Mineral Galleries. 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.