Çapakçur Muharebeleri
| Çapakçur Muharebeleri | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kafkasya Cephesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Mustafa Kemal Paşa |
Nikolay Yudeniç | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 30.000[2] | |||||||||
Çapakçur Muharebeleri, 1916 yılında Çapakçur şehri için Rusya İmparatorluk kuvvetleri ve Osmanlı Ordusu arasında gerçekleştirilen Osmanlı Ordusu'nun zaferiyle sonuçlanan muharebeler.[3][4]
Olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kafkas Cephesinde Ruslara karşı savaşan Osmanlı ordusu, çetin kış şartları ve Rus ordusunun çok güçlü olması nedeniyle büyük zayiat vermiş, Ruslar, Bitlis ve Muş'u alarak batıya doğru ilerlemişlerdir. Ordunun yetersiz kalması üzerine bölge halkından milis kuvvetler teşkil edilerek, Ruslar durdurulmaya çalışılmıştır. Çapakçur, Genç, Solhan ve Kiğı'daki aşiretlerden oluşturulan milis kuvvetler bölgeyi olağanüstü şartlar altında savunmuşlardır. Çanakkale zaferinden sonra bölgeye atanan Atatürk ve silah arkadaşları, milis kuvvetlerin de desteği ile Rusları bugünkü Bingöl sınırları içinde geri püskürtmeyi başarmışlardır. Dört ay içinde Muş ve Bitlis'in düşmandan temizlenmesini sağlanırken, bölge halkının da çektikleri işkence ve katliamdan kurtulmasını temin etmişlerdir.[5] Çapakçur Cephesinde, Mustafa Kemal'in yanı sıra Ali Fuat Paşa, Cafer Tayyar Paşa, Ahmet İzzet Paşa, Mürsel Paşa ve Faik Paşa gibi birçok komutan Ruslara karşı savaşmıştır. Ayrıca milis kuvvetlerin liderleri ve bölgenin önde gelenleri Rusları durdurmak için olağanüstü çaba sarf etmişlerdir. Bölge ileri gelenlerinin çabası ile oluşturulan birliklere halktan da büyük katılımlar olur. Özellikle, Musrumlu Kahraman Sabri Efendi'nin bu savaşta gösterdiği çaba büyük takdir toplayacak ve birçok tebrik telgrafı ve madalya ile ödüllendirilecektir. Çapakçur muharebelerin hatıralarını gelecek nesillere taşımak için Bingöl'de üç tane şehitlik abidesi dikilmiştir. Savaştan sonra Kiğı'nın Çanakçı Köyünde Mürsel Paşa Abidesi, Karlıova'nın Azizan Köyünde Azizan Abidesi ve Solhan'da Atatürk'ün muharebeye yönettiği yerde Şeref Meydanı Şehitliği Abidesi dikilmiştir.[6][7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Öz Akçora, Kaya, Ergün, Mehmet (13 Nisan 2024). Bingöl ve Bitlis'in Birinci Dünya Harbindeki Yeri ve Önemi. 14 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ "Ruslar 30 bin askerini Çapakçur'da kaybetti". 2 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022.
- ^ Çapak, H. (2014). BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA: ÇAPAKÇUR –OĞNUT SAVAŞLARI https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/550030 14 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Çapakçur Savaşları". 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ Akçora, E. Ö., Kaya, M. "BİNGÖL VE BİTLİS’İN BİRİNCİ DÜNYA HARBİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ" . Bingöl Araştırmaları Dergisi 2 (2015 ): 9-28 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/549884 14 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Mehmet Kaya, “Tek Parti Hükümeti Döneminde Bingöl’e Yapılan Kamu Yatırımları”, III. Bingöl Sempozyumu (17-19 Eylül), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2013, s. 331-338.
- ^ M.Sadık Yiğitbaş, Kiğı ve Folkloru, Hüsnütabiat Matbaası. İstanbul 1965.s. 155,162-165