Zwolle
| Zwolle | |
|---|---|
Belediye | |
Zwolle'nin Overijssel'daki konumu | |
Zwolle'nin Hollanda'daki konumu | |
| Ülke | |
| İl | |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Peter Snijders (VVD) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 119,28 km² |
| • Su | 8,26 km² (3,18 mil²) |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 127.497 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAS) |
| Alan kodu | 038 |
Resmî site www.zwole.nl/ | |

















Zwolle, Hollanda'nın Overijssel eyaletinin başkenti ve aynı zamanda belediyesi olan bir şehirdir. Belediye, 5 Şubat 2025 itibarıyla 133.141 nüfusa sahiptir [1] ve nüfus bakımından Hollanda'nın on dokuzuncu büyük belediyesidir. Zwolle'nin yüzölçümü ise 111,10 km²dir.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Arkeologlar, Zwolle'de yapılan araştırmalar ve kazılar sonucunda, şehrin bulunduğu mevkide M.Ö. 1500 civarında 'İşala' adlı bir kavmin yaşadığını ortaya koymuş olsa da bu kelimenin, IJssel Nehri'nin Orta Çağ'daki adı olduğuna dair bilgiler de mevcuttur.[3] 1970'li yıllarda şehrin Zwolle-Zuid semtinde yapılan araştırmalar buranın bir Neolitik-bronz devri yerleşkesi olduğunu ortaya çıkartmıştır. Roma döneminde bu bölgede "Franklar"ın "Salii" kabilesi yaşamıştır.
Zwolle yerleşkesi M.S. 800'lü yıllarda Frisyalı tüccarlar ve Şarlman'ın askerleri tarafından kurulmuştur.[4] 'Zwolle' ismi, 'şişmiş/kabaran' anlamına gelmektedir ve şehrin üç akarsu (IJssel, Vecht ve Zwarte Suyu) arasında sel riski olmayan bir tepenin üzerinde kurulmuş olmasına atıfta bulunulmaktadır. Şehir hakkında bilinen en eski yazılı belge, St. Michael'a adanmış bir kilisenin (Grotekerk veya Sint Michaëlskerk) kurulmasına aittir. Günümüzdе Zwolle sınırları içinde bulunan kilise, XV. yüzyılda restore edilmiştir.
31 Ağustos 1230'da Utrecht Başpiskoposu Zwolle'ye şehir olma imtiyazlarını bağışlamıştır. Bağımsız şehir 1294'te Hansa Birliği üyesi olmuştur.
Bağımsız Zwolle şehri, bölgedeki asillerin hücumlarına da maruz kalmıştır. Temmuz 1324'te ve Ekim 1361'de bu asiller şehirde yangın çıkmasına neden olmuşlardır. 1324'teki yangında şehirde sadece 9 bina nispeten zararsız kurtulmuş ve şehrin diğer binaları yanıp kül olmuştur.
Zwolle, 1361'de Hansa Birliği'nin bir üyesi olarak, Hansa Birliği ile başında IV. Valdemar'in bulunduğu Danimarka Krallığı arasında çıkan savaşa katılmıştır. Bu savaşı sona erdiren 1370 Stralsund Antlaşması ile Zwolle şehri, İsveç'in Scania bölgesinde bir ticaret kolonisi kurma imtiyazı kazanmıştır. XV. yüzyılda Zwolle şehri ve ticareti için altın yıllar yaşanmış ve araştırmacılar, şehrin gayrisafi hasılasının 1402-1450 yılları arasında altı kat arttığını hesaplamıştır.[5]
20. yüzyılın başlarında Zwolle, büyük bir nehir ticareti yapan, büyük bir balık pazarına ve Rotterdam'dan sonra Hollanda'nın en önemli büyükbaş hayvan pazarına sahip bir şehir haline gelmişti. Şehirde aynı zamanda pamuk ipliği ve kumaş dokumacılığı, kumaş beyazlatıcılığı ve boyacılığı, dericilik, ip ve urgan yapımı, tuz rafineciliği, demir üretimi ve demir işleme ile gemi yapımı gibi sanayi sektörleri bulunmaktaydı.[6]
II. Dünya Savaşı sonunda Zwolle şehri, Montreal'dan gelen Alman istilacılardan rütbesiz Kanadalı asker olan Leo Major tarafından tek başına teslim alınmıştır.
Johan Rudolph Thorbecke, 1798 yılında Zwolle'de doğmuş olan ve Hollanda'nın 19. yüzyıldaki anayasal reformlarını gerçekleştiren önemli bir devlet adamıdır.
Mavi parmaklar - Blauwvingers
[değiştir | kaynağı değiştir]Hollandalılar arasında Zwolle'de yaşayanlar, alaycı bir şekilde 'Blauwvingers' (Mavi Parmaklar) olarak anılmaktadır. Bu, aynı zamanda Zwolle'nin en büyük ve en önemli futbol takımı olan PEC Zwolle'nin takma adıdır. Mavi Parmaklar adı, 1682'ye kadar uzanan bir hikâyeye dayanmaktadır. O yıl Zwolle'nin büyük kiliselerinden olan St Michael kilisesi çökmüştür. Fakir Zwolle halkının bu kiliseyi yeniden yaptıracak parası yoktur. Bunun için bu kilisenin çanlarını komşu şehir olan Kampen'e satma kararı alırlar. Bu satış için yüksek fiyat talep ederler. Kampenliler bunu bilmekle beraber kilise çanlarını satın almayı kabul ederler. Fakat çanlar Kampen'e getirilip incelenince bu çanların da kilise çökmesinden zarar gördüğü ve çalınabilirliğinin imkânsız olduğu anlaşılır. Fakat Zwolleliler bunu kabul etmeyip üzerine anlaşılan fiyattan Kampenlilerin uzlaşılan ücreti ödemesini talep ederler. Çaresiz kalan ama komşularına çok kızan Kampenliler büyük şikayetlerle bu ödemeyi çuval dolusu sikkelerle yaparlar. Zwolleliler bu ödemenin tam ve eksiksiz yapıldığını kontrol etmek için Kampenliler tarafından gönderilen "duiten" adlı sikkeleri birer birer elden geçirip sayarlar. Bu sayım bittikten sonra Zwolleliler Kampenlilerin kendilerinden intikam aldıklarını anlarlar. Tüm sikke sayıcıların parmakları ve elleri sikkenin bakır olmasından dolayı masmavi olmuştur. Bundan sonra Zwolleliler için "maviparmaklılar" takma adı kullanılmaya başlanır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle şehri, IJssel, Vecht ve Zwarte Water nehirlerinin arasında bulunan bir tepe üzerine kurulmuştur. Zaman zaman yükselip sele sebep olan bu akarsular, tepe nedeniyle Zwolle şehrine ulaşamamaktadır. Şehir, karayolu ile en yakın komşusu olan Kampen'e 12 km, Apeldoorn'a 35 km, Enschede'ye 64 km, Groningen'e 84 km ve Amsterdam'a ise 82 km uzaklıktadır.
Zwolle, Almanya sınırına yaklaşık 85 km uzaklıkta olup, en yakın yerleşim birimi olan Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya bölgesindeki Gronau'ya kara yoluyla 75 dakikalık mesafede bulunmaktadır.
Zwolle, 17 mahalleden oluşmaktadır. Bu mahalleler şunlardır:
- Merkezde: Binnenstad, Hanzeland, Veerallee, Assendorp ve Kamperpoort
- Kuzeyde: Aa-landen, Holtenbroek ve Haerst-Tolhuislanden
- Güneyde: Zwolle-Zuid ve Windesheim
- Doğuda: Berkum, Diezerpoort, Wijthmen ve Wipstrik
- Batıda: Stadshagen, Spoolde ve Westenholte[7]
Zwolle'de bulunan göller ve su birikintileri genellikle eğlence amaçlı kullanılmaktadır. Şehirdeki en bilinen göller Wijthmenerplas, Wijde Aa, Agnietenplas ve Milligerplas'tır. Bu göller, yüzme, tekne gezileri ve doğa yürüyüşleri gibi çeşitli açık hava etkinlikleri için popüler alanlardır. Zwolle, bu su kaynaklarıyla, sakinlerine doğayla iç içe bir yaşam alanı sunmaktadır.
Doğa ve Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle merkezde veya çevresinde bulunan doğa alanları, milli parklar ve eğlence parkları bölgenin doğal kaynaklarını keşfetmek isteyen ziyaretçiler için çok çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Bu parklar orman, gölet, bataklık, çayır gibi çeşitli ekosistemleri barındırarak biyolojik çeşitliliği desteklemektedir. Ayrıca doğa yürüyüşleri, bisiklete binme, kuş gözlemciliği ve açık hava etkinlikleri için ideal alanlar sunmaktadır. Zwolle çevresinde 33 adet park bulunmaktadır[8] ve bu önemli doğa alanları hem doğa tutkunları hem de huzurlu bir ortamda vakit geçirmek isteyenler için mükemmel fırsatlar sunuyor. Bazı önemli doğa alanları veya parklar şunlardır:
- Het Engelse Werk, IJssel Nehri kıyısında yer alır ve geniş yürüyüş parkurları, bisiklet yolları ve piknik alanlarıyla şehrin en popüler parklarından biridir. Ortasında eşsiz güzellikte küçük bir göl bulunmaktadır.
- De Wezenlanden, Zwolle'nin Assendorp semtinde bulunan büyük çimenlik alanlar, göletler ve çocuk oyun alanları ile aileler için ideal bir rekreasyon alanıdır. Ayrıca, parkta bir çocuk hayvanat bahçesi de bulunmaktadır. Burada çocuklar, çeşitli evcil hayvanları yakından görebilir ve onlarla etkileşime geçebilir. Bu özellikle küçük yaştaki ziyaretçiler için eğlenceli ve öğretici bir deneyim sunar.
- Doepark Nooterhof, sürdürülebilirlik, doğa ve çevre eğitimi sunan bir şehir parkı olup özellikle çocuklar için çok eğlenceli bir doğa eğitim alanıdır. Ekolojik olarak yönetilen bu parkta dört farklı oyun alanı, su oyunları, çıplak ayakla yürüyüş yolu ve totem oyun alanı gibi eğlenceli aktiviteler bulunmaktadır. Ayrıca, çiftlik bahçesi ve ot bahçesi gibi doğal alanlar da mevcuttur. Geri dönüşüm malzemelerinden yapılmış bir çay evi de hizmet vermektedir.
- Potgietersingel, Zwolle'nin şehir merkezinde bulunur.
- Stinspark, eski Kasteel Voorst'un bulunduğu yerdedir.
- Aa-park, Aa-landen mahallesinde bulunur.
- Dinoland Zwolle, şehrin merkezine oldukça yakın bir konumda yer alır ve çocuklar ile aileler için eğlenceli ve öğretici bir eğlence parkıdır. Park, çeşitli dinozor heykelleri ve temalı oyun alanları ile doludur, bu sayede ziyaretçiler dinozorlar hakkında bilgi edinirken aynı zamanda eğlenceli vakit geçirebilirler. Ayrıca, iç mekanlarda çocuklar için interaktif sergiler ve oyunlar da mevcuttur.[9]
Zwolle merkeze biraz daha uzak olan bazı önemli doğa alanları/parklar şunlardır:
- Weerribben-Wieden Milli Parkı (Nationaal Park Weerribben-Wieden), Zwolle'ye yaklaşık 21,4 kilometre uzaklıkta yer alır ve bölgedeki en yakın milli parklardan biridir. Bu milli park, bataklıklar, göletler ve sulak alanlarıyla ünlüdür. Doğa yürüyüşleri, bisiklet turları ve tekne gezileri gibi açık hava etkinlikleri için ideal bir yerdir.
- Zwarte Dennen Doğa Alanı (Zwarte Dennen Natuurgebied), geniş ormanlık alanı ve doğal yürüyüş yolları ile bölgedeki en büyük korunmuş alanlardan biridir. Zwolle'ye yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Staphorst belediyesinde yer alır.
Şehir merkezinde gizli kalmış harika bahçeler vardır. Harry Pierik'in Bahçeleri (de Tuinen van Harry Pierik), 1984'te terkedilmiş bir alan olan ve Harry Pierik'in ağaçlar ve çalılar dikmesiyle güzelleşen gizli adeta cennet gibi bir parktır. Açık bahçe günlerinde ziyaret edilebilen bu huzur dolu alanda, bitkiler ve ağaçlar hakkında bilgiler edinme ve farklı turlara, seminerlere ve Masterclass'a katılma imkânı vardır.
Park sayısının çokluğu nedeniyle, Zwolle yeşil bir belediye olarak tanınmaktadır. 2006 yılında Avrupa'nın en yeşil şehirlerinden biri ödülünü kazanmıştır.[10] Bu, belediyenin gerçekleştirdiği birçok çabanın sonucudur. Örneğin, Zwolle'de ekolojiye duyarlı bir biçimde hesaplanan özel bir biçim biçme takvimi uygulanmaktadır, Zwolle belediyesi, yabani otlarla mücadele etmek için çevre dostu yöntemler kullanmaktadır.
Zwolle, 2014 yılında Hollanda'nın en yeşil 12. şehri olarak seçilmiştir.[11]
Zwolle'de, bölgenin doğal güzelliklerini keşfetmek için ilgi çekici bisiklet turları mevcuttur. Bu turlar, çeşitli rotalarla Overijssel'in ve Zwolle'nin tarihi ve kültürel zenginliklerini keşfetmeyi sağlar. Zwolle şehir merkezinden kiralanabilen bisikletlerle, IJssel Nehri boyunca ilerlenebilir ve Wijhe köyüne ulaşılabilir. Buradan nehir geçilerek Heerde kasabasına gidilebilir. Heerde'de, Landgoed ve Kasteel Vosbergen gibi önemli bir devlet anıtı bulunmaktadır. Bir diğer rota, Zwolle'nin kuzeybatısında yer alan Hanzestad Hattem'e yönelir. Bu şehirde, Fırıncılık Müzesi ve Anton Pieck Müzesi gibi kültürel yapılar yer almaktadır. Ayrıca, Kampen'e giden başka bir rota da mevcuttur; burada Ikon Müzesi ve tarihi şehir merkezi dikkat çeker. Bu rotalar, bölgenin tarihî ve kültürel zenginliklerini keşfetmek için önemlidir.
Zwolle'de kanal turları, tarihi merkez boyunca bir rehber eşliğinde yapılan gezilerle şehri tanıma imkânı sağlar. Teknelerde taze kahve ve kek ikramı yapılırken, ziyaretçiler şehrin önemli yapıları hakkında bilgi alır. Ayrıca altı kişilik kapasiteye sahip sessiz tekneler kiralanabilir. Bu tekneler stabil olup, bir saatlik ya da tüm günlük kiralamalar mümkündür. Ziyaretçiler, kendi pikniklerini de yanlarına alabilir. Ayrıca, Grachtenpuzzeltocht adı verilen bir etkinlikte, şehrin anıtlarını keşfetmek için kriptik açıklamalar ve fotoğraflar eşliğinde bir bulmaca çözülür.
1983-1984 yıllarında yapılan bir envanter çalışması, Zwolle'nin kırsal alanında yaklaşık 700 farklı yüksek bitki türünün bulunduğunu ortaya koymuştur. Bu durum, şehrin jeolojik ve coğrafi etkilerin kesişim noktasında yer almasıyla ilişkilidir. Özellikle, diğer yerlerde son derece nadir bulunan kievitsbloem (Fritillaria meleagris), belediyede hala çeşitli yerlerde görülmektedir, ancak eskisi kadar yaygın değildir.
Nieuwe Vecht, Zwolle'de, Overijsselse Vecht ile Zwolle'nin merkezindeki Nieuwe Wetering arasında 1600'lü yıllarda kazılan bir su yolunun adıdır.
Kültür, Sanat ve Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle kentinde birçok eski ve yeni çekici bina bulunmaktadır. Bunların başında şehir merkezindeki Grotekerk ve Sint Michaëlskerk kilise binaları gelmektedir. Özellikle Sint Michaëlskerk'te, Barok dönemi org ustası Arp Schnitger tarafından yapılmış eşsiz bir kilise orgu bulunmaktadır. "Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopnemin" adlı Roma Katolik bazilika 1399'da yapılmaya başlanmıştır. Bu kilisenin çan kulesine 'Peperbus' (biberlik) adı verilmekte olup, Hollanda'daki en yüksek çan kulelerinden biridir. Bu çan kulesi, Zwolle'nin simgelerinden biri olup şehrin en yüksek yapılarından biridir. 75 metre yüksekliğindeki bu kule, Onze-Lieve-Vrouwetoren adıyla da bilinir ve şehrin her yerinden görünür. Kuleye 236 basamaktan oluşan merdivenlerle tırmanılabilir ve zirveye çıkıldığında şehri geniş bir açıyla izleme imkânı sunar. İnşasına 1463 yılında başlanmış, ancak tamamlanması 1539 yılında gerçekleşmiştir. Carillon'un en eski çanı 1484 yılına ait olup, çanlar günümüzde elle çalınmaktadır. Bu tarihi yapıyı daha ayrıntılı bir şekilde keşfetmek isteyenler için rehberli turlar da düzenlenmektedir.
Göğe Kabul Edilen Meryem Ana Bazilikası (Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming), Zwolle'de Orta Çağ'dan kalma haç planlı bir kilisedir. Bu bazilika, Thomas a Kempis cemaatinin Ekaristi Merkezidir. Kilise başlangıçta Sint-Michaëlskerk'e bağlı bir şapeldi ve o zamanlar adı Meryem Ana Şapeli (Onze-Lieve-Vrouwekapel) idi.
Zwolle Belediye Sarayı, ilk olarak 1448'de inşa edilmiştir, ancak daha sonra modernize edilmiştir.
Şehirde bulunan eski ilginç binalar arasında şunlar sayılabilir: Şehrin eski kale kapılarından biri olan 'Sassenpoort', şehir surları, eskiden hardal üretmek için yapılmış olan 'Mosterdmakerstoren' (Hardal Üreticileri Kulesi), 1571'de tamamlanmış olan şehir Loncalar Konağı, eski vilayet idare merkezi, bir Dominiken manastırı ve eski Melkmarkt Meydanı'nda bulunan iki müze: Antika eşyaların sergilendiği müze ve doğa tarihi müzesi olan 'Stedelijk Museum Zwolle' ile Vrouwenhuis. Blijmarkt Meydanı'nda bulunan eski Adalet Sarayı günümüzde "Fundatie Müzesi" adı verilip Overijssell ilinin güzel sanatlar müzesi olmuştur.
"Broerenkerk" 1465'te kurulan Dominiken Manastırı için kilise olarak yaptırılmıştır. Bu manastır, 1580'de Reformasyon döneminde kapatılmış ve keşişler kovulmuştur. 1640-1982 döneminde bu eski manastır kilisesi bir Protestan kilisesi olarak kullanılmıştır. Sonra restore edilmiş ve 1983-1988 döneminde bir kültürel etkinlikler merkezi olmuştur. Bu merkez 1988'de kapatılmış ve eski manastır kilisesi, özel bir kitabevi olarak kullanılmaktadır.
Zwolle'deki Waalse Kilisesi (De Waalse Kerk), Schoutenstraat'ta bulunan tarihi bir yapıdır ve Fransızca dini törenlerin düzenlendiği nadir mekanlardan biridir. 16. yüzyılda, Seksen Yıl Savaşları sırasında Fransız Huguenotlarının kaçışıyla kurulan kilise, özel akustiği ve düzenlenen konserlerle de dikkat çekmektedir.
Şehrin tren garının batısında, 10. yüzyıl başında yapılan çok sayıda 'Art Nouveau' mimari stilinde inşa edilmiş villadan oluşan bir semt bulunmaktadır. Bunlar, Koningin Wilhelminastraat, Prinses Julianastraat ve Prins Hendrikstraat sokaklarında, 1900'lü yılların başında farklı Hollandalı mimarlar tarafından tasarlanmıştır. Bunlardan 11 tanesi Hollanda Hükûmeti tarafından "millî anıt (rijksmonumenten)" olarak korumaya alınmıştır.
Herman Lamers'in "De Glazen Engel" adlı hologram heykeli, 18 Haziran 2010 tarihinde Zwolle'nin Grote Markt Meydanı'nda resmi olarak açılan ve şehrin koruyucu azizi olan baş melek Mikail'in modern bir temsilidir ve yaklaşık 350 cam katmandan oluşmaktadır.
Schouwburg Odeon, hem tiyatro hem de opera etkinliklerine ev sahipliği yapan önemli bir kültürel mekândır.
Zwolle'da biri merkezde (stadkamer) olmak üzere toplam dört kütüphane bulunmaktadır; diğerleri ise Zwolle Zuid, AA-Landen ve Stadshagen semtlerindedir.[12]
Zwolle'da 7 tane müze bulunmaktadır:
- Fundatie Müzesi (Museum de Fundatie) - Geniş bir görsel sanatlar koleksiyonuna sahip ve özellikle çağdaş sanat eserleriyle tanınır.
- ANNO Zwolle Şehir Müzesi (ANNO Stadsmuseum Zwolle) - Zwolle'nin tarihi ve kültürel geçmişini anlatan sergiler sunar.
- Herman Brood Müzesi & Deneyimi (Herman Brood Museum & Experience) - Hollandalı sanatçı ve rock yıldızı Herman Brood'un sanatını ve hayatını sergileyen bir müzedir.
- Zwolle Şehir Müzesi (Stedelijk Museum Zwolle) - Şehir tarihi ve kültürel sergiler sunar.
- Bonami Oyunlar & Bilgisayarlar Müzesi (Bonami Games & Computers Museum) - Eski video oyunları ve bilgisayarlar hakkında kapsamlı bir koleksiyon sunar.
- Kadınlar Müzesi (Het Vrouwenhuis) - Kadınların tarihi ve toplumsal rollerine odaklanan bir müzedir.
- Sinterklaas Müzesi (Sinterklaas Museum) - Hollanda'nın geleneksel Sinterklaas kutlamalarını ve bu figürün tarihsel kökenlerini tanıtan bir müze olup Sinterklaas'ın Türkiye'nin Antalya-Myra bölgesinden geldiği ve zamanla Hollanda'da nasıl önemli bir kültürel sembol haline geldiğini anlatan çeşitli sergilere ev sahipliği yapmaktadır.
Zwolle, Kino International ve Pathé Zwolle adında iki sinema salonuna sahiptir.
2004'te Zwolle'deki 'De Librije' lokantası, Michelin Rehberi tarafından 3 yıldızla ödüllendirilmiş ve Hollanda'da bu şerefe sahip 3 lokantadan biri olmuştur. 2007'de diğer bir lokantanın yıldızı düşürülünce, 3 yıldızlı 2 lokantadan biri olmuştur.
Zwolse balletjes, Zwolle şehrine ait ünlü bir tatlıdır. Tarihi 1845 yılına dayanan Zwolse Balletjeshuis ise bu tatlının ve birçok şekerlemenin üretildiği, ünlü ve tarihi bir şekerlemeci olup şehir merkezindeki Grote Kerk Meydanı'nda yer almaktadır.
Zwolle'deki Ulu Cami, 1970 yılında Türkiye Diyanet Vakfı tarafından açılmış olup, Hollanda'daki Türk ve Müslüman topluluklarına dini hizmetler sunan önemli bir ibadet ve kültür merkezidir. Zwolle'de bulunan diğer camiler, Surinamlı Müslümanlar tarafından yaptırılan Gulzan-e-Medina Camii, Faslı Müslümanlar tarafından yaptırılan Af-Sona Camii ve Miesbahoel Camii'dir.
Zwolle'de bulunan Alevi Kültür Merkezi ve Cemevi, 2000'li yılların başında hizmete girmiştir ve Alevi topluluğunun dini ve kültürel ihtiyaçlarını karşılayan önemli bir ibadet ve kültür merkezidir.
Zwolle'da yerel haber ve gelişmeleri takip etmek için RTV Focus, 1Zwolle, RegioZwolle TV, De Swollenaer ve De Stentor gibi medya kuruluşları bulunmaktadır.
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwols, Zwolle'nin şehir ağzıdır. Zwols, Salland lehçesindendir ve bu nedenle Nedersaksonca'ya aittir. Zwols'un karakteristik özelliği, r harfinin yuvarlak veya boğazdan gelen bir şekilde telaffuz edilmesidir (bu, şehir ağızlarına özgüdür ve Kampen, Deventer ve Zutphen gibi başka yerlerde de bulunur) ve h'nin düşmesidir (bu da h-deletie olarak adlandırılır ve çevredeki bölgelerde, hatta Urk da bile görülür).
Müzik
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle'deki müzik sahnesi Hedon'dur. Zwolle'den bazı tanınmış müzisyenler arasında Herman Brood ve rap grubu Opgezwolle yer almaktadır. Zwolle, ayrıca birçok müzik okuluna ev sahipliği yapmaktadır, bunlar arasında ArtEZ Konservatuvarı, De Zwolse Muziekschool, Muziekschool Zwolle Zuid, Grandesco Music ve Dubbelgreep yer alır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle, eğitim alanında önemli bir merkez olup, bu şehirde üniversite, uygulamalı bilimler üniversiteleri/yükseköğretim okulları ve mesleki yüksekokullar gibi birçok kurum öğrencilere geniş bir eğitim yelpazesi sunarak farklı alanlarda uzmanlaşma imkânı sağlamaktadır. Bu şehirdeki başlıca yüksek eğitim kurumları ve meslek yüksekokulları şunlardır:
A- Uygulamalı Bilimler Üniversiteleri/Yüksekokulları (Hogeschool):
Hollanda'nın Zwolle şehrinde 1986 yılında kurulan Hogeschool Windesheim, uygulamalı bilimler alanında eğitim veren köklü bir yüksekokuldur. Türkiye'deki karşılığı uygulamalı bilimler üniversiteleri veya meslek yüksekokullarıdır. 2024 yılı itibarıyla öğrenci sayısı yaklaşık 26.589'dur.[13] Ayrıca, Almere şehrinde de bir yerleşkesi bulunmaktadır.
Zwolle'de bulunan bir diğer yüksekokul olan KPZ Hogeschool, eğitimde güçlü bir yer edinmiş bir kurumdur.
Viaa Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, (Viaa Hogeschool):
Eylül 2014'e kadar Reform Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (Gereformeerde Hogeschool-GH) olarak bilinen Viaa, Zwolle'deki bir yüksekokul olup devlet tarafından finanse edilen altı kursu ve iki binden fazla öğrencisi ile öne çıkmaktadır.
Capabel Hogeschool:
Capabel Hogeschool, sağlık ve sosyal hizmetler alanında eğitim veren ve mesleki beceriler kazandırmayı amaçlayan bir uygulamalı bilimler yüksekokuludur.
B- Sanat ve Tasarım Alanındaki Üniversiteler (Universiteiten voor Kunst en Design):
ArtEZ University of Arts, (ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten):
1966 yılında Zwolle'de kurulan ArtEZ, görsel sanatlar, müzik, tiyatro, moda, tasarım ve dans gibi alanlarda eğitim veren bir üniversitedir. Zwolle, üniversitenin en önemli merkezlerinden biridir ve yaklaşık 3.000 öğrenciye ev sahipliği yapmaktadır.[14] ArtEZ ismi, Arnhem, Enschede ve Zwolle şehirlerinin baş harflerinden alınmıştır.
C- Yüksek Öğretim Meslek Okulları (Hoger Beroepsonderwijs - HBO):
Merkezi Utrecht'te bulunan IVA Opleidingen, işletme, girişimcilik ve yönetim alanlarında HBO seviyesinde eğitim sunmaktadır. Zwolle ve Den Bosch'ta da şubeleri bulunmaktadır.
D- Mesleki Eğitim Okulları (Middelbaar Beroepsonderwijs - MBO):
Landstede MBO:
Landstede Groep, Zwolle ve çevresinde yaklaşık 11.000 öğrenciye ortaöğretim meslek eğitimi veren bir eğitim kurumudur. Zwolle'de 8 kampüsü bulunmaktadır.
Deltion College:
Zwolle'deki bir diğer büyük MBO okuludur ve öğrencilere çeşitli mesleki eğitim programları sunmaktadır.
Cibap, :
Cibap, sanat ve tasarım alanlarında mesleki eğitim veren bir MBO okuludur.
Sanat, medya ve teknoloji alanlarında mesleki eğitim veren bir diğer MBO okuludur.
ROC van Twente, Zwolle'de bir şubesi bulunan büyük bir MBO okuludur ve öğrencilere çok sayıda mesleki eğitim programı sunmaktadır. Bu okulun Zwolle dışında Enschede, Almelo, Hengelo, Haaksbergen, Hardenberg, Holten, Nijverdal, Oldenzaal, Rijssen ve Vroomschoop'ta da eğitim merkezleri bulunmaktadır.
Capabel MBO, sağlık ve sosyal hizmetler alanlarında hızlandırılmış eğitimler veren bir meslek yüksekokuludur. Bu okul, hayat boyu öğrenmeyi erişilebilir kılmayı amaçlamaktadır.
Zwolle'deki bir başka MBO okuludur ve çeşitli mesleki eğitim programları sunmaktadır.
AOC De Groene Welle, Zwolle ve Hardenberg şehirlerinde bulunan ve tarım, çiçek düzenleme, hayvan bakımı gibi "yeşil" alanlarda eğitim veren bir okuldur.
Zwolle'deki bir diğer meslek yüksekokuludur ve öğrencilere çeşitli mesleki beceriler kazandırmak için eğitim vermektedir.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle, kara ve demir yolu ulaşımının bir kavşağıdır. Ancak stratejik konum, ancak 1950'den sonra belediye yönetimi tarafından fark edilip şehrin gelişimi lehine kullanılmıştır. Sonuç olarak, Zwolle, 1950'den sonra nüfus artışında patlayıcı bir büyüme yaşadı. Otobüs taşımacılığı, 11 Aralık 2022'den beri EBS tarafından RRReis adı altında sağlanmaktadır. NS (Nederlandse Spoorwegen), Zwolle'de 1938 yılında faaliyete başlamış olup, şehirdeki ana tren istasyonu üzerinden ülke çapında ulaşım hizmeti sunmaktadır.
Zwolle'de 2 otoyol ve 4 ana yol bulunmaktadır:
Otoyollar: A28 (Groningen'den Utrecht'e kadar uzanır ve Zwolle'den geçer.) ve A50 (Zwolle'yi Eindhoven'e bağlar, Apeldoorn ve Arnhem üzerinden geçer.)
Ana Yollar: N35 (Zwolle, Raalte ve Almelo'yu birbirine bağlar, şehir içi kısmı genişletilmiş ve trafik sıkışıklığı azaltılmıştır.), N331 (Zwolle'nin kuzeyinde başlar, Stadshagen çevresinde bir yol çemberi oluşturur ve Zwartewaterland belediyesi üzerinden Emmeloord'a kadar devam eder.), N337 (Zwolle'nin güneyinde yer alır, şehrin çevre yolunun bir parçasıdır (IJsselallee) ve N340 (Berkum'dan başlar ve Zwolle'yi çevreleyen bir yol ağına bağlanır, Overijssel'in kuzeydoğusundaki yerleşim yerlerinden Zwolle'ye ulaşımı sağlar.)
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle'de Bulunan En Önemli Şirketlerden Bazıları Şunlardır:
- Wehkamp: Hollanda kökenli bir e-ticaret devi olan Wehkamp, Zwolle'de büyük bir lojistik merkezi işletmektedir. Şirket, geniş ürün yelpazesi ve güçlü online satış altyapısıyla dikkat çekmektedir.
- Wärtsilä: Enerji ve denizcilik endüstrilerine çözümler sunan Finlandiya kökenli Wärtsilä, Zwolle'deki tesislerinde inovasyon ve üretim faaliyetleri yürütmektedir. Şirket, çevre dostu enerji çözümleri konusunda küresel bir liderdir
- Scania: İsveç kökenli bir şirket olan Scania, 2014 yılından beri Alman Volkswagen Grubu'nun bir parçası olarak faaliyet göstermektedir. Ancak, merkezi hala İsveç'te yer alan Scania, dünya çapında kamyon, otobüs ve motor üretiminde lider bir markadır. Zwolle'deki Scania fabrikası, şirketin Avrupa'daki en büyük üretim merkezlerinden biri olup, özellikle kamyon motorları ve araç üretiminde büyük bir rol oynamaktadır. Ayrıca Scania'nın Avrupa'daki en büyük ve en modern montaj tesisi Zwolle'de bulunmaktadır. Yıllık üretimin en az yüzde 60'ı bu lokasyondan karşılanmaktadır.[15] Şirket, çevre dostu çözümleriyle de tanınır, özellikle düşük emisyonlu motor teknolojileri ve elektrikli araç çözümleri üzerine çalışmalar yapmaktadır. Traton Group çatısı altında faaliyet gösteren Scania, halen küresel otomotiv endüstrisinin önemli oyuncularından biridir.
- UPS: Amerika Birleşik Devletleri kökenli olan UPS, 2016 yılında Avustralya kökenli TNT'yi satın alarak şirketin operasyonlarını bünyesine kattı. Bu birleşme sonrası TNT markası, UPS çatısı altında faaliyet göstermeye başladı. Zwolle'de hala büyük bir lojistik merkezi bulunan UPS, küresel çapta paket teslimatı ve tedarik zinciri hizmetleri sunmaktadır. Şirket, dünya genelinde lojistik ve kargo taşımacılığı alanında önemli bir rol oynamaktadır.
- PostNL: Hollanda kökenli bir şirket olan PostNL, Hollanda'nın en büyük posta ve lojistik şirketlerinden biridir. Zwolle'deki dağıtım merkezi, posta ve paket hizmetlerinde etkin bir rol oynamaktadır.
- Albert Heijn Distributiecentrum: Hollanda kökenli süpermarket zinciri Albert Heijn'in dağıtım merkezi, Zwolle'deki önemli lojistik tesislerinden biridir. Bu merkez, bölgedeki perakende sektörüne büyük katkı sağlamaktadır.
- Accenture: Küresel danışmanlık ve teknoloji hizmetleri sunan Accenture, Zwolle'de teknoloji ve yönetim danışmanlığı hizmetleri sunmaktadır. Şirket, dünya çapında büyük bir etkiye sahip olan bir liderdir.
- Capgemini: Bilgi teknolojileri ve danışmanlık alanında dünya çapında faaliyet gösteren Capgemini, Zwolle'deki ofisiyle müşterilerine hizmet vermektedir. Capgemini, dijital dönüşüm konusunda önemli bir aktördür.
- KPMG, Hollanda kökenli bir denetim, vergi ve danışmanlık şirketidir. 1987 yılında Hollanda, İngiltere ve Amerika'dan gelen firmaların birleşmesiyle oluşmuş ve küresel bir profesyonel hizmetler ağı haline gelmiştir. KPMG, dünya çapında denetim, vergi danışmanlığı, risk yönetimi ve stratejik danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Şirketin merkezi Hollanda'da bulunmakta olup, global çapta birçok ülkede faaliyet göstermektedir.
- ASML: Hollanda merkezli bu şirket, dünyadaki en gelişmiş yarı iletken üretim makinelerinin üreticisi olup, otomotiv endüstrisinin dijitalleşmesi ve otonom sürüş teknolojileriyle ilgili önemli katkılar sunmaktadır.
- Polymer Science Centre : Polimer teknolojileri üzerine araştırmalar yürüten bir araştırma-geliştirme ve inovasyon merkezidir. Merkez, özellikle sürdürülebilir plastikler, biyopolimerler ve endüstriyel uygulamalara yönelik yenilikçi çözümler geliştirme konularında uzmanlaşmıştır.
- Vandervell: Özellikle motor parçaları ve rulman üretimiyle tanınan, kökeni İngiltere'ye dayanan bir şirkettir.
- Unilever: 1930 yılında Hollanda merkezli Margarine Unie ile İngiliz Lever Brothers'ın birleşmesiyle kurulan Unilever, çok uluslu bir gıda ve kişisel bakım şirketidir. Merkezi 2020'de tamamen Londra'ya taşınsa da, Zwolle'deki fabrikasında margarin ve diğer gıda ürünleri üretilmeye devam edilmektedir. Şirket, sürdürülebilirlik ve kalite odaklı üretim anlayışıyla tanınır.
Zwolle'da bulunan diğer bazı büyük şirketler, bu şehrin ekonomik yapısını güçlendiren ve çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren önemli firmaların şubeleridir. Bunlar arasında, Delta, Wavin, Damen Shipyards, Sligro Food Group ve Van Wijnen gibi büyük markalar yer almaktadır.
Zwolle'de şubesi bulunan ve Hollanda'nın en büyük ve en yaygın yapı malzemeleri ve ev geliştirme ürünleri sunan yapı marketleri şunlardır:
- Hornbach: 1877 yılında Almanya'da kurulan ve Avrupa genelinde büyük mağaza zincirine sahip, kaliteli inşaat malzemeleri sunan bir markadır.
- Praxis: 1978 yılında kurulan ve hem bireysel hem de ticari müşterilere yönelik geniş yapı malzemeleri ve dekorasyon ürünleri sunan bir mağazadır.
- Gamma: 1971 yılında Hollanda'da kurulan, geniş ürün yelpazesiyle inşaat malzemeleri ve ev geliştirme sektöründe önemli bir oyuncudur.
- Karwei: 1970 yılında kurulan ve geniş bir dekorasyon ile yapı malzemesi yelpazesi sunan Hollanda kökenli bir yapı market zinciridir.
Zwolle'de bulunan ulusal ve uluslararası düzeyde büyük öneme sahip bazı giyim, ayakkabı ve spor mağazaları şunlardır: H&M, Zara, Primark, C&A, Nike, Bershka, Van Haren, Scotch & Soda, Mango, Levi's Store, Superdry, Foot Locker, Suitsupply, Tommy Hilfiger, Jack & Jones, The Athlete's Foot, Scapino, Run2Day, Daka, SportsWorld ve Voetbalshop.nl.
Zwolle'da, Hollanda'nın önde gelen bankaları olan Rabobank, ING, ABN AMRO, SNS Bank ve Triodos Bank gibi bankaların şubeleri bulunmaktadır.
Jumbo, Albert Heijn, Lidl, Aldi, SPAR, PLUS, Coop ve Boni gibi zincir süpermarketlerin Zwolle'de şubeleri bulunmaktadır.
Volkswagen Grubu, Mercedes-Benz, Volvo, Toyota, Tesla, BMW ve Mini gibi global otomobil markaları, Zwolle'de lojistik, dağıtım ve yan sanayi alanlarında faaliyet göstermektedir.
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]
Peter Snijders, 2015 yılında Zwolle Belediye Başkanı olarak atanmıştır. Snijders, Hollanda'nın CDA (Hristiyan Demokratlar Partisi)'nden bir siyasetçidir. Belediye başkanlığı görevi atama ile gerçekleştiği için, doğrudan seçimle değil, belediye meclisinin onayıyla göreve başlamıştır.
Zwolle'deki Belediye Meclisi, 39 üyeden oluşmaktadır ve 16 Mart 2022'de yapılan yerel seçimlerde, Türk kökenli Cankut Ercan da Zwolle belediye meclisine seçilmiştir.
22 Kasim 2023 tarihinde yapılan Hollanda genel seçimlerinde Zwolle'deki sonuçlar şu şekildedir:
- GroenLinks / Partij van de Arbeid (PvdA): %22,01 (18.134 oy)
- PVV (Partij voor de Vrijheid): %16,1 (13.265 oy)
- Nieuw Sociaal Contract: %13,66 (11.252 oy)
- VVD: %12,77 (10.524 oy)
- D66: %7,75 (6.387 oy)
- ChristenUnie: %6,11 (5.035 oy)
- BBB: %3,24 (2.668 oy)
- CDA: %3,16 (2.606 oy)
- SP (Socialistische Partij): %3,09 (2.545 oy)
- Partij voor de Dieren: %2,95 (2.431 oy)
- Volt: %2,22 (1.827 oy)
- Forum voor Democratie: %2,1 (1.730 oy)
- DENK: %1,43 (1.182 oy)
- Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP): %1,16 (956 oy)
Hollanda'nın köklü partilerinden olan ve günümüzde PvdA (İşçi Partisi) olarak bilinen partinin öncüsü Sosyal-Demokrat İşçi Partisi (SDAP), 26 Ağustos 1894'te Zwolle'deki Ossenmarkt 9 numaradaki Atlas adlı mekanda kuruldu.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]| Takım | Spor | Lig | Stadyum | Kuruluş |
|---|---|---|---|---|
| PEC Zwolle | Eredivisie | PEC Zwolle Stadyumu Kapasite: 10,000 |
1990 |
PEC Zwolle, 2014 yılında finalde Ajax'ı 5-1 yenerek KNVB Kupası'nı ve 1-0 yenerek Johan Cruijff Şampiyonluk Kupa'sını kazandı.
Landstede Hammers, BNXT League'de, yani Hollanda'nın en üst seviyedeki basketbol liginde mücadele eden Zwolle spor kulübüdür. 2021-2022 sezonunda Hollanda şampiyonu olmuştur ve maçlarını 1.200 kişilik Landstede Sportcentrum'da oynamaktadır. Eredivisie Basketbol, 1960-2021 yılları arasında Hollanda'nın en üst basketbol ligi olarak faaliyet göstermiştir. 2010'dan itibaren Dutch Basketball League (DBL) olarak bilinen lig 2021 yılında, Hollanda ve Belçika takımlarının katıldığı BNXT League kurulmuş ve 2021-2022 sezonunda faaliyete geçmiştir.
VC Zwolle ise voleybol alanında, Hollanda'nın en üst liginde mücadele veren kulüptür. VC Zwolle, 1981 yılında kurulmuş bir voleybol kulübüdür. Kulüp, hem erkekler hem de kadınlar voleybol takımlarına sahiptir. Erkekler takımı, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında Hollanda Eredivisie şampiyonu olmuştur. Kadınlar takımı ise 2016 yılında Eredivisie'ye yükselmiştir.
Ster van Zwolle, her yıl mart ayında Zwolle şehrinde düzenlenen tek günlük bir yol bisikleti yarışıdır. 2011 yılından beri, UCI Avrupa Turu'nda 1.2 etkinliği olarak organize edilmektedir.[16] 1999'dan bu yana, Peperbus Profspektakel adlı etkinlik, Fransa Turu'nun hemen ardından ağustos ayında, ünlü bisikletçilerin katılımıyla Zwolle şehir merkezinde düzenlenmektedir.
2001 yılından beri Zwolle'de her yıl 21,1 km uzunluğunda bir yarı maraton (Halve Marathon Zwolle) düzenlenmektedir. Bu yarış, Hollanda'nın en büyük ve en önemli yarı maratonlarından biri olup, ulusal ve uluslararası atletleri bir araya getirmektedir.

Zwolle'deki en büyük ve kapsamlı spor parklarından bazıları, Marslanden Sportpark, Sportpark de Verbinding, Sportbank Marslanden en Sportpark De Wezenlanden'dir. Bu spor parklarında genellikle futbol maçları ve antrenmanları düzenlenir. Ayrıca, tenis, basketbol, atletizm ve koşu gibi çeşitli açık hava sporları için geniş alanlar bulunur. Parklar, amatör ve profesyonel sporcuların antrenman yapabileceği ve spor etkinliklerine katılabileceği imkanlar sunar.
Zwolle'da yer alan başlıca büyük spor salonları ve merkezleri arasında Landstede Sportcentrum, Basic-Fit Zwolle Stadshagen, Basic-Fit Zwolle Stadionplein, BigGym Zwolle ve SportCity Zwolle bulunmaktadır.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Zwolle - Librije
-
Zwolle - Drostenhuis
-
Zwolle - Thorbeckegracht
-
Peperbus
-
Zwolle - Praubstraat Sokağı
-
Zwolle - Sassenpoort şehir kapısı
-
Zwolle Prins Hendrikstraat'da Art Nouveau bahçe kapısı
-
Zwolle tren garı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Koninkrijksrelaties, Ministerie van Binnenlandse Zaken en. "Contactgegevens Gemeente Zwolle | Overheid.nl". organisaties.overheid.nl (Felemenkçe). 12 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.
- ^ "CBS Statline". opendata.cbs.nl (Felemenkçe). 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2025.
- ^ IJssel (İngilizce), 9 Ekim 2024, 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi22 Mart 2025
- ^ F.C. Berkenvelder (1980). "Het begin Zwolle 750 jaar stad". Waanders. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ F.C. Berkenvelder (1980). "De handel en de Hanze". Zwolle 750 jaar stad (Felemenkçe). Waanders. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ "Zwolle". Encyclopaedia Britannica, 11th edition. 1911. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.
- ^ "Wijken". Gemeente Zwolle (Felemenkçe). 22 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2025.
- ^ "Gemeente Zwolle - Parkenboekje Zwolle". zwolle.nl. 12 Mayıs 2012. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ "Dinoland Zwolle - Avontuurlijkste dinopark van Nederland! Dinoland, dat is leuk!". Dinoland Zwolle (Felemenkçe). 1 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2025.
- ^ "Zwolle een van de groenste steden van Europa - Vroege Vogels - BNNVARA". Vroege Vogels (Felemenkçe). Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ Redactie (2 Eylül 2014). "Zwolle 12e groenste stad van Nederland". ZwolleNu (Felemenkçe). 16 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ "Stadkamer". stadkamer.nl (Felemenkçe). 20 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2025.
- ^ "Wayback Machine" (PDF). windesheim.nl. 31 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Şubat 2025.
- ^ "ArtEZ in numbers – ArtEZ". artez.nl. 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.
- ^ "Scania Production Zwolle | Scania Production Netherlands". Scania Production & Logistics Netherlands (Felemenkçe). 30 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2025.
- ^ "Homepage". Ster van Zwolle (Felemenkçe). 10 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Belediye resmi websitesi 5 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Felemenkçe)
- DMOZ Open Directory projesi "Zwolle" maddesi (İngilizce)
- Zwolle Turizm Ofisi turizm rehberi 19 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Felemenkçe), (İngilizce), (Almanca)