Yeni Türkiye Partisi (1961)

Yeni Türkiye Partisi
Yeni Türkiye Partisi
Kısaltma	YTP
Kurucu	Ekrem Alican
Kuruluş tarihi	13 Şubat 1961
Kapanış tarihi	19 Mart 1973
Önceli	Demokrat Parti; Hürriyet Partisi
Ardılı	Adalet Partisi
İdeoloji	Liberal muhafazakârlık
Siyasi pozisyon	Merkez sağ

Yeni Türkiye Partisi (YTP), 1961 ile 1973 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti.

Kuruluşu

27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra Demokrat Parti'nin kapatılmasıyla siyasi yaşamda doğan boşluğu doldurmak üzere 13 Şubat 1961'de kuruldu. Kurucuları ve yöneticileri arasında İrfan Aksu, Yusuf Azizoğlu, Raif Aybar gibi ilk dönem DP'lilerin de yer aldığı partinin siyasi kadrosu, geçmişte Celal Bayar-Adnan Menderes çizgisine karşı çıkan DP'nin merkez kanadını temsil ediyordu. Genel başkanlığına Millî Birlik Komitesi yönetiminde maliye bakanlığı yapmış olan Ekrem Alican getirildi. Aynı dönemde DP'nin mirasçısı olarak ortaya çıkan Adalet Partisi'ne (AP) karşı askeri yönetimden destek gören YTP'nin programı, gerek siyasi açıdan, gerekse iktisat politikası açısından liberal nitelikteydi. Temelde AP'ninkinden çok farklı olmayan programda, 27 Mayıs'ın DP'li seçmene karşı değil, DP yöneticilerine karşı yapıldığına dikkat çekiliyordu.

9 Temmuz 1961 tarihinde yapılan anayasa referandumunda 1961 Anayasası’nın kabulü yönünde propaganda sürdürdü.^[1]

YTP, 15 Ekim 1961'deki milletvekili genel seçimlerinde oyların yüzde 13,7'sini elde ederek, toplam 65 milletvekilliği kazandı. Cumhuriyet Senatosu'nda ise 28 üyelik elde etti. 1961 Genel Seçimleri'nde, YTP’nin en yüksek oy oranına ulaştığı bölgeler, AP’nin en az oy aldığı bölgeler olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi (%38.12) ve Doğu Anadolu Bölgesi (%34.20) bölgeleri oldu.^[1]

25 Haziran 1962'de kurulan İsmet İnönü başkanlığındaki ikinci koalisyon hükûmetine altı bakan verdi. Ekrem Alican da devlet bakanı ve başbakan yardımcısı olarak yeni hükûmette görev aldı.

Gerilemesi ve kapanması

17 Kasım 1963'teki yerel seçimlerde YTP'nin oy oranının yüzde 6,5'e inmesinin gerekçesini CHP ile koalisyon olarak gösteren Alican, koalisyon hükûmetinden çekildi.^[2] Daha sonra 20 Şubat 1965'te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığındaki koalisyon hükûmetine dört bakanla katılan YTP'nin 10 Ekim 1965'teki genel seçimlerde oy oranı daha da azalarak yüzde 3,72'ye kadar düştü ve yalnızca 19 milletvekilliği kazanabildi.

Seçim başarısızlıklarının parti yönetiminde yarattığı ağır bunalım nedeniyle 1966'da genel başkanlığa İrfan Aksu seçildi. İstifalar sonucu boşalan bu göreve 1968'de Yusuf Azizoğlu, 1970'te ise Tahsin Banguoğlu getirildi.

YTP 12 Ekim 1969'daki genel seçimlerde yüzde 2,18'lik oy oranıyla altı milletvekili çıkardı. Bazı milletvekillerinin AP'ye ve yeni kurulan Millî Nizam Partisi'ne (MNP) katılmasından sonra bir varlık gösteremedi. 19 Mart 1973'te kongre kararıyla feshedildi.^[3]

Seçimler

Genel seçimler

Seçim	Genel Başkan	Oy			Sandalye		Meclis	Sıra	Kurulan Hükûmetler	Haritalar
Seçim	Genel Başkan	#	%	±	#	±	Meclis	Sıra	Kurulan Hükûmetler	Haritalar
1961	Ekrem Alican	1.391.934	%13,73	—	65 / 450	—	Ana Muhalefet	4.	27. Türkiye Hükûmeti (Koalisyon) 29. Türkiye Hükûmeti (Koalisyon)
1965	Ekrem Alican	346.514	%3,72	10,01	19 / 450	46	Muhalefet	4.	—
1969	Yusuf Azizoğlu	197.912	%2,18	1,54	6 / 450	13	Muhalefet	8.	—	Hiçbir ilde 1. olamadı

Yerel seçimler

Seçim	Genel Başkan	İl Genel Meclisi			Belediye	Harita
Seçim	Genel Başkan	Oy	%	±	Belediye	Harita
1963	Ekrem Alican	621.600	%6,51	-	55 / 1.045
1968	Yusuf Azizoğlu	64.474	%0,71	5.79	9 / 1.252	Hiçbir ilde 1. olamadı

Kaynakça

^ ^a ^b Hüseyin Çavuşoğlu, "Merkez Sağda 27 Mayıs ve 12 Eylül Sonrası Partileşme 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 22, Aralık 2009, ss.165-178
^ Ahmad, Feroz; Turgay, Bedia (1976). Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi. s. 267.
^ "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler 20 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", tesav.org.tr

Dış bağlantılar

Abdullah Kutalmış Yalçın (2021). "Türk Siyasal Hayatında Yeni Türkiye Partisi (1961-1973)". Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20 (4), ss. 2013-2041 4 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[balikesir-1] Hüseyin Çavuşoğlu, "Merkez Sağda 27 Mayıs ve 12 Eylül Sonrası Partileşme 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 22, Aralık 2009, ss.165-178

[2] Ahmad, Feroz; Turgay, Bedia (1976). Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi. s. 267.

[3] "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler 20 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", tesav.org.tr

[1]

[2]

[3]

g t d Türkiye'deki eski siyasi partiler
Tek partili dönem (1923-1945)	Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) (1924-25) Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) (1930) Ahali Cumhuriyet Fırkası (ACF) (1930)
Erken çok partili dönem (1945-1960)	Millî Kalkınma Partisi (MKP) (1945-58) Çiftçi ve Köylü Partisi (ÇKP) (1946) Demokrat Parti (DP) (1946-60) Liberal Demokrat Parti (LDP) (1946) Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP) (1946) Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) (1946-48) Türkiye Sosyalist Partisi (TSP) (1946, 1950-52) Millet Partisi (MP) (1948-53) Demokrat İşçi Partisi (DİP) (1950-55) İslam Demokrat Partisi (İDP) (1951-52) Türkiye Köylü Partisi (TKP) (1952-58) Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) (1954-58) Vatan Partisi (VP) (1954-57) Hürriyet Partisi (HP) (1955-58) Ufak Parti (UP) (1957-58) Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) (1958-69)
Darbeler arası dönem (1960-1981)	Adalet Partisi (AP) (1961-81) Türkiye İşçi Partisi (TİP) (1961-81) Yeni Türkiye Partisi (YTP) (1961-73) Millet Partisi (MP) (1962-81) Türkiye Birlik Partisi (TBP) (1966-81) Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP) (1967-81) Millî Nizam Partisi (MNP) (1970-71) Demokratik Parti (DP) (1970-80) Cumhuriyetçi Parti (CP) (1972-73) Millî Selamet Partisi (MSP) (1972-81) Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi (TUKP) (1972-81) Sosyalist Devrim Partisi (SDP) (1975-81) Vatan Partisi (VP) (1975-81) Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) (1978-81) Sosyalist Vatan Partisi (SVP) (1979-81)
12 Eylül sonrası (1981-2002)	Büyük Türkiye Partisi (BTP) (1983) Anavatan Partisi (ANAP) (1983-2009) Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) (1983-85) Doğru Yol Partisi (DYP) (1983-2007) Muhafazakâr Parti (MP) (1983-85) Refah Partisi (RP) (1983-98) Bayrak Partisi (BP) (1983-92) Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) (1983-86) Halkçı Parti (HP) (1983-85) Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) (1984-92) Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) (1985-93) Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) (1985-95) Büyük Anadolu Partisi (BAP) (1986-92) Vatandaş Partisi (VAP) (1986) Hür Demokrat Parti (HDP) (1986) Büyük Vatan Partisi (BVP) (1986) Yeşiller Partisi (YP) (1988-94) Sosyalist Parti (SP) (1988-92) Halk Partisi (HP) (1989-91) Demokrat Merkez Partisi (DMP) (1990-91) Diriliş Partisi (DİRİ-P) (1990-97) Halkın Emek Partisi (HEP) (1990-93) Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) (1990-91) Sosyalist Birlik Partisi (SBP) (1991-95) Demokrasi Partisi (DEP) (1991-94) Demokrat Parti (DP) (1992-2005) İşçi Partisi (İP) (1992-2015) Özgürlük ve Eşitlik Partisi (ÖZEP) (1992) Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP) (1992-93) Sosyalist Türkiye Partisi (STP) (1992-93) Yeniden Doğuş Partisi (YDP) (1992-2002) Yeni Parti (YP) (1993) Büyük Değişim Partisi (BDP) (1993-94) Sosyalist İktidar Partisi (SİP) (1993-2001) Birleşik Sosyalist Parti (BSP) (1994-96) Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) (1994-2003) Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) (1994-97) Demokrasi ve Barış Partisi (DBP) (1996-2002) Barış Partisi (BP) (1996-99) Demokrat Türkiye Partisi (DTP) (1997-2008) Demokratik Halk Partisi (DEHAP) (1997-2005) Fazilet Partisi (FP) (1997-2001) Aydınlık Türkiye Partisi (ATP) (1998-2010) Değişen Türkiye Partisi (DEPAR) (1998-2002) Sosyalist Birlik Hareketi (SBHP) (1999-2009) Demokrat Halk Partisi (DHP) (1999-2010) Avrasya Partisi (AAP) (2002) Yeni Türkiye Partisi (YTP) (2002-04) Yeni Yüzler Partisi (YYP) (2002)
AK Parti dönemi (2002-günümüz)	Özgür Toplum Partisi (ÖTP) (2003-07) Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP) (2002-10) Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) (2002-15) Halkın Yükselişi Partisi (HYP) (2005-08) Hürriyet ve Değişim Partisi (HÜRPARTİ) (2005-18) Demokratik Toplum Partisi (DTP) (2005-09) Katılımcı Demokrasi Partisi (KADEP) (2006-19) Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) (2008-2014) Hak ve Eşitlik Partisi (HEPAR) (2008-19) Yeni Parti (YENİPARTİ) (2008-12) Alternatif ve Değişim Partisi (AL PARTİ) (2008-12) İşçilerin Sosyalist Partisi (SOSYALİST PARTİ) (2008-13) Demokratik Sol Halk Partisi (DSHP) (2009-10) Türkiye Partisi (TP) (2009-12) Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) (2010-12) Halkın Sesi Partisi (HAS PARTİ) (2010-12) Milliyetçi ve Muhafazakâr Parti (MMP) (2010-13) Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi (TURK PARTİ) (2010-22) Devrimci Halk Partisi (DEV-PARTİ) (2011-17) Güven Partisi (GP) (2012-14) Yeni Dünya Partisi (YENİ DÜNYA) (2013-23) Demokratik Gelişim Partisi (DGP) (2014-15) Anadolu Partisi (ANAPAR) (2014-15) Millet ve Adalet Partisi (MİLAD Partisi) (2014-17) Halkın Türkiye Komünist Partisi (2014-17) Türkiye Değişim Partisi (TDP) (2020-23) Büyük Türkiye Partisi (BÜYÜK TÜRKİYE) (2020-24) Aydınlık Demokrasi Partisi (ADP) (2021-24) Memleket Partisi (Memleket) (2021-25)
Güncel siyasi partiler İttifaklar Türkiye'de siyaset