Wilhelm Dietler
Wilhelm Dietler (ö. 1797), Alman filozof ve ilk hayvan hakları yazarlarındandı.
Dietler, felsefe ustasıydı ve 1791'de Mainz Üniversitesinde mantık ve metafizik profesörlüğü unvanını aldı. En çok 1787'de yayımladığı Gerechtigkeit gegen Thiere (Hayvanlara Doğru Adalet) adlı kitabıyla tanınır. Kitap, Almanca "thierrechte" (hayvan hakları) terimini kullanan en eski eserdir. Dietler, çocukların bu konuda aynı özellikleri gösterdiği için hayvanların haksızlık veya iddiada bulunamamasının, hayvan haklarının varlığını inkâr etmek için yetersiz bir neden olduğunu ancak hiç kimsenin bir çocuğun belirli haklara sahip olduğunu inkâr etmeyeceğini savundu.[1] İki yıl sonra Jeremy Bentham, An Introduction to the Principles of Morals and Legislation'da benzer bir argüman kullandı.
Dietler, Humphrey Primatt, Soame Jenyns, Wilhelm Ludwig Wekhrlin ve Johann Georg Heinrich Feder'in çalışmalarından etkilenmiş ve bunlara atıfta bulunmuştur. İnsanların hayvanları yemek için çabucak ve acısız bir şekilde öldürmelerine izin verildiğini; ancak hayvanlara acı çektirmenin veya onları zevk için öldürmenin ahlaki açıdan haksız olduğunu savundu.[2] Dietler'in fikirleri çağdaşlarından neredeyse hiç kabul görmedi. 20. yüzyıla kadar, çalışmalarının mevcut hayvan hakları tartışmasıyla ilgili olarak yeniden keşfedilmesi mümkün olmadı.
Seçilmiş Yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gerechtigkeit gegen Thiere (Hayvanlara Doğru Adalet, 1787)
