Vakfıkebir

Vakfıkebir
İlçe
İshaklı köyünden Vakfıkebire bakış
Vakfıkebir'in Trabzon'daki konumu
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Trabzon
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Dr. Hacı Arslan Uzan
• Belediye başkanı	Fuat Koçal (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	143 km²
Rakım	20 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	28.209
• Kır	-
• Şehir	27.332
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
ISO 3166 kodu	TR-61
Posta kodu	61400
İl alan kodu	462
İl plaka kodu	61
Resmî site Vakfıkebir Belediyesi Vakfıkebir Kaymakamlığı

Vakfıkebir ve Beşikdüzü arasındaki koyun genel görünümü.

Vakfıkebir (Vakf-ı Kebir, eski adları: Büyük Liman, Fol (Rumca: Pholí, yuva), Trabzon ilinin bir ilçesi olup batısında Beşikdüzü, güneyinde Tonya ve Düzköy, doğusunda ise Çarşıbaşı ve Akçaabat ilçeleri ile çevrilidir.

Tarih

Vakfıkebir, kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber eski bir yerleşim yeridir. Tarih boyunca Hitit, Pers, Roma, Bizans ve Trabzon İmparatorluğu’nun hâkimiyetinde kalmış, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girmiştir. Doğal liman olması nedeniyle tarihte deniz ulaşımının önemli merkezlerinden biri olmuştur.

Bugünkü adını, Osmanlı sultanı I. Selim'in annesi Gülbahar Hatun'dan almıştır. Gülbahar Hatun Trabzon’da kurmuş olduğu Hatuniye Vakfı’na Vakfıkebir topraklarının gelirlerini de dahil etmiş, o zamanki adıyla Büyükliman olarak anılan kasaba bu tarihten sonra Vakfıkebir olarak (Büyük Vakıf) olarak anılmaya başlanmıştır.

Bir rivayete göre ilçenin adının ortaya çıkış kaynağı bir hikâyeye dayanmaktadır. İstanbul'dan Trabzon'da bulunan I. Selim'i ziyarete gelen Gülbahar Hatun, denizde fırtınaya yakalanmış ve karaya çıkacağı ilk yeri vakfedeceğini söylemiştir. Fırtına dinip, Trabzon'a ulaştığı yer Vakfıkebir sahili olunca, Gülbahar Hatun Vakfıkebir topraklarının gelirini kurduğu vakfa dahil etmiştir.

Vakfıkebir 1874 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun bir kazası olmuştur. Bu tarihte ilçe Akçaabat, Maçka, Yomra ilçeleriyle Trabzon’a bağlıdır. Belediye Teşkilatı 1877 yılında kurulmuştur. İlk Belediye Başkanı Bahadırzade Yusuf Ağa’dır. İlçede 1888 yılında ilk Rüştiye okulu, 1892 yılında ilk banka olarak Ziraat Bankası açılmıştır.

Vakfıkebir I.Dünya Savaşı sırasında 20 Temmuz 1916’da Rus İmparatorluğu'nun işgaline uğramıştır, işgal 14 Şubat 1918 tarihine kadar sürmüştür.

Vakfıkebir ilçesinden 1954 yılında güneyindeki Tonya, daha sonra 80 ve 90’lı yıllarda sırası ile batısındaki Beşikdüzü, Şalpazarı ve doğusundaki Çarşıbaşı ilçeleri ayrılarak bağımsız ilçe olmuşlardır. 1994 yılından beri ilçede Vakfıkebir Ekmek Festivali yapılmaktadır. 2018 Yılı Nüfus bilgilerine göre ilçe merkezinin nüfusu 28.209'dur.

	İlçe	Mahalle Adı	Mahalle Nüfusu
2018	Vakfıkebir	Kemaliye Mah.	4.776
2018	Vakfıkebir	Çarşı Mah.	2.290
2018	Vakfıkebir	Yalıköy Mah.	1.678
2018	Vakfıkebir	Büyükliman Mah.	1.214
2018	Vakfıkebir	Hacıköy Mah.	1.208
2018	Vakfıkebir	Hürriyet Mah.	1.033
2018	Vakfıkebir	Cumhuriyet Mah.	1.022
2018	Vakfıkebir	Deregözü Mah.	935
2018	Vakfıkebir	Çavuşlu Mah.	744
2018	Vakfıkebir	Körez Mah.	727
2018	Vakfıkebir	Rıdvanlı Mah.	642
2018	Vakfıkebir	İshaklı Mah.	639
2018	Vakfıkebir	Kirazlıkyeni Mah.	626
2018	Vakfıkebir	İlyaslı Mah.	619
2018	Vakfıkebir	Ballı Mah.	604
2018	Vakfıkebir	Hamzalı Mah.	555
2018	Vakfıkebir	Sekmenli Mah.	551
2018	Vakfıkebir	Fevziye Mah.	476
2018	Vakfıkebir	Karatepe Mah.	473
2018	Vakfıkebir	Kıranköy Mah.	472
2018	Vakfıkebir	Çamlık Mah.	447
2018	Vakfıkebir	Mahmutlu Mah	430
2018	Vakfıkebir	Soğuksu Mah.	420
2018	Vakfıkebir	Yaylacık Mah.	412
2018	Vakfıkebir	Caferli Mah.	407
2018	Vakfıkebir	Mısırlı Mah.	406
2018	Vakfıkebir	Tarlacık Mah.	391
2018	Vakfıkebir	Kirazlık Mah.	335
2018	Vakfıkebir	Ortaköy Mah.	324
2018	Vakfıkebir	Düzlük Mah.	307
2018	Vakfıkebir	Aydoğdu Mah.	286
2018	Vakfıkebir	Esentepe Mah.	283
2018	Vakfıkebir	Güneysu Mah.	262
2018	Vakfıkebir	Akköy Mah.	257
2018	Vakfıkebir	Çamlık Sahil Mah.	257
2018	Vakfıkebir	Güneyköy Mah.	255
2018	Vakfıkebir	Yıldız Mah.	253
2018	Vakfıkebir	Sinanlı Mah.	252
2018	Vakfıkebir	Köprücek Mah.	217
2018	Vakfıkebir	Şenocak Mah.	180
2018	Vakfıkebir	Açıkalan Mah.	176
2018	Vakfıkebir	Fethiye Mah.	161
2018	Vakfıkebir	Bozalan Mah.	120
2018	Vakfıkebir	Bahadırlı Mah.	87

Yönetim

Eski belediye başkanları

Osmanlı dönemi

Görev yılları	İsim
1877-1892	Bahadırzade Yusuf Ağa
1892-1895	Ahmet Derviş Efendi
1895-1898	Temel Efendi
1898-1900	Hacı Mahmut Efendi
1900-1901	Hasan Efendi
1901-1902	Bahadırzade Mustafa Ağa
1902-1903	Abdulhalim Efendi
1903-1905	Gücezade Safved Efendi
1905-1909	Zamaniszade Hacı Memiş Efendi
1909-1913	Kuleyinzade Hacı Memiş Efendi
1913-1921	Bahadırzade Ali Ağa
Kaynak:

Cumhuriyet dönemi

Seçim	İsim	Parti
1921-1930	Keleş Hafız Bahadır	Bilinmiyor
1930	Ahmet Zihni
1934	Ömer Kuleyin
1938
1942
1946	Hasan Cemil Güç
1950	Rıza Bahadır
1955	Ali Alp Alemisoğlu
1963	Muhammet Kuleyin		Cumhuriyet Halk Partisi
1968	Sabri Bahadır		Adalet Partisi
1973			Bağımsız
1977			Adalet Partisi
1984			Bağımsız
1989
1994	Yunus Halis Mollaahmetoğlu
1999			Anavatan Partisi
2004	Hayri Birinci		Bağımsız
2009
2014	Muhammet Balta		Adalet ve Kalkınma Partisi
2019
2024	Fuat Koçal
Kaynak:

Görev yapmış kaymakamlar

Sıra	İsim	Görev yılları
1	Memiş Efendi	1874 - 1876
2	Hacı Kadem Efendi	1876 - 1877
3	Hacı İbrahim Efendi	1877 - 1878
4	Vahit Bey	1878 - 1879
5	Ali Rıza Efendi	1879 - 1881
6	Hüseyin Hayrettin Efendi	1881 - 1888
7	Mustafa Fehmi Efendi	1888 - 1892
8	Mehmet Emin Efendi	1892 - 1893
9	Ali Nihat Efendi	1893 - 1895
10	İbrahim Besim Efendi	1895 - 1898
11	Mehmet Said Efendi	1898 - 1905
12	Ali Fehmi Kayar	1936
13	Zeki Pasık	1936 - 1938
14	Avni Koçyiğit	1938 - 1940
15	İ. Hakkı Sayın	1940 - 1943
16	Sadi Süer	1943 - 1945
17	Hikmet Özgelen	1945 - 1946
18	B. Neşet Kankılıç	1947 - 1948
19	Enver Kuray	1948 - 1949
20	Niyazi Araz	1949 - 1950
21	M. Cemil Aytimur	1950 - 1952
22	Eyüp İskender	1952 - 1955
23	Ziya Durakoğlu	1955 - 1956
24	Muzaffer Akçakın	1956
25	Celal Öziç	1956 - 1960
26	O. Cemal Mirkelam	1960 - 1961
27	Rasim Gezmiş	1961
28	M. Şerafettin Vardal	1961 - 1962
29	M. Emin Yüzbaşıoğlu	1962 - 1963
30	İbrahim Önen	1963 - 1964
31	Avni Aksu	1964 - 1965
32	Necip Atalay	1965
33	Muzaffer Yüce
34	Yalçın Şandur	1965 - 1966
35	Abdullah Demiral	1966 - 1968
36	Erol Tuncel	1968 - 1970
37	Halit Nazlıoğlu	1971
38	Rafettin Küçüktiryaki	1971 - 1972
39	Aras Erol	1972
40	Murat Şen	1972 - 1973
41	Sıtkı Arslan	1974 - 1978
42	İ. Yurdakul İyilikçi	1978 - 1979
43	M. Fahri Can	1979 - 1980
44	Burhanettin Coşkun	1980
45	Mustafa Altıntaş	1980 - 1981
46	Özay Kara	1981 - 1982
47	Yüksel Ayhan	1982 - 1984
48	Mehmet Öksüz	1984 - 1986
49	Hüseyin Aksoy	1986 - 1987
50	İbrahim Pehlivan	1987 - 1988
51	Hamza Duygun	1989 - 1991
52	Aziz Yıldırım	1991
53	Abdullah Acar	1991 - 1993
54	Gürbüz Karakuş	1993 - 1995
55	H. Necdet Özeroğlu	1995 - 1997
56	Erol Türkmen	1997 - 1998
57	Abdullah Aslaner	1998 - 2003
58	Hüseyin Nail Atay	2003 - 2006
59	Fikret Zaman	2006 - 2010
60	Sedat Sırrı Arısoy	2010 - 2014
61	Yıldıray Malğaç	2014 - 2016
62	Mesut Yakuta	2017 - 2021
63	Dr. Hacı Arslan Uzan	2021 - günümüz
Kaynak:

Coğrafi yapı

Vakfıkebir, Trabzon'un 40 km batısında olup, ilçe toprakları Doğuda Çarşıbaşı, Batıda Beşikdüzü, Güneyde Tonya ilçeleri ve Kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. İlçe merkezi; doğuda Işıklı (Yeros), batıda Zeytin (Yobol) burunları arasında meydana gelmiş genişçe bir merkezin en uç noktasında kuruludur. Bu nedenle ilçe adı, Coğrafi kitaplarında Büyükliman olarak da gösterilir. Işıklı fenerinden itibaren kıyı, güneybatıya ve daha sonra kuzeybatıya yönelerek Büyükliman adıyla anılan geniş koyu meydana geldikten sonra Zeytinburnuna ulaşır. Büyükliman koyu, karayele kısmen kapalı olup, denizciler için iyi sayılan bir demir atma yeridir.

Vakfıkebir, Karadeniz Bölgesi Doğu bölümünün iklim şartlarının etkisi altında olup burada iklim, ılıman iklimin denizsel karakterini taşır. Yazlar orta sıcaklıkta, kışlar ılık ve mevsimler yağışlı geçer. Yağmurun en yoğun olduğu mevsim sonbahar, ilkbahar ve kıştır.

Vakfıkebir ilçesinden 1954 yılında güneyindeki Tonya, daha sonra 80 ve 90'lı yıllarda sırası ile batısındaki Beşikdüzü, Şalpazarı ve doğusundaki Çarşıbaşı ilçeleri ayrılarak bağımsız ilçe olmuşlardır. 1994 yılından beri ilçede Vakfıkebir Ekmek Festivali yapılmaktadır.

İlçenin yüzölçümü 141 km²’dir.

Ekonomi

İlçenin başlıca gelir kaynağı tarım, hayvancılık, fındık ve balıkçılıktır. İlçede bir organize sanayi bölgesi ile çeşitli mandıralar bulunmaktadır. Şehir, taş fırınlarında pişen Vakfıkebir Ekmeği ve tereyağı ile ünlüdür.

Eğitim

İlköğretim okulları

Okulun Adı	Derslik Sayısı	Öğrenci Sayısı
Kemaliye İ.Ö.O	42	1239
Cumhuriyet İ.Ö.O	38	650
Büyükliman İ.Ö.O	24	400
Osman Tan İ.Ö.O	18	392
Yalıköy İ.Ö.O	13	265

İlçenin başlıca okulları yukarıda verilmiştir,

Lise ve Dengi Okullar

Okulun Adı	Derslik Sayısı	Öğrenci Sayısı
Vakfıkebir Fen Lisesi	39	376
Gülbahar Hatun Anadolu Lisesi	35	404
Ömer Nakkaş Anadolu Sağlık Meslek Lisesi	7	106
Anadolu İmam Hatip Lisesi	22	242

Yükseköğretim

Vakfıkebir Meslek Yüksek Okulu, KTÜ bünyesinde 1992 yılında açılmış; 1994-1995 eğitim öğretim yılında Akçaabat'ta 2000-2001 eğitim öğretim yılında Vakfıkebir ilçemizde faaliyete geçmiş olup; makine programı, bilgisayar teknolojisi ve programlama programı, muhasebe, pazarlama, iklimlendirme-soğutma programı, büro yönetimi ve sekreterlik, elektronik-haberleşme ve işletme programı bölümleri gibi bölümlerle eğitim vermeye devam etmektedir. Bu bölümlerde 435 kız ve 697 erkek olmak üzere toplam 1156 öğrenci eğitim-öğretim görmektedir.

Özel Eğitim

İlçede Vakfıkebir Fen Lisesi ve Vakfıkebir Gülbahar Hatun Anadolu Lisesi, K.T.Ü. ye bağlı olarak 1992 yılında eğitim öğretime açılan Vakfıkebir Meslek Yüksek Okulu, Vakfıkebir Ömer Nakkaş Anadolu Sağlık Meslek Lisesi, Vakfıkebir Anadolu İmam Hatip Lisesi, Vakfıkebir Kemaliye İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Cumhuriyet İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Büyükliman İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Osman Tan İlköğretim Okulu, Vakfıkebir Atatürk Ortaokulu, Vakfıkebir Anadolu İmam Hatip Lisesi, Vakfıkebir Cumhuriyet Ortaokulu ve Yalıköy beldesinde Yalıköy İlköğretim Okulu ve Yalıköy Ortaokulu bulunur. Yetişkinler için Vakfıkebir halk eğitimi merkezi müdürlüğü faaliyetlerine sosyal ve kültürel alanda yürütmektedir.

Spor

İlçenin futbol takımı Vakfıkebir 1874 Futbol Kulübü'dür. Ayrıca Vakfıkebir Kirazlıkspor ve Vakfıkebir Büyükliman Belediyespor da ilçenin diğer bir futbol takımıdır.

Nüfus

2018 Yılı Nüfus bilgilerine göre ilçe merkezinin nüfusu 28.209'dur.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927	47.643	215	47.428
1935	60.857	1.189	59.668
1940	65.377	1.397	63.980
1945	66.291	1.341	64.950
1950	69.278	1.403	67.875
1955	58.606	1.376	57.230
1960	66.955	2.672	64.283
1965	79.570	5.032	74.538
1970	93.566	8.891	84.675
1975	104.623	12.556	92.067
1980	100.046	13.681	86.365
1985	99.896	15.303	84.593
1990	38.244	20.564	17.680
2000	53.227	33.394	19.833
2007	26.551	13.401	13.150
2008	26.670	13.779	12.891
2009	26.498	13.936	12.562
2010	26.434	14.111	12.323
2011	26.107	13.916	12.191
2012	26.291	13.434	12.857
2013	26.320	26.320	veri yok
2014	26.636	26.636	veri yok
2015	26.560	26.560	veri yok
2016	26.788	26.788	veri yok
2017	26.787	26.787	veri yok
2018	28.209	28.209	veri yok
2019	27.525	27.525	veri yok
2020	27.332	27.332	veri yok
2021	27.081	27.081	veri yok
2022	27.060	27.060	veri yok
2023	27.339	27.339	veri yok
2024	27.219	27.219	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ayrıca bakınız

• Vakfıkebir Ekmeği