Troleybüs
Troleybüs, gücünü genellikle yol boyunca asılı olan bir elektrik hattındaki iki kablodan alan elektrikli otobüs. İki kablo kullanılmasının sebebi tramvayların aksine lastik tekerlekler kullanılması sebebiyle tek kabloyla devrenin tamamlanmasının olanaksız olmasıdır.[1]
Tasarımı
[değiştir | kaynağı değiştir] |
|
Geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk troleybüs 29 Nisan 1882 tarihinde Berlin'in banliyösünde kurulmuş olan sistemdir.[2] Kurulan bu sisteme Ernst Werner von Siemens "Elektromote" adını vermiştir.[2]
Türkiye'deki durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara
[değiştir | kaynağı değiştir]1947 yılında, Türkiye'nin ilk Troleybüs Şebekesi Ankara'da kurularak hizmete açılmıştır. 1 Haziran 1947'de 10 adet Brill marka, 1948'de yine 10 adet FBW marka troleybüs; Ulus - Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952'de alınan 13 MAN araçla birlikte, Ankara'da çalışan troleybüs adedi; 33'e ulaşmıştır. Bunun haricinde Ankara'da Alfa-Romeo marka troleybüsler de kullanılmış ve bu troleybüsler Dışkapı-Bahçelievler ile Dışkapı-Kavaklıdere hatlarında kullanılmışlardır. 1979-1981 döneminde trafiği aksattıkları ve yavaş gittikleri gerekçesiyle hizmetten kaldırıldılar. Yenimahalle-Ulus hattında da kullanılıyordu.
İstanbul
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbullular'a her iki yakada uzun yıllar hizmet veren tramvayların 1960'larda kentin ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi üzerine; otobüslere oranla daha ekonomik olması da göz önüne alınarak Troleybüs sisteminin kurulmasına karar verilir. Güç beslenmesi çift havai elektrik hattından sağlanan Troleybüsler için ilk hat Topkapı-Eminönü arasında döşenir. İtalyan Ansaldo San Giorgia firmasına 1956-57 yıllarında sipariş edilen Troleybüsler 27 Mayıs 1961'de hizmete girer. Toplam uzunluğu 45 km. olan şebeke, 6 kuvvet merkezi ve 100 troleybüslük işletmenin maliyeti o günün rakamıyla 70 milyon TL'yi bulur. Şişli ve Topkapı garajlarına bağlı olarak hizmet veren ve kapı numaraları birden yüze kadar sıralanan araçlara 1968 yılında tamamen İETT işçilerinin üretimi olan ‘Tosun’ da katılınca araç sayısı 101 olur. Tosun, 101 kapı numarasıyla İstanbullular'a on altı yıl süreyle hizmet verir.
Elektrik kesintileri yüzünden sık sık yollarda kalan ve seferleri aksayan Troleybüsler, trafiği engellediği gerekçesiyle 16 Temmuz 1984'te işletmeden kaldırılır. Araçlar İzmir Belediyesi'ne bağlı ESHOT (Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs ve Troleybüs) Genel Müdürlüğü'ne satılır. Troleybüslerin 23 yıllık İstanbul macerası böylece son bulur.
İzmir
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara'dan sonra Türkiye'de troleybüsü kullanan ikinci şehirdir. 28 Temmuz 1954 açılır 1984 İstanbul'daki troleybüsler İzmir'e gönderildi. 76 tane olduğu biliniyor. Türkiye'de troleybüsün en son kaldırıldığı şehir olan İzmir'de troleybüs, 6 Mart 1992'de kaldırıldı.
Malatya
[değiştir | kaynağı değiştir]
11 Mart 2015 tarihinde yerli üretici Bozankaya'nın yeni nesil 25 metre bataryalı troleybüsleri Malatya'da trambüs adıyla hizmete başlamıştır ve günümüzde yüksek memnuniyet oranları ile Malatya toplu ulaşım sisteminin en büyük aktörlerindendir.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Boston'da Neoplan marka kullanılan bir troleybüs -
İsveç'in Landskrona kentinde bir troleybüs -
Elektromote; ilk troleybüs 1882 -
1930'lu yıllarda Sovyet yapımı iki katlı troleybüs -
Ikarus 280T ve ZiU-9 troleybüsler -
Körüklü troleybüs (Trolza marka)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dünden Bugüne Troleybus..Kim İcat etti ? Nasıl Çalışır? Ülkemizdeki ve Dünya'da Kullanımı". www.tasitteknolojileri.com. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2015.
- ^ a b DiKmen, İsmail Can; EkiCi, Yunus Emre; Karadağ, Teoman; Abbasov, Teymuraz; Hamamci, Serdar Ethem (30 Ocak 2021). "Electrification in Urban Transport: A Case Study with Real-time Data". Balkan Journal of Electrical and Computer Engineering. 9 (1): 69-77. doi:10.17694/bajece.837248. ISSN 2147-284X.
