Trans kadın

2023 Miss Nederland (Hollanda Güzeli) yarışmasını kazanan trans model Rikkie Kollé.

Trans kadın veya transgender kadın, doğumda kendisine erkek cinsiyeti atanmış olan ancak cinsiyet kimliği kadın olan bireydir. Pek çok trans kadın, kadın cinsiyet kimliği ile doğumda atanan erkek cinsiyeti arasındaki uyuşmazlıktan kaynaklanan cinsiyet disforisi (cinsiyet hoşnutsuzluğu) yaşayabilir. Bu durum, bireyin cinsiyetini kimliğiyle uyumlu hale getirmeyi amaçlayan cinsiyet uyum süreci ile hafifletilebilir.

"Trans kadın" terimi bazen daha eski bir tıbbi terim olan "erkekten kadına (MtF) transseksüel" ile eş anlamlı kullanılsa da, ikinci terim özellikle tıbbi müdahalelerle geçiş yapan kişileri ifade ettiği ve geçiş sürecini merkeze aldığı gerekçesiyle günümüzde daha az tercih edilmektedir. Doğumda kadın cinsiyeti atanmış ancak erkek cinsiyet kimliğine sahip kişilere trans erkek denir. Transgender tanımının zıttı, cinsiyet kimliği doğumda atanan cinsiyetle örtüşen kişileri ifade eden cisgenderdır.

Trans kadınlar; heteroseksüel (erkeklere ilgi duyan), lezbiyen (kadınlara ilgi duyan), biseksüel veya başka herhangi bir cinsel yönelime sahip olabilirler.

Terminoloji

Transgender sembolü; Mars (erkek), Venüs (kadın) ve her ikisinin birleşimini temsil eden okların kombinasyonundan oluşur.

"Trans" ön eki Latince "karşı tarafında" veya "ötesinde" anlamına gelir. "Trans kadın" terimi, kişinin doğumda atanan cinsiyeti ile cinsiyet kimliği arasındaki farkı tanımlar.

• MtF (Male-to-Female): Literatürde "erkekten kadına" anlamına gelen bu kısaltma, geçiş sürecinin yönünü belirtmek için kullanılır. Ancak modern terminolojide, bireyin "kadın olarak doğmadığı" imasını taşıyabildiği için kullanımı azalmış; bunun yerine "trans kadın" veya "doğumda erkek atanmış kadın" (İng: Assigned Male at Birth, AMAB) ifadeleri tercih edilmeye başlanmıştır.
• Transseksüel ve Transgender: "Transseksüel" terimi daha çok tıbbi geçiş (ameliyat ve hormon) süreçlerine odaklanan tarihsel bir terimdir. "Transgender" ise tıbbi müdahale şartı aramayan, kişinin içsel kimliğini temel alan daha kapsayıcı bir şemsiye terimdir.

Sosyal ve Tıbbi Geçiş

Sosyal geçişin bir parçası olarak trans kadınlar, kadın olarak algılanma hedefiyle daha feminen bir cinsiyet ifadesi benimserler. Bu süreç; isim değişikliği, giyim tarzı, saç şekli ve ses kullanımı gibi kişinin kimliğini doğrulayan değişiklikleri içerebilir. Türkçede gramer cinsiyeti (erillik/dişillik) bulunmasa da, trans kadınlar cinsiyet ayrımı olan dillerde genellikle dişil zamirleri (İng: she/her) tercih ederler; Türkçede ise "Hanımefendi" gibi kadınlara özgü hitap şekilleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

Trans kadınların bir kısmı, fiziksel özelliklerini cinsiyet kimlikleriyle uyumlu hale getirmek için tıbbi uyum sürecinden geçerler. Bu sürecin temel bileşenlerinden biri, göğüs gelişimi gibi kadınsı cinsiyet özelliklerinin oluşmasını sağlayan feminizan hormon tedavisidir. Bazı trans kadınlar ise meme büyütme, yüz feminizasyonu, ses cerrahisi ve vajinoplasti gibi cinsiyet uyum ameliyatlarını tercih edebilirler. Ancak yasal ve finansal engeller nedeniyle trans bireylerin nispeten az bir kısmı bu cerrahi işlemlere erişebilmektedir.

Ayrımcılık ve Toplumsal Konum

Transgender bayrağı, trans topluluğunun en yaygın sembolüdür.

Trans kadınlar, istihdam ve barınma dahil olmak üzere hayatın birçok alanında ciddi ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Trans kadınlara yönelik ayrımcılık, transfobi (trans karşıtlığı) ve mizojini (kadın düşmanlığı) kavramlarının kesişimi olan transmizojini terimiyle ifade edilir.

Özellikle etnik azınlıklara mensup veya göçmen statüsündeki trans kadınlar, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile transfobinin birleştiği kesişimsel bir baskıya maruz kalırlar. Bu gruplar, fiziksel şiddet, cinsel şiddet ve nefret suçları açısından en yüksek risk grubunu oluşturmaktadır.

Tarihsel olarak medyadaki trans kadın temsilleri, ağırlıklı olarak olumsuz stereotiplere ve karikatürize edilmiş tiplere dayanmıştır. Ancak 21. yüzyılda artan trans hakları aktivizmi ile birlikte medyadaki temsil biçimlerinde kısmi bir iyileşme ve normalleşme gözlemlenmektedir.

Ayrıca bakınız

• Transseksüellik
• Toplumsal cinsiyet
• Transfobi
• LGBT hakları
• Cinsiyet değiştirme ameliyatı