Soluk mavi galaksi
.jpg)
Soluk mavi gökada (İngilizce: faint blue galaxy, kısaltılmışı FBG), düşük yüzey parlaklığına sahip, genellikle küçük ve fark edilemeyen bir gökadadır. Soluk olmalarına ilave olarak, çoğu gökadada kırmızı yıldızların çok yaygın olmasına kıyasla, seyrek dağılmış mavi yıldızların dikkat çekici bir fazlalığını gösterirler. Eski fotoğraf plakalarında, belirgin bir yapı veya şekle sahip olmayan soluk, mavimsi lekeler olarak görünürler ve kırmızı ışığa daha duyarlı olan modern dijital kameralarla iyi kaydedilemezler. Şu anda, bir yıldız oluşum patlaması geçiren küçük cüce düzensiz uydu gökadalar olarak yorumlanmaktadırlar.[1]
Daha önce fark edilememesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazıları daha önce gökyüzü araştırmalarında soluk lekeler olarak fotoğraflanmış olsalar da, ilk olarak 1970'lerde fark edildiler ve o dönemdeki gökada oluşum teorileri için bir sorun teşkil ettiler. FBG'ler, gökada kümelerinin dış kenarlarında ve büyük gökadaların uzak uyduları olarak bulunma eğilimindedir ve galaktik büyümenin artık tamamlanmış bir aşaması gibi görünmektedirler.[2][3] Herhangi bir gökada, küçük olduğu için veya çok uzakta olduğu için soluk görünebilir. Ne bu açıklama, ne de herhangi bir kombinasyon, ilk FBG gözlemleriyle örtüşmemiştir.
İlk soluk mavi gökada problemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Astrofizikte soluk mavi gökada (FBG) problemi, ilk olarak 1978'de başlayan ve bolometrik büyüklüğü 22'den büyük olan gökadaların, o zamanki teorinin öngördüğünden daha fazla olduğunu gösteren gözlemlerle ortaya çıktı.[4][5][6]
O zamandan beri bu tür gökadaların dağılımının; kozmik enflasyon modelleri, kozmik mikrodalga ardalan ölçümleri ve sıfıra eşit olmayan bir kozmolojik sabitle, yani günümüzde kabul gören karanlık enerjinin varlığıyla tutarlı olduğu bulunmuştur.[7][8] Bu sayede, karanlık enerjiyi gerektiren süpernova gözlemlerinin bir doğrulaması olarak işlev görmektedir.
İkinci soluk mavi gökada problemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci bir sorun ise 1988 yılında daha da derinlemesine yapılan gözlemlerin, soluk gökadaların çok daha fazla olduğunu göstermesiyle ortaya çıktı.[9]
Bu gökadalar şimdi, genç ve büyük kütleli yıldızların mavi ışığını üreten büyük yıldız oluşum patlamaları yaşayan cüce gökadalar olarak yorumlanmaktadır.[1] Bu nedenle FBG'ler, boyutlarına ve uzaklıklarına göre son derece parlaktırlar.
Çoğu FBG'nin kırmızıya kayma değeri z = 0,5–2 aralığında görünür. Diğer gökadalarla birleştikleri ve sonuç olarak "yakın" kozmolojik geçmişte bir süre ayrı nesneler olarak ortadan kayboldukları sonucuna varılmıştır.[2][3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Colless, Matthew; Ellis, Richard S.; Broadhurst, T. J.; Taylor, Keith; Peterson, Bruce A. (Mart 1993). "Faint blue galaxies – High or low redshift?". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 261. ss. 19-38. Bibcode:1993MNRAS.261...19C. doi:10.1093/mnras/261.1.19
. hdl:1885/39978 .
- ^ a b Carlberg, R. G. (Kasım 1992). "Merging and fast galaxy evolution". Astrophysical Journal Letters. 399 (1). ss. L31-L34. Bibcode:1992ApJ...399L..31C. doi:10.1086/186599.
- ^ a b Carlberg, R. G.; Charlot, Stephane (Eylül 1992). "Faint galaxy evolution via interactions". Astrophysical Journal. 397 (1). ss. 5-13. Bibcode:1992ApJ...397....5C. doi:10.1086/171759 .
- ^ Kron, Robert G. (1978). Photometry of a Complete Sample of Faint Galaxies (Ph.D. tez). Berkeley, California: University of California. Bibcode:1978PhDT........13K. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Peterson, B. A.; Ellis, R. S.; Kibblewhite, E. J.; Bridgeland, M. T.; Hooley, T.; Horne, D. (1 Kasım 1979). "Number magnitude counts of faint galaxies". Astrophysical Journal Letters. Cilt 233. ss. L109-L113. Bibcode:1979ApJ...233L.109P. doi:10.1086/183087 .
- ^ Tyson, J. A.; Jarvis, J. F. (15 Haziran 1979). "Evolution of galaxies – Automated faint object counts to 24th magnitude". Astrophysical Journal Letters. Cilt 230. ss. L153-L156. Bibcode:1979ApJ...230L.153T. doi:10.1086/182982.
- ^ Yoshii, Yuzuru; Takahara, Fumio (1 Kasım 1989). "On the redshift-volume measurement of the cosmological density parameter". Astrophysical Journal. Cilt 346. ss. 28-33. Bibcode:1989ApJ...346...28Y. doi:10.1086/167983.
- ^ Koo, David C. (21–23 Haziran 1989). "The evolution of field galaxies – Is Omega = 1?". Evolution of the universe of galaxies; Proceedings of the Edwin Hubble Centennial Symposium. Berkeley, California: Astronomical Society of the Pacific. ss. 268-285. Bibcode:1990ASPC...10..268K.
- ^ Broadhurst, T. J.; Ellis, R. S.; Shanks, T. (1 Aralık 1988). "The Durham/Anglo-Australian Telescope faint galaxy redshift survey". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 235 (3). ss. 827-856. Bibcode:1988MNRAS.235..827B. doi:10.1093/mnras/235.3.827 .
| Biçimler | |
|---|---|
| Yapı | |
| Aktif çekirdek | |
| Enerjik Galaksiler | |
| Düşük etkinlik | |
| Etkileşim | |
| Listeler | |
| Ayrıca bakınız | |
