Saat kulesi
Saat kulesi, bir kule ya da bir yapının üzerinde yükselen kulevari çıkıntı üzerine saat kadranı eklenmesiyle oluşan ikonik yapı.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk örnekleri MÖ 3000 yılında Mezopotamya, Çin, Hindistan, Mısır'da görülen saatler güneş, kum, yağ, su ile işleyen basit yapılardı.[1] Günün bölünmesi ve sosyal hayatın planlanmasında önemli bir araç olan saatin şehir hayatının bir parçası haline gelmesi 13. yüzyıl Avrupasında başlamıştır.[2] Bunun bir sonucu olarak da bireysel kullanıma yönelik saatlerin henüz gelişmediği bu çağda kilise, saray gibi yapılara ilk örnekleri İngiltere ve İtalya'da görülmek üzere saat eklenmesiyle halkın saatlerden haberdar olması sağlanmıştır.[2] 14. yüzyılda hızla yayılan bu kullanım türü zamanla saatlerin tek başlarına bir yapı olarak ortaya çıkması sonucunu ortaya çıkarmış ve bir kule üzerine eklenen kadranlarda saat kuleleri ortaya çıkmıştır.[3] Bu kuleler ya halkın toplantı noktalarına inşa edilmiş ya da inşa edilen saat kuleleri zamanla halkın toplantı noktası haline gelmiş ve sosyal hayatın önemli bir parçası olmuştur.[4]
15. yüzyıl sonlarında Osmanlı coğrafyasında ilk olarak Balkanlarda görülen saat kulelerinin Anadolu'daki ilk örnekleri 18. yüzyılda ortaya çıkmıştır.[4] Osmanlı coğrafyasındaki ilk saat kulesi 1577'de inşa edilen Banja Luka'daki Ferhad Paşa Camii'nin saat kulesi olurken Anadolu'daki ilk saat kulesi ise 1797'de dikilen Safranbolu Saat Kulesi olmuştur.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Acun, Hakkı (2011). Osmanlı İmparatorluğu Saat Kuleleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. s. 7. ISBN 9789751623706.
- ^ a b Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 8, ISBN 9786055813239
- ^ Acun, Hakkı (2011). Osmanlı İmparatorluğu Saat Kuleleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. s. 8. ISBN 9789751623706.
- ^ a b Altınsapan, Erol (2007). "Zamanın Tanıklarından Bir Örnek: Sivrihisar Saat Kulesi". Anadolu Sanat, 18. s. 7.
- ^ Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 9, ISBN 9786055813239
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
