Süreyya Berfe
| Süreyya Berfe | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 27 Ocak 1943 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 9 Ocak 2024 (80 yaşında) Urla, İzmir, Türkiye |
| Takma ad | 1965'e kadar gerçek adı Süreyya Kanıpak'ı kullandı. |
| Meslek | Şair, yazar |
| Milliyet | Türk |
| Dönem | Cumhuriyet |
| Tür | Şiir |
| Edebî akım | Önce İkinci Yeni, daha sonra 1960 kuşağı |
| Resmî site | |
Süreyya Berfe (doğum adı Hikmet Süreyya Kanıpak, 27 Ocak 1943[1], İstanbul – 9 Ocak 2024, İzmir[2]), Türk şair ve yazar. 1965'e kadar gerçek adı olan Süreyya Kanıpak'ı kullandı. Daha sonra soyadını değiştirmeye karar verdi ve Cemal Süreya'nın önerisiyle Berfe soyadını aldı. Süreyya Berfe adını kullanmaya başladı. Önceleri İkinci Yeni akımı içinde yer aldıysa da, sonradan halk şiirinin yolundan giden başka arayışlara yöneldi. 1960 kuşağı şairleri arasında sayıldı.
Çocuk kitapları da yazan Berfe, aralarında 1966'da aldığı ve tanınmasını sağlayan Türkiye Milli Talebe Federasyonu Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülünün de bulunduğu çeşitli ödüller aldı. Ayrıca metin yazarlığı yapmaktaydı.
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hikmet Süreyya Kanıpak adıyla 27 Ocak 1943'te İstanbul'da doğan Süreyya Berfe, 1960'ta Çanakkale Lisesi'nden mezun oldu.[3] Bundan sonra, 2 yıl İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde, 4 yıl ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde okudu. Yedek subay öğretmen olarak yaptığı askerliğinin ardından, Arkın Yayınevi'nde çalışmaya başladı. 1972'de Ali Özgentürk ile birlikte Asyalı dergisini çıkardı. (2 sayı) 1976'da Can Yayınevi'nin çocuk kitapları bölümünde görev aldı. Sonraları reklam şirketlerinde metin yazarı olarak çalıştı.
İlk şiiri 1961'de Zeren dergisinde yayımlandı. 1965'e kadar Süreyya Kanıpak imzasıyla Düzlem, Zeren, Yelken, Türk Dili, Soyut gibi dergilerde şiirlerini, daha sonraları Papirüs, Yeni Dergi, Yazı, Forum, Oluşum, Soyut, Ant, Yeni Edebiyat, Yeni A, Birikim, Milliyet Sanat, Defter, kitap-lık, Gösteri dergileriyle Yeni Gazete ve Ulus gazetelerde şiir ve yazılarını yayımlattı. 1966'da Kasaba adlı şiiriyle Türkiye Milli Talebe Federasyonu Kültür Yarışması birincilik ödülünü alması sayesinde tanındı.
İlk şiirlerinde İkinci Yeni akımının etkisinde kalarak, soyutlamalara başvurdu. 1966'dan sonra ise, halk şiirinin yolundan giden yeni bir şiir dili kurma arayışına yöneldi. İlk şiir kitabı olan Gün Ola, bu arayışın ürünüdür. Berfe, bu kitapta Anadolu'nun bir köyünde kısa bir süre tanıklık ettiği bir dili ve dille iç içe gelişmiş olay, durum ve koşulları anlatmayı amaçladı. Şairin bu ses getiren kitabında, Türkmen ve Avşar ağıtlarının, halk ozanlarının, türkülerin ve Nâzım Hikmet'in etkileri görülür. Daha sonraki şiirlerinde de halk şiirinin olanaklarından yararlanmayı sürdürdü.
Ayrıca, Hepsi O Kadar adlı şiiri, Ece Ülker tarafından bestelendi.
Berfe, 9 Ocak 2024 tarihinde yaşadığı Urla'da 80 yaşında hayatını kaybetti.[2] Uzun süredir organ yetmezliği tedavisi görüyordu.[4]
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gün Ola… (1969, FKF)
- Savrulan (1971, Yücel Yayınları)
- Hayat ile Şiir (1980, Hür Yayın)
- Ufkun Dışında (1985, de Yayınevi)
- Şiir Çalışmaları (1992, Can Yayınları)
- Ruhumun (1998, Yapı Kredi Yayınları)
- Kalfa (1999) Yapı Kredi Yayınları 1. Baskı: Mayıs 1999
- Seçme Şiirler (2001, Adam Yayınları)
- Nâbiga (2001, Adam Yayınları)
- Seni Seviyorum (2002, Adam Yayınları)
- Foklar Söyledi Ben Yazdım (2005) Yapı Kredi Yayınları
- Çıkrık (2008, Yapı Kredi Yayınları)
- Kalfa - Toplu Şiirler (1965-2005) Yapı Kredi Yayınları 2. Baskı: Şubat 2009
- Yavaş Yavaş Bilemiyorum (2022, YKY)
Çocuk kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- İlkokullar İçin Matematik (1976, Milliyet Yayınları)
- Çocukça (2006, Tudem Yayınları)
- Eksik Alfabe (2006, Tudem Yayınları)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- TMTF Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülü (1966)[5]
- Cemal Süreya Şiir Ödülü (1992)[6]
- Behçet Necatigil Şiir Ödülü (2002)[7]
- Orhon Murat Arıburnu Şiir Ödülü (2002)[8]
- Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü (2009)[9]
- Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü (2011)
- PEN Türkiye Şiir Ödülü (2019)[10]
- Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri, Şiir Ödülü (2023)[11]
- 2023 - Yunus Nadi Ödülleri - Şiir Ödülü (Yavaş Yavaş Bilemiyorum kitabı ile)[12]
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Süreyya Berfe'yle Hayattan Şiire, Mehmet Kazım (2006, Dünya Yayıncılık)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Şair ve yazar Süreyya Berfe yaşamını yitirdi (Süreyya Berfe kimdir?)". NTV. 9 Ocak 2024. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ a b "Şair Süreyya Berfe yaşamını yitirdi". 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Soysal, İlhami (Eylül 2009). 20. Yüzyıl Türk Şiiri Antolojisi (11. bas.). bilgi yayınevi. s. 506. ISBN 975-494-022-3.
- ^ "Şair ve yazar Süreyya Berfe hayatını kaybetti". www.gazeteduvar.com.tr. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Süreyya Berfe". www.ascifok.com. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Cemal Süreya Şiir Ödülü". www.pandora.com.tr. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Necatigil Şiir Ödülü". www.pandora.com.tr. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Şiir Akademisi - Şiir Ödülleri - Orhon Murat Arıburnu Şiir Ödülü". www.siirakademisi.com. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Ceyhun Atuf Kansu şiir ödülü 'Çıkrık'a verildi". NTV. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "PEN'in 2019 Şiir Ödülü Berfe'ye". Cumhuriyet. 14 Mart 2019. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "2023 Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri'nin Sahipleri Belli Oldu – Attila İlhan Bilim Sanat Kültür Vakfı". 23 Ekim 2023. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "78. Yunus Nadi Ödülleri sahiplerini buldu". Cumhuriyet. 22 Kasım 2023. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site
- Edebiyattürk sayfası 20 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1943 doğumlular
- Cemal Süreya Şiir Ödülü sahipleri
- Necatigil Şiir Ödülü sahipleri
- Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü sahipleri
- Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü sahipleri
- İstanbul ili doğumlu yazarlar
- Türk edebiyatında toplumcu gerçekçi kişiler
- 20. yüzyıl Türk şairleri
- 21. yüzyıl Türk şairleri
- PEN Türkiye Şiir Ödülü sahipleri
- Yunus Nadi Ödülü sahipleri
- 2024'te ölenler
- Organ yetmezliğinden ölenler
- İzmir ilinde organ yetmezliğinden ölenler
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler