Rigoberta Menchú

Rigoberta Menchu
Rigoberta Menchu
	Rigoberta Menchu, 2009 yılı
Doğum	Rigoberta Menchu; 09 Ocak 1959 (66 yaşında); Laj Chimel, Guatemala
Milliyet	Guatemala
Etnik köken	Maya
Vatandaşlık	Guatemala
Meslek	aktivist, Siyasetçi
Etkin yıllar	1981-Günümüz
Tanınma nedeni	I, Rigoberta Menchú adlı kitabı
Siyasi parti	“İnsanoğulu bütünlüğü” hareketi, 2007 Guatemala başkan adayı
Ebeveyn(ler)	Juana Tum Kótoja; Vicente Menchú Pérez
Ödüller	; Nobel Barış Ödülü (1992) ; Prince of Asturias, 1998; Order of the Aztec Eagle, 2010.
Resmî site	Rigoberta Menchú Tum

Rigoberta Menchú (doğum 9 Ocak 1959, Guatemala), Kiçe kökenli Guatemalalı yerlilerin hakları için mücadele eden aktivist ve 1992 Nobel Barış Ödülü sahibi.^[4]

Hayatı

Çocukluğu çiftçilik yapan babasına yardım ederek geçmiş, ayrıca kahve ekiminde çalışmıştır. İlk gençlik yıllarında kadın haklarını savunan yerel gruplara ve sonrasında sosyal reform mücadelesi veren Katolik Kilisesi ile birlikte faaliyet göstermeye başlamıştır. Kendisinin ve ailesinin gösterdiği siyasi faaliyetler sonucu ailesi Guatemala askeri hükûmeti tarafından soruşturulmuştur. Babası gerilla hareketine katılmış ve askeri hükûmetin insan hakları ihlallerini protesto ederken öldürülmüştür. Erkek kardeşi, 1979 yılında askeri ölüm birlikleri tarafından işkence edilip öldürülmüştür. Aynı yıl içinde annesi askerler tarafından kaçırılıp tecavüz ve işkence edildikten sonra infaz edilmiştir. 1981 yılında Meksika'ya kaçmış ve Liberal Katolik kilisesi hareketine katılmıştır. Ayrıca Guatemala hükûmetinin yerli çiftçilere uyguladığı şiddeti durdurmak amacıyla kurulan uluslararası birçok faaliyetin sözcülüğünü üstlenmiştir.^[4]

1983 yılında birçok dile çevrilen I, Rigoberta Menchú adlı otobiyografisi dünya çapında sesini duyurmasını sağlamış ve 1992 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmaya hak kazanmıştır.^[5]

Ayrıca bakınız

Yerli halklar

Kaynakça

^ "Selam olsun barış ödülü alan kadınlara!". birgun.net. 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
^ Menchú, Rigoberta (1984). I, Rigoberta Menchú : an Indian woman in Guatemala (15. reprint. bas.). Londra: Verso. ISBN 978-0860917885. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ LACEY, MARC. "Complex Defeat for Nobel Winner in Guatemala". nytimes.com. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
^ ^a ^b "Rigoberta-Menchu". britannica.com. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
^ "tum-bio". nobelprize.org. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.

[1] "Selam olsun barış ödülü alan kadınlara!". birgun.net. 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.

[2] Menchú, Rigoberta (1984). I, Rigoberta Menchú : an Indian woman in Guatemala (15. reprint. bas.). Londra: Verso. ISBN 978-0860917885. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] LACEY, MARC. "Complex Defeat for Nobel Winner in Guatemala". nytimes.com. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.

[britannica-4] "Rigoberta-Menchu". britannica.com. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.

[5] "tum-bio". nobelprize.org. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Nobel Barış Ödülü sahipleri
1901-1925	1901 Dunant \ Passy 1902 Élie Ducommun \ Gobat 1903 Cremer 1904 Uluslararası Hukuk Enstitüsü 1905 von Suttner 1906 Roosevelt 1907 Moneta \ Renault 1908 Arnoldson \ Bajer 1909 Beernaert \ d'Estournelles 1910 Uluslararası Barış Bürosu 1911 Asser \ Fried 1912 Root 1913 La Fontaine 1914 1915 1916 1917 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1918 1919 Wilson 1920 Bourgeois 1921 Branting \ Lange 1922 Nansen 1923 1924 1925 Chamberlain \ Dawes
1926-1950	1926 Briand \ Stresemann 1927 Buisson \ Quidde 1928 1929 Kellogg 1930 Söderblom 1931 Addams \ Butler 1932 1933 Angell 1934 Henderson 1935 von Ossietzky 1936 Saavedra Lamas 1937 Cecil 1938 Nansen Uluslararası Mülteciler Ofisi 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1945 Hull 1946 Balch \ Mott 1947 Friends Service Council \ Amerikan Dostluk Hizmet Komitesi 1948 1949 Orr 1950 Bunche
1951-1975	1951 Jouhaux 1952 Schweitzer 1953 Marshall 1954 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1955 1956 1957 Pearson 1958 Pire 1959 Noel-Baker 1960 Lutuli 1961 Hammarskjöld (ölümünden sonra) 1962 Pauling 1963 Uluslararası Kızılhaç Komitesi \ Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Birliği 1964 King 1965 UNICEF 1966 1967 1968 Cassin 1969 Uluslararası Çalışma Örgütü 1970 Borlaug 1971 Brandt 1972 1973 Lê Đức Thọ (ödülü reddetti) \ Kissinger 1974 MacBride \ Satō 1975 Saharov
1976-2000	1976 B. Williams \ Corrigan 1977 Uluslararası Af Örgütü 1978 Sedat \ Begin 1979 Teresa 1980 Pérez Esquivel 1981 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1982 Myrdal \ García Robles 1983 Wałęsa 1984 Tutu 1985 Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler 1986 Wiesel 1987 Arias 1988 Birleşmiş Milletler Barış Gücü 1989 Gyatso 1990 Gorbaçov 1991 Su Çi 1992 Menchú 1993 Mandela \ de Klerk 1994 Peres \ Rabin \ Arafat 1995 Pugwash Konferansları \ Rotblat 1996 Belo \ Ramos-Horta 1997 Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya \ J. Williams 1998 Hume \ Trimble 1999 Sınır Tanımayan Doktorlar 2000 Kim
2001-günümüz	2001 Annan \ Birleşmiş Milletler 2002 Carter 2003 Ebadi 2004 Maathai 2005 Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu \ el-Baradey 2006 Grameen Bank \ Yunus 2007 Gore \ Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli 2008 Ahtisaari 2009 Obama 2010 Liu 2011 Johnson Sirleaf \ Gbowee \ Karman 2012 Avrupa Birliği 2013 Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü 2014 Satyarthi \ Yusufzay 2015 Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü 2016 Santos 2017 Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması için Uluslararası Kampanya 2018 Mukwege \ Murad 2019 Abiy Ahmed Ali 2020 Dünya Gıda Programı 2021 Maria Ressa \ Dmitri Muratov 2022 Ales Bialiatski \ Memorial \ Sivil Özgürlükler Merkezi 2023 Nergis Muhammedi 2024 Nihon Hidankyo 2025 María Corina Machado